Auteur: Nathalie Debast
Gepubliceerd op: 23-03-2022
De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) zal er bij de Vlaamse regering op aandringen om de kosten voor het opruimen van zwerfvuil vanaf 1 januari 2023 door te rekenen aan de producenten van drankverpakkingen, sigarettenpeuken en andere producten. Het kost hen nu al meer dan 144 miljoen euro per jaar. Het kan volgens de VVSG ook niet de bedoeling zijn dat de verpakkingsproducenten mee bepalen hoe lokale besturen zwerfvuil aanpakken.
Voldoende onderzoek
Door de omzetting van de Europese Richtlijn ‘Single Use Plastics’ moet de Vlaamse Regering de kosten voor het zwerfvuilbeleid doorrekenen aan de producenten. Volgens de VVSG zijn alle data beschikbaar om dat vanaf 1 januari 2023 effectief te doen. Het tweejaarlijks onderzoek brengt de kosten in kaart, deze bedroegen in 2019 161 miljoen euro waarvan de gemeenten 144 miljoen voor hun rekening nemen. Uit recent onderzoek van de OVAM blijkt dat drankverpakkingen zoals flesjes en blikjes in volume 35% van het zwerfvuil uitmaken. Sigarettenpeuken en kauwgom zijn dan weer in aantallen de belangrijkste fractie (57%).
Belangen van verpakkingsproducenten niet te rijmen met lokale zwerfvuilaanpak
Fost Plus, dat nu al namens de producenten van verpakkingen instaat voor de coördinatie en de financiering van de inzameling van huishoudelijk verpakkingsafval, kondigde in december 2021 aan het beheer van zwerfvuil te willen integreren in haar werking. De VVSG is geen voorstander van dat idee. Het kan niet de bedoeling zijn dat Fost Plus het zwerfvuilbeleid gaat organiseren, dat blijft een kerntaak van de lokale besturen. Wanneer de verpakkingsproducenten het lokale beleid bepalen komt de nadruk vooral te liggen op meer opruimen, terwijl dat geen structurele oplossing is voor het zwerfvuilprobleem. Bovendien vreest de VVSG dat niet alle kosten van lokale besturen vergoed zullen worden als ze individueel contracten met Fost Plus moet afsluiten. Ook zijn de belangen van de verpakkingsproducenten niet in overeenstemming met de manier waarop de lokale besturen de aanpak van zwerfvuil willen organiseren. Een preventief beleid, waarbij moet vermeden worden dat producten voor eenmalig gebruik en die vaak terug te vinden zijn in het zwerfvuil op de markt worden gebracht, staat daarbij voorop.
Zwerfvuilprobleem neemt toe
Zwerfvuil blijft een doorn in het oog van burgers en gemeenten. Uit de Gemeente- en Stadmonitor blijkt dat zwerfvuil bovenaan het lijstje van ergernissen bij burgers staat. Traditioneel zijn er in de maand maart veel opruimacties. Deze opruimacties tonen aan dat het zwerfvuilprobleem actueel blijft en volgens de cijfers van OVAM neemt de problematiek zelfs toe: de hoeveelheid opgeruimd zwerfvuil nam tussen 2015 en 2019 met 11% toe terwijl de Vlaamse Regering de doelstelling heeft om het te doen dalen met 20% tegen 2022.
