Energiearmoede

Eenieder heeft het recht op een menswaardig bestaan en ook eenieder heeft het recht op een degelijke woonst, Energie en Water. (cfr. sociale grondrechten)

De OCMW's en hun energieteams of energiecellen werken elke dag hard om mensen deze rechten te verzekeren. Ze doen dit door aan schuldbemiddeling te doen inzake energiefacturen of door 

• het organiseren en voorzitten van de lokale adviescommissies Water en Energie (LAC's) 
   
• preventieve acties te nemen of via curatieve steun (onder andere via het Federale energiefonds maar ook door lokale keuzes en middelen) 
   
• Vergelijken van energiecontracten
  De OCMW’s begeleiden mensen met energie armoede ook door het vergelijken van prijzen op de energiemarkt.  Zowel bij gas als bij elektriciteit valt daar wel wat winst te boeken. Je klant kan hierdoor een goedkoper contract afsluiten. Regelmatig vergelijken en een ander contract afsluiten kan zeker interessant zijn om een lagere prijs te bekomen! Via de V-test bestaat hier een tool voor.
   

• Winterperiodes en minimale levering
  Tijdens elke winterperiode van 1 november tot 31 maart hebben de OCMW’s de mogelijkheid tot het toekennen van de minimale levering aardgas (MLA). Sinds 2022 bestaat dezelfde regeling ook voor elektriciteit (MLE). De voorwaarden voor de burger staan hier op de website van de Vlaamse overheid.

  De richtlijnen voor de lokale besturen staan in dit document van het Vlaams Energie-en Klimaatagentschap VEKA.

• Korting bon energiezuinige toestellen
  De beschermde afnemer kan via Fluvius zo’n bon van 250 euro aanvragen. Vaak zijn het de OCMW’s die hen hierin ondersteunen en begeleiden, ook naar aankoop van een nieuw toestel.

  De voorwaarden en werkwijze staan hier. Vanaf medio 2024 zal deze wijzigen.

• Gratis energiescan
  burgers kunnen een aanvraag indienen voor een gratis energiescan maar moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen.
  Indien ze niet in aanmerking komen, kunnen ze ook naar het OCMW gaan om een aanvraag te doen.

• Sociaal tarief ondersteuning 
  Zorg dat rechten benut worden! Hoewel het recht op sociaal tarief voor energie en water automatisch wordt toegepast, is in sommige gevallen tussenkomst van het OCMW nodig. Het afleveren van een papieren attest is een uitzondering, maar komt wel voor. De OCMW’s maken voor de meest kwetsbare burgers het verschil.
  Vanaf 2 september 2024 is er ook recht voor mensen die geen individueel energiecontract elektriciteit, gas of warmte hebben. Dit is de sociaaltariefpremie. Op de website van de FOD economie meer hierover.

De OCMW's en de gemeenten zorgen ook lokaal voor ondersteuning van mensen bij hun effectieve noden op vlak van energiegebruik. Dit kan gaan om besparingsmaatregelen of om investeringen in de woning, zodat ook de factuur mee daalt. Vaak zijn dit mensen met huurwoningen, waardoor ook bemiddeling met de eigenaar een opdracht is. We proberen op dit deeltje van onze kennispagina's de kennis, actualiteit maar ook de praktijken te delen. Er zijn ook linken met het woonbeleid, klimaatbeleid, gezondheid,.... 

Samen met de partners in het middenveld en de verschillende overheden en leveranciers en netbeheerders probeert de VVSG de juiste noden voor de OCMW's te detecteren en te signaleren en mee aan het beleid te sleutelen. We horen dus graag ook wat jullie vragen en noden zijn om verder hieraan te werken. 

Stijgende Energieprijzen en de energiecrisis 2022-2023

De energiecrisis die we de vorige 2 winters meemaakten mag dan misschien voorbij zijn, volgens de data op de VREG is de gemiddelde commerciële prijs voor gas nog steeds het dubbele dan dat van bv. december 2020, toen was de gemiddelde jaarprijs 1004,52 euro (voor een verbruik van 23260 Kwh) tov van 1978,10 euro/jaar in juli 2024. We hebben de piek gehad in de winter van vorig jaar waar dit meer dan 4000 euro was. Het blijft voor gezinnen moeilijk, ondanks het feit dat de prijzen gedaald zijn en enigszins stabiel en zeker wanneer het om verwarmen gaat. Daar spelen factoren zoals huisvesting, isolatie en energetische investeringen nog meer door dan bij elektriciteit. Lokale besturen kunnen ook door het inzetten van begeleiding op vlak van wonen hun rol spelen.

En als we naar de evolutie van de Elektriciteitsprijzen kijken ten overstaan van begin 2021, dan is dit terug vergelijkbaar met eind 2021. 

Update na de energiecrisis

• Een aantal tijdelijke maatregelen van de federale overheid worden niet langer toegekend. Deze kan je terugvinden op de website van de FOD economie
• De aanpassing van BTW tarief naar 6% is wel een blijvende maatregel. Die verlaging is permanent maar in 2022 werd een accijns ingevoerd.
•  

Hieronder een overzicht van een aantal inspirerende praktijken. 

We willen ook de vinger aan de pols houden en weten van onze leden wat jullie  aanpak is ten aanzien van energiearmoede zodat wij dit ook kunnen delen met andere lokale besturen. Contacteer ons gerust.