Korting pensioenfactuur dreigt te verdwijnen

De kans is reëel dat de korting die veel besturen krijgen op de responsabiliseringsbijdrage, dit jaar verdwijnt. Zonder ingrijpen van de wetgever is er immers te weinig geld om ze nog integraal uit te betalen.

Sinds 2019 krijgen besturen met een voldoende hoge tweede pensioenpijler voor de contractanten (vandaag betekent dat een bijdrage van ten minste 3% bij een vastebijdragensysteem) een korting op de responsabiliseringsbijdrage voor de financiering van de ambtenarenpensioenen. Die korting bedraagt 50% van de kosten van het aanvullende pensioen, zonder dat de responsabiliseringsbijdrage daardoor negatief kan worden. De VVSG heeft zich altijd verzet tegen die regeling. Uiteraard is het goed dat de opbouw van een tweede pensioenpijler wordt aangemoedigd, maar de manier waarop is fout. Zo krijgen besturen die alleen een basispensioenbijdrage moeten betalen, helemaal geen korting, ook al hebben ze een voldoende hoge tweede pijler. Nochtans financieren die bestyuren een deel van de pensioenlasten van de andere lokale besturen.

Een tweede belangrijk mankement is het feit dat de financiële stimulans niet wordt betaald door extra middelen van de federale Schatkist, maar door de lokale besturen zelf. Als die immers geen voldoende hoge tweede pensioenpijler uitbouwen, dan krijgen ze een toeslag aangerekend bovenop de responsabiliseringsbijdrage, zonder dat die hoger kan worden dan 100% van het verschil tussen de pensioenlasten en de basispensioenbijdrage.

De voorbije jaren leverde dit kortingensysteem vooral Vlaamse lokale besturen een flink bedrag op. In 2019 kregen ze zo 22,3 miljoen euro kortingen, voor 2020 werd dat 32,5 miljoen euro en in 2021 was het zelfs al 40,1 miljoen euro. De toeslagen ten laste van Vlaamse lokale besturen bleven beperkt tot respectievelijk 1,6, 4,1 en 2,2 miljoen euro. De kortingen voor de Vlaamse lokale besturen werden gedragen door Waalse en Brusselse besturen, die tot 2021 nog veel minder een aanvullend pensioen voor hun contractanten uitbouwden.

Daar kwam vanaf 2022 verandering in. De stopzetting van de groepsverzekeringsovereenkomst door Belfius Insurance en Ethias leidde tot een hernieuwde aandacht voor de tweede pijler. In Vlaanderen bundelden de VVSG en OFP Provant de krachten voor de creatie van OFP Prolocus. De meeste Vlaamse besturen traden toe, met een bijdrage van 3% of meer. De meerderheid van de Waalse en Brusselse besturen kwamen na een overheidsopdracht van de Federale Pensioendient bij Ethias Pension Fund terecht. Daar waren veel besturen bij die voordien nooit een tweede pijler hadden gehad. Andere verhoogden dan weer hun bijdragepercentage tot de 'noodzakelijke' 3%.

Het gevolg is dat steeds meer besturen voor steeds hogere bedragen recht hebben op een korting op de responsabiliseringsbijdrage, terwijl steeds minder besturen niet aan de voorwaarden voldoen en dus een toeslag krijgen aangerekend. Voor 2022 zouden de totale kortingen 85,5 miljoen euro moeten bedragen, waarvan 45,3 miljoen voor Vlaamse besturen. De mogelijke toeslagen bedragen echter slechts 37,7 miljoen. Ramingen van de Federale Pensioendienst geven aan dat de situatie in 2023 nog erger wordt, met totale kortingen van 96,4 miljoen euro en toeslagen van niet meer dan 27,1 miljoen euro.

De wetgever ging er in 2018 van uit dat de kortingen zouden gefinancierd kunnen worden door de toeslagen, maar dat is niet langer het geval. Vandaag zit het Gesolidariseerd Pensioenfonds daardoor met een juridisch proibleem, want de wet zegt nergens wat er nu moet gebeuren. Een deel van de pensioenen niet betalen zal niemand als piste naar voor schuiven, maar ook de kortingen maar deels toekennen of ze aan de besturen aanrekenen via een hogere pensioenbijdrage kan wettelijk gezien niet. Het meest eenvoudig zou zijn dat de Schatkist de financiering van het saldo op zich neemt, maar ook dat is verre van vanzelfsprekend in deze budgettair lastige tijden.

Het Beheerscomité van het Gesolidariseerd Pensioenfonds heeft de federale regeringstop een brief gestuurd met de dringende vraag om dit probleem op te lossen. In afwachting blijven de lokale besturen in totale onzekerheid over de toekomst van deze financiële stimulans voor de tweede pensioenpijler.

Op 13 maart 2023 antwoordde minister van Pensioenen Lalieux aan de voorzitter van het Beheerscomité dat ze tijdens de begrotingscontrole van maart verschillende voorstellen op de regeringstafel zal leggen om de problemen van het Gesolidariseerd Pensioenfonds op te lossen. Waarin die kunnen bestaan, wetren we vandaag niet.