Hoe verhouden lokale besturen zich tot burgerinitiatieven? Waar staan lokale besturen vandaag in het vormgeven van beleid met en door burgers, ondernemers, middenveld en kennisinstellingen? En wat kunnen we hiervan leren?
Voor Vlaams minister van Samenleven en Binnenlands Bestuur Bart Somers is burgerbetrokkenheid een belangrijk aandachtspunt tijdens deze regeerperiode: 'Ik wil de lokale besturen ondersteunen zodat ze ten volle hun rol als laboratoria van burgerparticipatie kunnen opnemen. De lokale besturen staan het dichtst bij de burger. Ik wil ze ten volle ondersteunen in hun rol als laboratoria voor burgerparticipatie. Via ondersteuning wil ik steden en gemeenten stimuleren hier van elkaar te leren.'
De minister is hiervoor een partnerschap aangegaan met VVSG, dat zich de komende 3 jaar zal focussen op lokale burgerbetrokkenheid, inspraak en co-creatie. Een Labo van lokale besturen en experts inventariseert en analyseert innovatieve praktijken die coproductief zijn aangepakt of met een burgerinitiatief. Met werkbezoeken en intervisies onderzoekt het Labo deze participatieve praktijken. Het Labo wordt geruggensteund door een degelijke begeleiding van Karolien Dezeure (mon-dea) en staat in kruisbestuiving met een internationaal vergelijkend onderzoek over de representatieve lokale democratie, uitgevoerd door het Instituut voor de Overheid van de KU Leuven (onder leiding van prof. Trui Steen).
Naast de analyse van lokale praktijken rollen we in 2021 een experimentlijn right to challenge uit. Binnen de schoot van het Labo zal VVSG 3 lokale besturen ondersteunen die willen experimenteren met het right to challenge. Deze experimenten zullen lopen van de zomer 2021 tot het najaar 2022. Daarnaast verdiept het Labo zich in andere innovatieve coproductie-instrumenten en manieren om burgerinitiatief te stimuleren. We werken aan een analysenota (verwacht zomer 2021) waar we de geleerde lessen uit de innovatieve lokale cases bundelen. We organiseren in het najaar workshops over urgente participatieknopen en hopen onze blik te verruimen met enkele werkbezoeken (als de covid19-maatregelen het toelaten).
De geleerde lessen en praktijkvoorbeelden verspreiden we breed op het kennisnetwerk, met vorming en opleiding, via filmpjes, tijdens de trefdag...
Deelnemers Labo
Het ‘Labo lokale burgerparticipatie’ bestaat uit een tiental lokale besturen, aangevuld met enkele experts. Het inventariseert en analyseert innovatieve praktijken die coproductief zijn aangepakt en/of via een burgerinitiatief. Met online werkvergaderingen en (hopelijk in de toekomst) werkbezoeken onderzoekt het Labo deze praktijken en hun bijdrage aan de representatieve democratie. In het tweede projectjaar (2021) gaat het Labo verder op dit elan. Daarnaast tekent het enkele experimentlijnen uit over digitale democratie, minipublics en Right to Challenge.
Het Labo wordt deskundig begeleid door Karolien Dezeure, consultant bij Mon-dea.
- Bernard Govaert, algemeen coördinator, Netwerk Duurzame Mobiliteit
- Nele Vanderhulst, stafmedewerker, Socius
- Sarah Martens, procesbegeleider Leuven 2030 en onderzoeker UHasselt
- Wim Van Roy, coördinator, De Wakkere Burger
- Goele Vercammen, beleidsmedewerker, Vlaamse Land Maatschappij
- Linda Boudry, directeur, Kenniscentrum Vlaamse Steden
- Trui Steen, hoogleraar KULeuven instituut voor de overheid
- Annelies Dickens, communicatie en participatie ambtenaar, Oud-Turnhout
- Carmine Pollet, beleids- en participatiemedewerker, Nazareth
- Dirk Habils, dienst wijkontwikkeling, Genk
- Dirk Mattheeuws, projectmedewerker participatie, Mechelen
- Frank Dewael, schepen van begroting, ICT en digitalisering en logistiek, organisatie en dienstverleningsvernieuwing, Hasselt
- Hanne Vissers, medewerker stadsmakers, Antwerpen
- Jan Mellebeek, diensthoofd gebiedsgerichte werking, Leuven
- Karoline Lenaers, diensthoofd directie mens, Beringen
- Laurence Hauttekeete, beleidsmedewerker, Deinze
- Lize Meert, gebiedswerker, Kortrijk
- Marc Verheirstraeten, dienst beleidsparticipatie, Gent
- Sarah Lequeu, participatieambtenaar, Geraardsbergen
- Sofie Stas, deskundige participatie, Sint-Niklaas
- Steven Matheï, burgemeester, Peer
- Tom van Horen, communicatie- en participatieambtenaar, Huldenberg
In 2022 breidde het labo uit. Via een open oproep konden lokale besturen zich opnieuw kandidaat stellen om toe te treden. Volgende leden kwamen erbij:
- Lora Patteeuw, participatiedeskundige, Oostende
- Fara Elsen, participatieambtenaar, Overijse
- Erik Blondeel, klantenadviseur sport, Nijlen
- Yves Vanroten, deskundige samenlevingsopbouw, Mol
- Karen Viaene, participatie -en procesbegeleider, West-Vlaamse Intercommunale
- Peter Nies, schepen van jeugd, dorpsontwikkeling en buurtwerking, burgerparticipatie, digitalisering en innovatie, fietsbeleid, lokale economie en werkgelegenheid, klimaatbeleid en dierenwelzijn, Kinrooi
- Erik Fuhlbrugge, beleidsmedewerker bestuur & beleid, Zoersel
- Eleen Légat, deskundige participatie, Gavere
Vooropgestelde resultaten
Voor het projectjaar 2020 behaalden we volgende resultaten:
- Een inventaris van innovatieve lokale praktijken uit Vlaanderen die coproductief zijn aangepakt en/of met een burgerinitiatief
- Maandelijks een artikel in ons tijdschrift Lokaal over lokale burgerparticipatie
- 3 praktijkvideo's en een webinar over cases lokale burgerparticipatie als overheidsinitiatief, partnerschap en burgerinitiatief
- Een analysekader om praktijken diepgaand te onderzoeken, in samenwerking met het Instituut voor de Overheid - KU Leuven
- Het labo lokale burgerparticipatie overlegde 7x online
Voor het projectjaar 2021 behaalden we volgende resultaten:
- Een inventaris van innovatieve lokale praktijken uit Vlaanderen die coproductief zijn aangepakt en/of met een burgerinitiatief
- Analyse van participatieve innovatieve praktijken van Vlaamse lokale besturen, gebundeld in een analyserapport
- Uitwerken van een experimentlijn right to challenge
- Informatie, cases, praktijktips en webinars over digitale democratie, burgerpanls, burgerbegroting/wijkbudget en participatie in tijden van COVID-19
- Het labo lokale burgerparticipatie overlegt online op dinsdagen 19 januari, 23 februari, 23 maart, 20 april, 8 juni, 19 oktober, 16 november en 9 december
Voor het projectjaar 2022 stellen we volgende resultaten voorop:
- Informatie, cases, praktijktips en webinars over de hervorming van adviesraden, burgerparticipatie tijdens pandemie, evaluaties van participatietrajecten
- Publicatie van het analyserapport
- Een inspiratienota over geografische nabijheid bestuur - burger
- Verder uitwerken van de experimentlijn right to challenge, inclusief intervisies met het labo, leidend tot een analyserapport
- Een werkbezoek in het najaar
- Het labo lokale burgerparticipatie overlegt online op dinsdagen 15 maart en 14 juni. Het labo komt fysiek bijeen tijdens het werkbezoek in het najaar.
Wil je graag meer weten?
Neem contact op met
- Wouter Josten, projectmedewerker lokale democratie en participatie
- Joke Vanreppelen, stafmedewerker lokale burgerparticipatie (afwezig)
