Vlaams minister Zuhal Demir onderhandelt over statiegeldsysteem

Op basis van een conceptnota van de Vlaamse Regering gaat Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir onderhandelen over de invoering van een statiegeldsysteem in Vlaanderen. Het streefdoel is om in 2025 een statiegeldsysteem te implementeren. 

De conceptnota van 23 december 2022 formuleert een aantal uitgangspunten voor zo'n statiegeldsysteem in Vlaanderen, rekening houdend met de voorstellen van de betrokken sector (Fost Plus, Comeos en Fevia):

• Volgens de Vlaamse Regering is in Vlaanderen vooral nood aan een aanvulling op de reeds bestaande inzameling van huishoudelijk verpakkingsafval via de pmd-zak, gericht op het voorkomen van zwerfvuil. Een alternatief statiegeldsysteem is een digitaal systeem waarbij in de plaats van de inlevering in fysieke machines de verpakking en slimme openbare vuilnisbak/blauwe zak via een unieke QR-code gescand kunnen worden om het statiegeld terug te krijgen.
• In de loop van 2023 zal de sector in overleg met de Vlaamse Regering pilootprojecten met een digitaal statiegeldsysteem opstarten. Als daarin kan aangetoond worden dat dit systeem beter werkt dan reeds gekende systemen, de inzamelpercentages gehaald worden, de gebruiksvriendelijkheid kan aangetoond worden, verdere stappen kunnen gezet worden inzake smart city-toepassingen en de nodige garanties kunnen geboden worden inzake fraudegevoeligheid en andere vragen die bij de betrokkenen leven, dan zal dit systeem opgelegd en verder uitgewerkt worden. Het streefdoel blijft om in 2025 een systeem te implementeren.
• Bij een digitaal systeem wil de Vlaamse Regering het mogelijk maken dat er naast het statiegeld ook een beloning is voor de burgers die het goed doen. Dit kan bijvoorbeeld door na het inscannen van een bepaald aantal verpakkingen een bijkomende financiële stimulans te geven bovenop het terugkrijgen van enkel het statiegeld.
• De toegang tot het statiegeldsysteem moet voor elke burger eenvoudig zijn. Enkel het gebruik van smartphones volstaat hiervoor niet. Voor mensen die het moeilijker hebben met digitale toepassingen moeten voldoende alternatieven voorzien worden. Volgens de conceptnota kan dit bijvoorbeeld uitgevoerd worden door thuisscanners of door vrijwillige innamepunten. Winkels die bijkomend zelf een extra inname willen organiseren (als een vorm van dienstverlening), moeten dat kunnen.
• De Vlaamse Regering stelt voor om alle voorgevulde éénmalige drankverpakkingen gemaakt van metaal (drankblikjes) en kunststof (PET / HDPE) op te nemen in het toepassingsgebied. Vanuit een duidelijke sorteerboodschap en eenvormigheid naar de burger wordt in eerste instantie onderzocht of ook drankkartons deel moeten uitmaken van het systeem.
• De hoogte van het statiegeldbedrag moet voldoende zijn om een selectieve inzamelgraad van minstens 90% te halen. Hiervoor lijkt 20 à 25 eurocent aangewezen.
• Het is belangrijk dat het systeem voldoende aandacht heeft voor alle mogelijke privacy-gerelateerde aspecten. Het systeem mag er nooit toe leiden dat producenten of overheid er zicht hebben op het sorteergedrag van de individuele burger.

Volgens de conceptnota mag de keuze voor een digitaal systeem geen reden zijn voor vertraging. Daarom moet in de loop van 2023 op het terrein worden aangetoond dat het digitaal systeem kan voldoen aan de gestelde voorwaarden. Als er onoplosbare problemen zouden naar voren komen in het digitaal systeem, dan zal alsnog een ander systeem worden opgelegd om in 2025 operationeel te zijn. In deze pilootprojecten moet ook naar de ervaringen van de burger worden gepeild.

Piet Coopman - Coördinator Interafval