Nieuwe infrastructuur: Polderbos: raakvlak voor natuur en cultuur

Polderbos is een intergemeentelijke samenwerking tussen Oostende, Bredene, Middelkerke en Oudenburg. De intercommunale vereniging die daarvoor werd opgericht, lanceerde de oproep voor het ontwerp van het crematorium in 2013. Architectenbureau OFFICE Kersten David Geers Van Severen tekende voor de opdracht, samen met kunstenaar Richard Venlet en Bureau Bas Smets.

Ontworpen als een grote hellende tafel verenigt het gebouw in één volume ruimtes met enerzijds een publiek en ceremonieel karakter, en met anderzijds administratieve en technische functies. Het dak, dat met zijn daklichten en abstracte vormen de uiterlijke blikvanger is, herbergt en ‘vertaalt’ dit inhoudelijke en functionele geheel. De ontvangstruimte, wachtruimtes en twee centraal gelegen ceremonieruimtes worden afgewisseld door smallere stroken met ondersteunende functies en passages. De ontvangstruimte bevindt zich onder het laagste punt van het gebouw als meest intieme plek, terwijl de ovenruimte en de technische lokalen zich ruim tien meter hoog onder de hoogste dakpunt situeren.

De verschillende ruimtes onder het dak worden in perspectief naar buiten voortgezet en benadrukt door de bomenrijen van het landschapsontwerp. Bureau Bas Smets heeft het landschap ontworpen waarin het grote dak is geplaatst, een verzameling van voorzichtig georkestreerde nieuwe landschapselementen die de polders rond de kuststad Oostende bevolken, in de nabijheid van het stadsrandbos. De ontdubbelde gevel van glas en geperforeerde panelen buffert en bemiddelt tussen de binnenruimtes en het omliggende landschap. Van binnen, waar de sfeer discreet en sereen blijft, kun je naar de bossen en de polders kijken. Omgekeerd is er geen inkijk van buitenaf. De verdraaiing tussen de onderliggende ruimtes en het dakvlak creëert een reeks overdekte buitenruimtes van verschillende hoogtes, die als een overdekte galerij rondom het gebouw lopen. De koepels op het dak geven binnen veel licht, de schoorsteen is mooi gecamoufleerd aan de buitenzijde. Dit laatste is het werk van kunstenaar Richard Venlet. ‘Het is de sereniteit van het gebouw die de troostende gedachte moet geven of overdragen,’ zegt directeur Johan Seynaeve over het geheel. ‘De lichtinval van bovenaf roept een gevoel van nederigheid op ten opzichte van de dood.’

Begin 2018 werd officieel de eerste spadesteek voor Polderbos gezet op het terrein van de voormalige steenbakkerij aan de Grintweg in Oostende. Onderweg liepen de werken enige vertraging op, maar op 9 maart 2021 voerde Polderbos de eerste technische crematies uit. Niets te vroeg, want de vraag naar een dichtbijgelegen en goed bereikbaar crematorium in de regio was groot. In Oostende en Bredene kiest meer dan tachtig procent van de inwoners voor crematie bij overlijden, en ook bij de andere West-Vlaamse crematoria zijn er lange wachttijden.

Polderbos vertegenwoordigt een investering van 8 miljoen euro, waarvan 1,4 miljoen voor twee ovens, goed voor minstens 2500 crematies per jaar. Daarmee willen de partnergemeenten een gebied bedienen tot Diksmuide, De Panne en De Haan. Inwoners van Oostende, Bredene, Middelkerke en Oudenburg betalen 500 euro, voor anderen kost de crematie 50 euro meer. De impact op het milieu blijft beperkt. Twintig procent van de warmte wordt gerecupereerd om het gebouw te verwarmen, de uitstoot wordt overigens zo gefilterd dat ook de rook niet zichtbaar is.

Momenteel wordt de omgeving afgewerkt met bomen en een parkeerterrein voor ruim 200 auto’s. Polderbos beschikt over een grote strooiweide aan de rand van het achtergelegen natuurgebied, en ook over een natuurlijke begraafplaats voor urnen.

Dankzij de moderne infrastructuur zullen plechtigheden minder bij de uitvaartondernemer plaatsvinden, en meer in Polderbos. Het gebouw beschikt over twee mooie aula’s voor ceremonies: zalen voor respectievelijk 250 en 150 personen met projectieschermen en stoelverwarming. Daarnaast zijn er de foyer voor ontvangst en voldoende in- en uitgangen zodat er gelijktijdig plechtigheden kunnen plaatsvinden. De zalen zijn lichtrijk en toch afgeschermd, zodat plechtigheden in intimiteit kunnen verlopen. Door middel van mobiele en pivoterende wanden kunnen ze ook worden samengevoegd tot een grote ruimte.

Door de uitrusting kunnen de zalen ook een culturele functie krijgen. Polderbos wil zijn zalen dan ook ter beschikking stellen voor culturele activiteiten: van herdenkingsdagen tot voordrachten en lezingen, symposia, plechtigheden of passende muziekoptredens. —

Pieter Plas is hoofdredacteur van Lokaal
Voor Lokaal 11 | 2021