Nieuwe infrastructuur: Nieuw leven in Oude Dokken

De omgeving van de drie oudste dokken van Gent is in volle ontwikkeling en krijgt de komende jaren verder vorm als volledig nieuw stadsdeel Oude Dokken aan het water. In het gebied tussen de Dampoort en de wijk Muide zullen uiteindelijk ongeveer 1200 nieuwe woningen verrijzen, voorzien van groene en open ruimten, recreatiemogelijkheden, werkgelegenheid, lokale kleinhandel en publieke voorzieningen. Het Gentse stadsontwikkelingsbedrijf sogent coördineert deze complexe en vernieuwende stadsontwikkeling sinds 2004. Het gebied Oude Dokken is volop in transitie, je ziet het veranderen terwijl je erbij staat. Na een wat moeizamer coronajaar en pech met water beginnen het gebouw en zijn omgeving nu echt te bruisen van jong leven en activiteit.

Vanuit de schoolfunctie is dit een showcase van multifunctionele scholenbouw. Maar evengoed is Melopee een schoolvoorbeeld (pun intended) van hoe een stadsgebouw zowel qua binnen- als qua buiteninfrastructuur bepaalde basisfuncties overstijgt en verbindingen aangaat met de hele wijk en de stadsomgeving.

De vijf verdiepingen zijn goed voor een totale hoogte van achttien meter. Het kinderdagverblijf bevindt zich op de begane grond. Op de eerste verdieping zitten de buitenschoolse opvang, de kleuterschool en de kantine. De lagere school neemt de tweede verdieping in, rondom een dubbelhoge kantine. In het hart van het gebouw vertrekt een brede trap vanuit de entreehal naar deze verdiepingen. De trap doet tegelijk dienst als tribune. De derde en vierde verdieping zijn voor de wijksporthal, die beheerd wordt door Farys. In de bar op de bovenste verdieping kijk je uit op het sportveld.

Door de constructie aan de achterkant (Koopvaardijlaan) compact te houden bleef er aan de kant van het water (Schipperskaai) ruimte voor een grote ‘groene buitenkamer’: een enorme pergola als het ware, met ongeveer hetzelfde volume als het gebouw zelf. Daarin worden verschillende buitenruimtes gestapeld, zodat ze meteen in verbinding staan met de functie waarbij ze horen. De open sportkooi bovenaan is opgevat als een kleine kamer die in de grote is opgehangen. Het stadsgebouw is opgevat als een passiefgebouw. De verwarming sluit aan op het systeem van energievoorziening dat ook voor het omliggende deelproject De Nieuwe Dokken wordt gebruikt. Een deel van de warmtebehoefte wordt gedekt dankzij het biogas op basis van gft-resten en afvalwater. De overige warmte komt van een naburig bedrijf. De technologie daarvoor heet zawent (Zero Afvalwater met Energie- en Nutriëntenterugwinning).

De basisschool biedt plaats aan 96 kleuters en 144 leerlingen in de lagere school. Er zijn 56 plaatsen voor buitenschoolse opvang, en in het kinderdagverblijf kunnen 28 kinderen terecht. Het pedagogische project van de school legt het accent op muziek als universele taal in de ontwikkeling van het kind. De naam Melopee (‘klankgedicht’) sluit niet alleen mooi aan bij die muzische pedagogiek, waar de traditionele vakken en activiteiten worden doorspekt en aangevuld met een brede culturele en muzikale vorming, maar ook bij het verleden van het omliggende gebied als handelsdok, via de verwijzing naar het gelijknamige gedicht van Paul van Ostaijen dat de tocht van twee vrienden in een kano beschrijft. Het kinderdagverblijf en de buitenschoolse opvang vormen de brug tussen de buurt, de kinderen en hun ouders.

‘Dit gebouw wordt het kloppende hart van de wijk,’ weet Elke Decruynaere, Gents schepen van Onderwijs, Opvoeding, Outreachend Werk en Jeugd. ‘Kinderopvang en school werken nauw samen en vormen een warme plek waar ouders en de buurt welkom zijn. Na schooltijd kunnen de kinderen hun hobby’s beoefenen samen met andere kinderen uit de buurt in de buurtsporthal en zijn organisaties en buurtbewoners welkom in het stadsgebouw.’

De buurtsporthal moet de sportieve spil van de wijk worden. Overdag sporten de leerlingen er in de sporthal, na schooltijd is het aan de rest van de buurt. In het aanbod zit een grote brok naschoolse sportieve activiteiten gericht op kinderen waaronder worstelen, capoeira, korfbal, badminton en nog veel meer. Ook de kantine en de vergaderzaal zullen als gemeenschapsruimte dienst doen voor organisaties en vzw’s met een educatieve of sociale insteek, alsook voor de buurtbewoners. Het stadsgebouw zal op die manier een belangrijke sociale rol spelen in de wijk. Het beantwoordt aan de visie van de stad op haar patrimonium waarbij een ‘Stadsgebouw 2.0’ multifunctioneel gebruikt wordt. Stadsgebouw Melopee sluit naadloos aan op de directe omgeving. De hoofdingang van het gebouw is naast het Kompasplein van de nieuwe wijk. De groene open ruimte ligt tussen het toekomstig buurtpark en de al gerealiseerde woningen. Door het volledige deelproject aan de Schipperskaai slingert een speellint, een soort informele route die de verschillende onderdelen van het project met elkaar verbindt. Dit speellint loopt ook door Melopee zelf. Geen drempels dus om met de kinderen naar buiten te trekken. •

Pieter Plas is redacteur van Lokaal
Voor Lokaal 09 | 2021