Auteur: Jan Leroy
Gepubliceerd op: 13-07-2022
Tussen 2020 en 2027 stijgen de lokale uitgaven voor de financiering van de ambtenarenpensioenen met 6,9% per jaar. Dat blijkt uit nieuwe simulaties van de Federale Pensioendienst, die rekening houden met de sterk gestegen inflatie. De lokale beleidsruimte wordt steeds verder aangetast.
Lokale besturen staan helemaal zelf in voor de financiering van de pensioenen van hun ambtenaren. Het Gesolidariseerd Pensioenfonds dat hiervoor wordt ingezet, krijgt geen externe financiering. Als door de vergrijzing (meer mensen gaan met pensioen, en die blijven ook langer met pensioen) de uitgaven van dat Fonds stijgen, moet de financiering noodgedwongen volgen. Het werknemers- en zelfstandigenstelsel werken anders: daar zijn er vaste sociale bijdragen, en wat tekort is, past de Schatkist bij. De federale overheid betaalt trouwens ook het gros van de pensioenkosten van de ambtenaren van de Gewesten en Gemeenschappen.
In 2020 betaalden de Vlaamse gemeenten, OCMW's, politie- en hulpverleningszones samen 1 miljard euro aan pensioenbijdragen voor de statutairen. Tegen 2027 zou dat oplopen tot net geen 1,6 miljard, dus bijna 60% meer in zeven jaar tijd, wat neerkomt op een jaarlijkse stijging met 6,9%. Gelukkig krijgen de Vlaamse lokale besturen sinds 2020 van de Vlaamse overheid ook een subsidie om een deel van de pensioenlasten te dekken. Als we die in rekening brengen gaat het nog altijd om een stijging van 910 miljoen euro in 2020 naar 1.235 miljoen euro in 2027, of een toename met 4,5% per jaar.
Zonder externe financiering, gaat dus een steeds groter deel van de lokale budgetten naar niet-samendrukbare pensioenuitgaven. Zo zullen naar verwachting de gemeenten en de OCMW's in 2027 meer betalen aan pensioenuitgaven dan aan lonen voor actieve ambtenaren. Maar ook in verhouding tot het Gemeentefonds is de stijging frappant. De pensioenuitgaven van gemeente, OCMW's, politie- en hulpverleningszones slorpten in 2020 ongeveer 36% van het Gemeentefonds op. In 2027 zal dat al ruim 45% zijn, en dat ondanks de jaarlijkse groei van het Gemeentefonds met 3,5%. Houden we rekening met de Vlaamse pensioensubsidie, dan groeit het aandeel van de pensioenuitgaven in het Gemeentefonds toch nog van 33% in 2020 naar 35% in 2027.
Momenteel onderhandelt de federale regering over een (beperkte) pensioenhervorming. Lokale besturen zijn al lang vragende partij voor een fundamenteel debat over de financiering van de lokale ambtenarenpensioenen. Zonder oplossing ten gronde, dreigt de lokale budgettaire beleidsruimte (en dus investeringscapaciteit) helemaal weg te smelten. Het federale regeerakkoord stelt hier maatregelen in het vooruitzicht, maar tot nu toe hebben we die, op wat kleinere technische aanpassingen na, nog niet gezien. Het is ook niet omdat het recente rapport van de Studiecommissie voor de Vergrijzing er niet echt melding van maakt, dat dit niet de nodige politieke aandacht verdient.
