Opinie: Wie wil dit na ons nog doen?

Resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst, maar laten we toch even naar de cijfers van de afgelopen bestuursperiode kijken. Tot en met 15 mei 2023 hebben 1172 gemeenteraadsleden, 469 schepenen, 65 burgemeesters, 866 leden van het bijzonder comité en 174 voorzitters van de gemeenteraad hun mandaat voortijdig beëindigd. De redenen daarvoor zijn uiteraard divers: een overlijden, een verhuizing of een afgesproken wissel. Toch zijn dit hoge aantallen bij mensen die er in 2018 uitdrukkelijk voor kozen om aan verkiezingen deel te nemen en nadien een mandaat effectief op te nemen.

Het is moeilijk om algemene uitspraken te doen. Toch hoor je steeds vaker van mensen met ervaring in een lokaal politiek mandaat de vraag: ‘Wie wil dit na ons nog doen?’ Daaronder schuilen verschillende ervaringen: de verruwing in de politiek, de polarisatie in de samenleving en in het bijzonder op de sociale media, de manier waarop de klassieke media voortdurend op zoek zijn naar conflicten en – smeuïge – verhalen zonder veel aandacht voor de inhoud van het beleid, de steeds complexer wordende problemen en regelgeving, het gevoel niet steeds voldoende invloed te hebben op concrete verbeteringen in de samenleving, een gebrek aan waardering voor het lokale mandaat…

In een ingewikkelde en steeds sneller evoluerende samenleving zoals de onze vandaag, zijn eenvoudige oplossingen en antwoorden helaas nog zelden mogelijk. Politiek en beleid zijn – ook lokaal – ingewikkelde aangelegenheden waarbij voortdurend tegengestelde belangen moeten worden afgewogen, terwijl burgers en media snelle, liefst eenvoudige oplossingen vragen voor alle mogelijke problemen. Politici dreigen hier door almaar meer verscheurd te worden.

Jeroen Wils geeft in deze editie van Lokaal een mogelijke sleutel mee om deze impasse te doorbreken. Hij schetst het onderscheid tussen imago (het beeld aan de buitenkant) en reputatie (het gevolg van je effectieve gedrag, het doen wat je zegt) van een politicus. Jeroen Wils houdt een pleidooi voor een politiek met botsende visies, maar met meer empathie. Het is een pleidooi voor politici die in een wereld van tegengestelde belangen op een authentieke manier vanuit hun eigen beeld op de mens en de samenleving een visie durven neerzetten en daar op een integere manier naar handelen. Wat minder wakker liggen van het imago en de waan van de dag, en meer inzetten op de reputatie dus.

Behalve bij een verantwoordelijke houding van de media en een realistisch verwachtingspatroon van burgers, ligt een deel van de puzzel om uit de negatieve spiraal te geraken dus bij de politici zelf. En gelukkig zijn er op het lokale niveau tal van politici die dag in dag uit vanuit deze visie aan politiek doen. Daartegenover mag dan ook een gerechtvaardigde vraag staan naar een goede omkadering en een versterking van het statuut van de lokale politicus, zowel in de raad als op het uitvoerende niveau. —