Hieronder vind je een bundeling van vragen en antwoorden die gesteld zijn tijdens de webinar Right to Challenge.
- Hoe bewaak je dat Right to Challenge geen banale besparingsopdracht wordt?
Victor De Groof
Het is aan het lokaal bestuur te bepalen met welke finaliteit zij Right to Challenge willen inzetten. Is dit om de band met de burgers te verbeteren, de dienstverlening te verbeteren, efficiënter te werken…
- Hoe bewaak je de democratie binnen deze ‘besturen van burgers’?
Trui Steen
Welke aspecten moeten we precies in het oog houden? Ik denk aan
- inclusie en de toegang tot dienstverlening voor iedereen
- empowerment, versterken van de kracht van inwoners
- verantwoording en transparantie
Hoe ga je dit concreet doen? Het mattheuseffect is zeker iets wat we als lokaal bestuur moeten bewust opvolgen. Algemeen zicht houden op de behoeften in alle wijken in de gemeente. Als er geen challenge komt uit een bepaalde wijk moeten we als lokaal bestuur nog steeds de dienstverlening garanderen. Om dit goed te doen, vraagt het veel investering en aandacht vanuit een lokaal bestuur.
- Wat is de rol van de gemeenteraad binnen de right to challenge-initiatieven?
Ines Balkema
De gemeenteraad vraagt regelmatig naar updates, ze vragen naar een uitbreiding naar Right to Cooperate. De gemeenteraad is niet betrokken bij individuele challenges maar wordt wel geïnformeerd en krijgt de evaluaties.
- Inwoners beheren het budget maar de inwoners zelf worden niet betaald? Werkten de architecten in de scheepstraat bijvoorbeeld onbezoldigd? En als ze wel bezoldigd werden, hoe zit het dan met overheidsopdrachten?
Trui Steen
Dit hangt van de challenge af. De gemeente stelt haar budget beschikbaar. Het is aan de initiatiefnemer(s) hoe die dit invult. In NL zien we challenges waarbij iedereen betaald krijgt en veel challenges waarin een combinatie van vrijwilligers en betaalde krachten plaatsvindt.
- Werd in het onderzoek een onderscheid gemaakt tussen grootte van besturen, demografische samenstelling en geografie?
Trui Steen
In de analyse zelf is er geen onderscheid gemaakt omdat de gegevens niet ter beschikking zijn. Right to Challenge zit vaak in verstedelijkte gebieden maar ook middelgrote gemeenten verspreid over Nederland experimenteren hier ook mee.
- Wat zijn de onderzoeksconclusies over reeds gerealiseerde challenges: de impact op de relatie tussen lokaal bestuur en inwoners, is de dienstverlening verbeterd, wat met de zwakkere doelgroepen?
Trui Steen
We spreken eerder over verhoopte verwachtingen in plaats van effecten. Er is weinig harde data over wat effectief bereikt is.
- Sterke wijken zullen eerder inrichtingsplannen challengen. Steken we op die manier als lokaal bestuur niet vooral budget en energie in inwoners die het al goed hebben?
Ines Balkema
Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente dat alle wijken het goed hebben. In de praktijk zien we dat we ook challenges krijgen uit achterstandswijken. We proberen als lokaal bestuur mee te bewegen wanneer laagopgeleide inwoners ons challengen. Zij vonden het bijvoorbeeld moeilijk om de challenge digitaal uit te werken in het aanvraagformulier. Dan gaat de programmamanager naar de wijk om samen deze challenge in een plan te gieten.
Victor De Groof
Het is niet omdat een challenge door inwoners met expertise wordt uitgevoerd dat de gehele buurt hier niet beter van wordt en alle inwoners mee van de voordelen genieten.
- Wat doe je als ideeën van inwoners afwijken van eigen gemeentelijke beleidsplannen en visie?
Ines Balkema
Het is gemeenschapsgeld waar de stad beter van moet worden. De challenges worden getoetst aan het gemeentelijk beleid. Wanneer de challenges daar niet in passen, wordt de challenge afgewezen.
- Jullie kozen voor een flexibel kader en geen verordening. Wat zijn juist de voordelen van dit kader?
Ines Balkema
We zijn begonnen met een eenvoudig kader en experimenten en vanuit de praktijk ervaring opbouwen. De jurist had ook aangeraden met een flexibel kader te werken, om dat we op die manier konden inspelen op de challenges die naar boven kwamen. Met een strikte verordening hadden we geen enkele challenge overgehouden.
- Er wordt een soort van aansprakelijkheidsclausule opgenomen in de overeenkomst tussen bestuur en uitdagers. Toch blijft het lokaal bestuur decretaal verantwoordelijk. Worden lokale besturen achteraf dan niet afgerekend wanneer uitdagers de taak niet naar behoren uitvoeren?
Trui Steen
Enerzijds heb je de rechtsbescherming van initiatiefnemers die erg goed uitgewerkt moet worden. Anderzijds heb je de nood aan regelgevend kader over wat precies in een uitdaagplan staat naar evaluatiecriteria, hoe geschillen bemiddelen, wat gebeurt er bij het niet nakomen van afspraken…
