Gepubliceerd op: 08-09-2022
De VVSG nam kennis van de berichtgeving dat Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir van mening is dat een statiegeldsysteem in de nabije toekomst onvermijdelijk is. De VVSG wijst op het belang van de voorwaarden die de Vlaamse Regering zal stellen aan zo’n statiegeldsysteem, want deze zijn cruciaal voor het welslagen. Bovendien vraagt de VVSG aan de Vlaamse Regering om snel werk te maken van een wettelijk kader voor de doorrekening van de zwerfvuilkosten aan de producenten.
De VVSG kwam zelf eerder al tot de conclusie dat het huidige zwerfvuilbeleid van de Vlaamse Regering niet volstaat om de beleidsdoelstellingen te halen en dat statiegeld een te overwegen maatregel is in dat geval. De hoeveelheid opgeruimd zwerfvuil nam tussen 2015 en 2019 met 11% toe terwijl de Vlaamse Regering de doelstelling heeft om het te doen dalen met 20% tegen 2022. Recentere gegevens zijn nog niet bekend, maar lokale besturen zien in de praktijk geen fundamentele omslag in de problematiek. Ook de opruimkosten blijven hoog: deze bedroegen in 2019 161 miljoen euro waarvan de gemeenten 144 miljoen voor hun rekening nemen. Drankverpakkingen zoals flesjes en blikjes hebben een hoog aandeel in het zwerfvuil. Volgens het verpakkingsplan van de Vlaamse Regering tegen 2022 90% van de drankverpakkingen ingezameld en gerecycleerd worden. Als de VVSG kijkt naar de drankverpakkingen die in de huisvuilzak en in het zwerfvuil terecht komen, dan is de vaststelling dat deze inzameldoelstelling niet wordt behaald.
De VVSG wijst op het belang van de voorwaarden die de Vlaamse Regering zal stellen aan het statiegeldsysteem. Het gaat dan bijvoorbeeld over de laagdrempeligheid, de hoogte van het statiegeldbedrag, de fraudegevoeligheid, de verplichting voor supermarkten om terugname te organiseren,… Het is vooralsnog onduidelijk in welke mate het digitaal statiegeldsysteem dat Fost Plus momenteel onderzoekt daaraan voldoet.
Door de omzetting van de Europese Richtlijn ‘Single Use Plastics’ moet de Vlaamse Regering de kosten voor het zwerfvuilbeleid doorrekenen aan de producenten vanaf 1 januari 2023. De VVSG drong er bij de Vlaamse Regering al op aan om snel werk te maken van die regeling, maar stelt vast dat er tot op vandaag nog geen beslissingen zijn genomen. Fost Plus kondigde eerder al aan het beheer van zwerfvuil te willen integreren in haar werking. VVSG gaf eerder al aan geen voorstander te zijn van dat idee, want dan komt de nadruk vooral te liggen op meer opruimen, terwijl dat geen structurele oplossing is voor het zwerfvuilprobleem. Preventie is dat wel. De belangen van de verpakkingsproducenten zijn in die zin niet in overeenstemming met de verwachtingen van de lokale besturen.
Ook met een statiegeldsysteem voor (drank)verpakkingen blijft de nood aan ondersteuning bij gemeenten en steden groot. Die ondersteuning kan in de vorm van coaching, expertise-opbouw, financiële ondersteuning,… De huidige ondersteuning via Mooimakers komt hieraan grotendeels tegemoet, maar moet nog verder uitgebouwd worden. VVSG is bovendien voorstander om de ondersteuning via Mooimakers op lange termijn te verankeren in de wetgeving. Het voortbestaan van Mooimakers is momenteel afhankelijk van een overeenkomst tussen de Vlaamse overheid en het verpakkend bedrijfsleven die eind dit jaar afloopt. Daardoor is er bijzonder veel onduidelijkheid bij de lokale besturen. Bovendien is het voor VVSG belangrijk dat de Vlaamse overheid instaat voor het beheer van de financiële middelen waarover Mooimakers beschikt.
Piet Coopman
