Burgemeesters waarschuwen: we gaan financieel kopje onder

De financiële situatie van de steden en gemeenten is ongezien zorgwekkend.  Dat bleek vanochtend op een overleg van de dertien centrumsteden in Antwerpen. De VVSG roept de Vlaamse en federale overheid nogmaals op de toestand au sérieux te nemen en de steden en gemeenten te ondersteunen. Zo niet zullen lokale plannen drastisch herschreven moeten worden, met negatieve gevolgen voor burgers en bedrijven.

De inflatie en de energiekosten zetten de burgemeesters voor het blok

In 2023 zullen – enkel al door de impact van de indexaanpassingen – de jaarlijkse loonkosten 16,6% of ruim 920 miljoen euro hoger liggen dan in 2021. Daar komt nog 230 miljoen extra bij voor het personeel van de politie- en hulpverleningszones.’En daar stopt het niet, stelt Wim Dries, voorzitter van de VVSG. ‘Er is ook de impact op de statutaire pensioenen, de stijging van de energiekosten en de kosten voor bijkomende hulpvragen bij de sociale diensten voor wie in de problemen komt met de energiefactuur.’ 

Besparingen met grote gevolgen

Lokale besturen deden grote inspanningen om hun financiën gezond te houden. Bovendien reden ze een feilloos parcours tijdens de corona- en Oekraïnecrisis. Dit is echter de crisis te veel. De marge die ze creëerden door de daling van de schuldenlast, is als sneeuw voor de zon verdwenen. ‘De situatie is bijzonder zorgwekkend,' stelt Bart De Wever, burgemeester van Antwerpen.

Als we geen steun krijgen van de Vlaamse en federale overheid, zullen lokale besturen moeten knippen in uitgaven en investeringen, klinkt het unisono. Dit zal gevolgen hebben voor de burgers en de bedrijven.  ‘Lokale besturen zijn goed voor 35% van de publieke investeringen: ze vormen hiermee een draaischijf voor de economie. Een vermindering van de lokale investeringen heeft effect op de werkgelegenheid en op de kwaliteit van de publieke ruimte,’ waarschuwt Mathias De Clercq, burgemeester in Gent. ‘Het centrale beleid heeft de mond vol van steun aan burgers en bedrijven, welnu, de steden en gemeenten, dat zijn de burgers en de bedrijven.’ Ook uitgaven, bijvoorbeeld op personeel of subsidies aan verenigingen zullen moeten worden herbekeken. ‘Het is onze taak om ervoor te zorgen dat het aangenaam leven is in onze stad. Als we bijvoorbeeld moeten snijden in de hulp aan mensen en de steun aan verenigingen, ontnemen we onze inwoners perspectief. Dat moeten we vermijden,' aldus Mohamed Ridouani, burgemeester in Leuven.

Maatregelen nodig

De burgemeesters doen een duidelijke oproep aan het Vlaamse en het federale niveau om de lokale besturen deze crisis niet in de kou te laten staan. ‘Zowel het Vlaamse als het federale niveau heeft sterke hefbomen in handen om de lokale besturen te ondersteunen. Zo kan de Vlaamse regering de gemeenten steunen door het gemeentefonds op te trekken tot het niveau van de inflatie en ook de normale indexering van andere financieringsstromen garanderen. Het federale niveau kan inzetten op, onder meer, structurele cofinanciering in de statutaire pensioenlasten, een robuuste financieringswet voor de politiezones en de effectieve uitvoering van het politieke akkoord dat de federale overheid zou instaan voor 50% van de kosten van de hulpverleningszones,’ aldus Lieven Dehandschutter, burgemeester van Sint-Niklaas en voorzitter van de 13 centrumsteden. Ook een verdere uitbreiding van de verlaging van de BTW op energie en sociale maatregelen dringen zich op.

Nathalie Debast - Persverantwoordelijke VVSG