In contact: Mogelijke problemen te snel af zijn

Tien jaar geleden was er veel overlast van jongeren in de Genkse bibliotheek die recht tegenover het station ligt. ‘We hebben toen bibliotheek-ambassadeurs in het leven geroepen, jongeren zelf verantwoordelijkheid gegeven om elkaar aan te spreken op hun gedrag. Al na een jaar was de overlast onder controle en na twee jaar waren er geen problemen meer,’ vertelt verbindingsmedewerker Houssein Bouharras. Ondertussen is dit een bekend project geworden. De acht ambassadeurs zijn herkenbaar, ze dragen een eigen T-shirt en een badge. ‘Zij jagen de jongeren niet uit de bibliotheek, integendeel, ze verwelkomen hen. Ze vragen ze wel hun flesje frisdrank weg te stoppen, omdat je niet mag drinken in de bibliotheek.’

De ambassadeurs beschikken over een groot netwerk. Wanneer Houssein Bouharras iets tegen een van hen vertelt, weten alle jongeren in Genk dat meteen. Hij glimlacht. ‘Zij zijn de spreekbuis, ze spreken de juiste taal. Ik leid hen op, zodat ze weten wat ze wel of niet kunnen doen. Hiervoor hebben we altijd veel kandidaten, veel jongeren solliciteren, maar ik kies vooral die jongeren uit die rondhangen en die er de kantjes een beetje aflopen, maar die nog plooibaar zijn.

Als iemand te ver weg is, zeg ik dat hij of zij eerst aan de eigen attitudes moet werken. Ze mogen geen problemen hebben met de politie, ze moeten de relatie met minstens een van hun ouders herstellen en zich gedragen. Dan mogen ze twee weken nadenken en moeten ze er thuis over spreken, want als ze instappen is dat voor de volgende zeven maanden. Eerst komen ze daarvan een maand op proef, dan is er een oudercontact en in de derde maand gaan ze op de koffie bij de burgemeester die hen bij naam aanspreekt. Bovendien krijgen ze een vrijwilligersvergoeding van 28 euro per week.’

De jongeren zijn een wisselend publiek. ‘Elk jaar beginnen we in september opnieuw, jongeren die zestien worden, komen in aanmerking, ik moet hen leren kennen. Ik zit op heel veel plekken. Ik ga met hen kennismaken. Ik heb een relatie met hen. Is er ruzie, dan kom ik tussen beide. Ik probeer de achtergrond te achterhalen. Ze weten dat ik mijn principes heb. Als iemand iets op straat gooit, zal ik reageren, als een vader. Als jongeren een joint roken, ga ik onmiddellijk met hen praten en vraag ik of ze de gevolgen ervan kennen.

‘Nu wensen ook de scholen een ambassadeursproject, ik zal dat mee begeleiden maar niet sturen. Dit schooljaar doe ik samen met verschillende partners een actie aan de schoolomgeving met een gele band om de arm. Hiermee geven we aan dat we het veiligheidsgevoel serieus nemen. Voor dat project geef ik allerlei instanties, van gemeenschapswachten tot schooldirecteuren en anderen, tips om jongeren aan te spreken en zich toegankelijk op te stellen.’

De manier waarop Houssein Bouharras werkt is uniek, helemaal gegroeid vanuit zijn eigen ervaring. Hij beseft dat het ook uniek is hoe hij tussen de jongeren staat en hen managet. ‘Mijn functie is begonnen in de bibliotheek, maar ze is ondertussen helemaal veranderd. Wanneer er zich een probleem voordoet, ben ik bereid er mijn schouders onder te zetten. Als ik hoor dat er in een wijk twee grote groepen tegenover elkaar staan, zoals jongeren en ouderen, dan weten ze dat ik zowel de jongeren als de volwassenen aankan. Ik zit ook in het spinnenweb van de collega’s, van iedereen die met jongeren heeft te maken.’

Hij wordt de bemiddelaar genoemd, hij is altijd overal. Zijn kantoor op het stadhuis is een tien meter van de bibliotheek en honderd meter van het station, twee kilometer van de scholencampus. ‘Ik ken Genk, en door zoveel jaren dienst heb ik een groot netwerk, van mezelf en van de jongeren. Ik steek altijd mijn voelsprieten uit. Pruttelt er iets tussen de Koerden en de Turken? Iets tussen de jongeren en de volwassenen? Ik weet het snel, ik vang veel op. Mij boeit ook alles, van overlijdens tot huwelijken. Ik sla al die informatie op en kan in mijn geheugen gemakkelijk terugvinden wie bij welke gemeenschap hoort of erdoor wordt geviseerd. Het blijft actueel omdat ik constant dingen hoor.’

Houssein Bouharras begeleidt ook In Current, de maandelijkse avond waar jongeren praten over thema’s waarmee ze worstelen. ‘Voor zulke dialoogmomenten worden alle jongeren uit Genk uitgenodigd. Dat kan gaan over hoe je je op school voelt, of over de relatie tussen jongeren en de politie, maar nu komt er een dialoog over kleding op scholen. In Frankrijk zijn brede gewaden op scholen verboden en in Genk wordt dat bijvoorbeeld ook een discussiepunt. De jongeren van In Current organiseren in dit geval een avond over Identiteit en klederdracht bij alle jongeren. Door er snel op in te spelen zal het geen issue worden en zullen zowel de scholen als de jongeren zich begrepen voelen. Ik begeleid dit alles mee, maar het zijn de jongeren die het organiseren. Het gebeurt altijd in dialoog, we gaan niet uit van iemands gelijk. We bespreken wel alles, ze mogen alles op tafel gooien.’

Soms voelt Houssein Bouharras zich een soort jongeren-OCMW. ‘De jongeren vinden de weg naar mij. Ze komen met alles bij mij: ruzie tussen vrienden, werk zoeken, ruzie tussen hun ouders, een leerkracht die iets tegen hen heeft of zelfs de bus die te laat komt. Ik ben superlaagdrempelig.’ Dat is ook zijn brandstof. ‘Daardoor zien de jongeren me graag, ze zoeken me op, ze vragen naar me of bevelen me aan bij de andere jongeren. Dat is mijn evaluatie: “Een fijne en lieve man die je kan helpen of je op zijn minst de weg kan wijzen.” Ik probeer veel jongeren door te verwijzen.’

Voor deze bemiddelende rol zijn het traject dat Houssein Bouharras tot nu aflegde en zijn netwerk onmisbaar, maar ook zijn kalmte. ‘Je moet rustig kunnen blijven in alle situaties, je moet de achtergrond en betekenis van alle wijken en groepen kennen, en je moet weten bij wie je moet zijn, bij welke organisaties in de stad of welke partners van de stad.’—