Financiering lokale ambtenarenpensioenen: enkele nieuwe spelregels (juni 2022)

Recent werden in twee wetten nieuwe spelregels afgesproken in het geval lokale besturen in België grote beslissingen nemen met impact op de financiering van hun ambtenarenpensioenen.

De eerste wet (Wet 18 mei 2022) bepaalt wie de pensioenlasten moet dragen bij herstructurering van een bij het Gesolidariseerde pensioenfonds (GPF) aangesloten plaatselijke of provinciale bestuur. Diverse situaties kunnen zich hierbij voordoen:

1. Bij ontbinding van een lokaal bestuur of omvorming van een lokaal bestuur tot een private rechtspersoon samen met overdracht van statutair personeel naar één of meerdere lokale of provinciale besturen, aangesloten bij het GPF (Gesolidariseerd Pensioenfonds), worden de pensioenuitgaven die door dat ontbonden of omgevormde lokaal bestuur verschuldigd zijn, gevoegd bij de pensioenuitgaven van het lokaal bestuur dat het personeel overneemt, o.m. met het oog op de vaststelling van een responsabiliseringsbijdrage voor de geglobaliseerde pensioenlast en loonmassa, bovenop de gewone (basis)pensioenbijdragen die voor dat statutair personeel door het overnemende bestuur verschuldigd zullen zijn. (Merk op dat dit een gunstige regeling is voor een bestuur in ontbinding dat zijn statutair personeel overdraagt naar een ander lokaal bestuur, aangezien op die manier wellicht iets langer van de verlaagde respo-coëfficiënt kan gebruik gemaakt worden). Dit is de situatie geregeld in artikel 23/1 van de wet van 24 oktober 2011.
2. Bij ontbinding van een lokaal bestuur of omvorming van een lokaal bestuur tot een private rechtspersoon zonder overdracht van statutair personeel naar één of meerdere lokale besturen, aangesloten bij het GPF (bijv. omdat er geen actief statutair personeel meer is), kunnen de pensioenlasten - die berekend worden op de statutaire loonmassa - niet meer ten laste worden gelegd én verdwijnt het bestuur uit de sector. Daarom dragen de openbare en private rechtspersonen die van het betreffende lokale bestuur deelgenoot zijn, de pensioenlasten van dat bestuur. Zie artikel 23/2 van de wet van 2011.
3. Bij overdracht van statutair personeel van een lokaal bestuur, aangesloten bij het GPF, naar één of meerdere besturen, niet aangesloten bij het GPF, moet de publieke overnemer een jaarlijkse herstructureringsbijdrage betalen als bijdrage in de pensioenlasten van het 'overdragende' bestuur, uiteraard verhoudingsgewijze beperkt tot het aandeel van het statutair personeel dat wordt overgedragen. Dit is geen nieuwe wetgeving; ze stond al beschreven in artikel 24 van de wet van 24 oktober 2011.

De tweede wet (Wet 3 juni 2022) voert nieuwe regels in voor de op 2012 bestaande maar niet bij het Gemeenschappelijk Pensioenfonds (GPF) aangesloten lokale besturen die vanaf 2023 wensen aan te sluiten. In Vlaanderen gaat het vooral om nog enkele Limburgse lokale bsturen. Deze aansluiting kan voortaan op zijn vroegst ingang vinden op 1 januari van het erop volgende jaar. Bovendien zullen, voor aansluitingen van die specifieke groep besturen, de over te nemen pensioenlasten bijkomend beperkt worden. (Voor de volledigheid, de nà 2012 opgerichte lokale besturen zijn, voor de financiering van hun lokale ambtenarenpensioenen, ambtshalve bij het GPF aangesloten.) 

Concreet worden, voor een bestuur dat zich pas vanaf 01.01.2024 bij het Gesolidariseerd Pensioenfonds aansluit, de lopende pensioenlasten slechts overgenomen ten belope van 76% van de in het jaar 2024 op de loonmassa van zijn statutaire personeelsleden betaalde basispensioenbijdragen. Aangezien de voor het jaar 2024 toepasselijke basispensioenbijdragevoet 44% bedraagt, wordt voor dat jaar een bijdragevoet van 33,44% (= 44% x 0,76) aangewend voor de vaststelling van het bedrag van de door het Gesolidariseerd pensioenfonds over te nemen lopende lokale ambtenarenpensioenen. Hierdoor wordt de periode waarin het lokaal bestuur nettobetaler zal zijn alvorens van de solidariteit te kunnen genieten, langer wanneer het bestuur wacht met de aansluiting bij het Gesolidariseerd Pensioenfonds.

Juridische basis:

• Wet 18.05.2022 tot wijziging van hoofdstuk 7 van titel 2 van de wet van 24.10.2011 tot vrijwaring van een duurzame financiering van de pensioenen van de vastbenoemde personeelsleden van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten en van de lokale politiezones, tot wijziging van de wet van 06.05.2002 tot oprichting van het Fonds voor de pensioenen van de geïntegreerde politie en houdende bijzondere bepalingen inzake sociale zekerheid en houdende diverse wijzigingsbepalingen, BS 17.06.2022. Inforum nr. 355389.
• Wet 03.06.2022 met betrekking tot wijziging van hoofdstukken 3 en 9 van titel 2 van de wet van 24.10.2011 tot vrijwaring van een duurzame financiering van de pensioenen van de vastbenoemde personeelsleden van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten en van de lokale politiezones, tot wijziging van de wet van 06.05.2002 tot oprichting van het Fonds voor de pensioenen van de geïntegreerde politie en houdende bijzondere bepalingen inzake sociale zekerheid en houdende diverse wijzigingsbepalingen, BS 30.06.2022. Inforumnr. 355350.