Opinie: Interims in de zorg als tussenstap naar een nieuwe manier van werken

In de knelpuntberoepenlijst van de VDAB staan de verpleegkundigen al enkele jaren met stip op de eerste plaats. Een profiel dat uiteraard in tal van zorgvoorzieningen, gaande van woonzorgcentra tot ziekenhuizen, noodzakelijk is. Dit leidde in de afgelopen jaren tot een gestage groei van de inzet van interimkrachten. De uitzendkantoren halen hun medewerkers niet enkel onder de pas afgestudeerde verpleegkundigen. Verpleegkundigen die jarenlang in loondienst waren, zetten ook met gemak de stap naar werken op interimbasis, aangetrokken door een salariswagen of eigen keuzemogelijkheden op het vlak van het takenpakket of de arbeidsuren.

Hoewel de groei van het aantal uitzendkrachten op sommige momenten noodzakelijk lijkt, komen ook de nadelen ervan al snel aan het licht. Om te beginnen is er uiteraard de kostprijs. Daar houdt het echter niet mee op. De kwaliteit van de dienstverlening lijdt onder een te hoog aantal uitzendmedewerkers. Zij kennen de bewoners die in een woonzorgcentrum verblijven niet en die kennen hen niet. Steeds nieuwe uitzendkrachten inwerken kost tijd van de vaste medewerkers van de zorgorganisatie. Die kan dan weer niet aan de echte taken worden besteed.

Omdat de krapte op de arbeidsmarkt niet zal afnemen en uitzendwerk allesbehalve een structurele oplossing is, zullen we het over een andere boeg moeten gooien: ons op een andere manier organiseren dan we tot nu toe gedaan hebben. In dit nummer van Lokaal leest u hoe Zorgbedrijf Ouderenzorg Genk (ZOG) en Zorgbedrijf Meetjesland met de situatie omgaan. De hoge kostprijs van uitzendmedewerkers deed de zorgorganisaties een nieuwe weg inslaan: een flexibeler organisatie van de eigen medewerkers, interne opleidingen tot zorgkundigen, meer aandacht voor de introductie en begeleiding van nieuwe medewerkers, meer mogelijkheden voor medewerkers op het vlak van de prestatiebreuk van contracten en een andere arbeidsorganisatie. Deze voorbeelden tonen aan dat defaitisme vanwege een krappe arbeidsmarkt niet nodig is. Wel moeten we de platgetreden paden durven verlaten en ook onze eigen manier van werken in vraag durven stellen.

Dit alles neemt niet weg dat er ook door de andere overheden nog initiatieven genomen kunnen worden. Op het vlak van het aanbod moeten we naar goede vormen van arbeidsmigratie durven kijken. Maar ook dat is geen toveroplossing. Aan de vraagkant moeten we de mogelijkheid krijgen om de behoefte aan personeel te verminderen. Zo kunnen we bijvoorbeeld personeelsnormen aanpassen en het mogelijk maken dat bepaalde taken ook door andere profielen dan louter verpleegkundigen kunnen worden uitgevoerd.

De kern ligt erin om in een context van een krappe arbeidsmarkt vaste medewerkers optimaal in te kunnen schakelen op die plekken waar ze de grootste toegevoegde waarde hebben, met aandacht voor de kwaliteit voor de zorgbehoevende en voor de motivatie van de medewerker zelf. —