Buurtpunten zijn ontstaan vanuit een typische uitdaging op het platteland, met name een gebrekkige aanwezigheid van publieke diensten en/of goederen. Een buurtpunt is een fysieke locatie, waar goederen en diensten voor en door een buurt beschikbaar worden gesteld. Zodoende is elk buurtpunt ook een ontmoetingsplek voor buurtbewoners, wat de sociale cohesie ten goede komt. Het mooie aan buurtpunten is dat ze heel creatief ingevuld kunnen worden, wat maatwerk mogelijk maakt. Hierdoor is elk buurtpunt uniek. Vaak zien we een focus op de korte keten en lokale handel. Daarnaast ontstaan er ook veel samenwerkingen met zorginstellingen. Zorgzame buurten zouden dan ook als een variant op buurtpunten gezien kunnen worden. Betrokkenheid van de lokale overheid wordt gezien als een cruciale succesfactor voor het slagen van een buurtpunt. Zo kan de lokale overheid bijvoorbeeld haar communicatiekanalen inzetten om het buurtpunt bekend te maken. Een win-win dus: voor het lokaal bestuur is er een nieuwe dynamiek in de buurt, voor het buurtpunt is er bekendheid. Bovendien kunnen hier tal van beleidsdoelstellingen uit verschillende domeinen aan gekoppeld worden: burgerparticipatie, lokale economie, klimaat, mobiliteit, …
Oorspronkelijk was dit vooral toepasselijk in plattelandsdorpen waar veel dienstverlening verdween. Maar door het succes van buurtpunten, vonden ze ook hun ingang in meer stedelijke gebieden. Voorbeelden zijn De Pastory in Gent of het Buurtpunt in Nijlen, waar het een project is in het kader van buurtgerichte zorg voor en door de buurtbewoners. Voor meer informatie over buurtpunten verwijzen we graag naar onsbuurtpunt.be, een samenwerking tussen CERA, het Innovatiesteunpunt, het Netwerk Duurzame Mobiliteit, Landelijke Gilden, Toolbox vzw en de VVSG.
Heb je na een fusie de indruk in één of meerdere deelgemeentes minder aanwezig te zijn, kan het stimuleren van buurtpunten zeker te overwegen zijn. De keuze van redelijk wat gefuseerde gemeenten om na de fusie de oude gemeentehuizen open te laten voor het publiek, illustreert ook een extra mogelijkheid van ondersteuning voor buurtpunten. Die keuze werd immers gemaakt om in de nieuwe deelgemeenten aanwezig en zichtbaar te blijven voor de bevolking. (De Ceuninck, K., (2019), Rapport evaluatie procesverloop gemeentelijke fusies, Agentschap Binnenlands Bestuur)
