De kern van de vraag is hoe we onze bestuurlijke organisatie het best vorm geven om een reeks van uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden in hun onderlinge samenhang succesvol aan te pakken. Denk maar aan de bouwshift, de energietransitie en het mobiliteitsbeleid. Het zijn stuk voor stuk uitdagingen die het best op een lokale en geïntegreerde manier worden aangepakt. Zo is ook het succes van de vaccinatiecampagne in de covidpandemie het resultaat van het samengaan van een ondersteunend kader vanuit de Vlaamse overheid en de inschakeling van het lokale netwerk om zowel de logistieke organisatie op te zetten als de communicatie naar de burger op te nemen.
Lieven Janssens, in het dagelijkse leven zowel burgemeester van Vorselaar als onderzoeker aan de Universiteit Antwerpen, gaat in deze editie van Lokaal dieper in op het begrip bestuurskracht. In het interview komen twee lijnen krachtig naar voren. Ten eerste formuleert hij een appel aan de lokale besturen om zelf proactief over bestuurskracht na te denken. Hij pleit ervoor om vanuit een visie van sterke lokale overheden proactief toekomstscenario’s te ontwikkelen. Die toekomstscenario’s hoeven in zijn visie niet verengd te worden tot fusies, maar tegelijkertijd meent hij dat een uitbreiding van de capaciteit op het lokale niveau noodzakelijk is.
Net zoals professor Filip De Rynck in de vorige editie van Lokaal, ziet ook Lieven Janssens niet noodzakelijk een tegenstelling tussen opschaling en nabijheid. Integendeel: nieuwe instrumenten zijn nodig om democratische aansturing te versterken. Een tweede en minstens zo belangrijke lijn is dat bestuurskracht niet enkel gaat over de lokale besturen zelf, maar een debat vereist over onze volledige bestuurlijke organisatie waarbij interbestuurlijke samenwerking voorop moet staan.
Bestuurskracht staat of valt dus niet met een aanpak op het niveau van individuele gemeenten, maar vergt een interbestuurlijk samenwerkingsmodel. Dit laatste is een gegeven dat al eens wordt vergeten. We verzeilen in de discussie over bestuurskracht al te vaak in debatten over structuren en schaalniveaus. Wanneer we echt stappen vooruit willen zetten, moeten we over de bestuursniveaus heen ook kijken naar de bevoegdheden, rollen en verantwoordelijkheden, naar samenwerkingsmodellen en ook naar de financieringsmechanismen die we hieraan willen koppelen. Dit vergt geen debat over enkel de lokale besturen, maar een debat dat ook de andere bestuursniveaus in ogenschouw neemt. Een versterking van het lokale niveau vergt een andere rolinvulling op het Vlaamse en federale niveau, waarbij de kaders worden gecreëerd waarbinnen lokale besturen op het juiste schaalniveau effectief en efficiënt kunnen werken. —
Kris Snijkers is algemeen directeur van de VVSG
Voor Lokaal 06 | 2022
Verwant
