Hervorming adviesraden

Adviesraden zijn een traditionele vorm van burgerparticipatie: geëngageerde burgers en het middenveld stellen er hun expertise ter beschikking van lokale besturen. Veel lokale besturen stellen de toekomst van deze participatievorm in vraag, anderen slaagden erin ze te hervormen. Hier lees je meer over welke toekomst er nog is weggelegd voor de adviesraden.

Redelijk wat lokale besturen lijken te worstelen met hun adviesraden. Ze worden dan ook geconfronteerd met verschillende uitdagingen:

Er is regelmatig sprake van rolverwarring: adviseren vs beslissen;
De taken van een adviesraad zijn niet altijd duidelijk: moeten ze zich beperken tot het formuleren van adviezen, of mogen ze ook activiteiten organiseren in de lokale gemeenschap? Hebben ze enkel een taak in de beleidsvoorbereiding of ook in de uitvoering van beleid?
De samenstelling van een adviesraad is veelal homogeen (oudere, hoogopgeleide, welgestelde, blanke mannen uit het verenigingsleven). Hoe breng je hier meer diversiteit in?;
Tot slot vraagt het lid zijn van een adviesraad een groot en langdurig engagement wat de drempel voor velen verhoogt.

Anderzijds geloven veel lokale besturen nog heel hard in het belang van deze adviesraden. Structureel kunnen terugvallen op adviesraden blijft bijzonder nuttig. De werking van adviesraden kan dus wel een nieuwe dynamiek gebruiken. Met het labo lokale burgerparticipatie verzamelt, analyseert en verspreidt de VVSG interessante praktijken van lokale burgerparticipatie, inclusief hervormingen van adviesraden. Het is echter niet mogelijk om een algemeen oordeel te geven over alle adviesraden. Tussen adviesraden in een bestuur en tussen adviesraden tussen besturen kunnen grote verschillen zijn. Wel kunnen enkele praktijken inspiratie bieden. Enkele rode draden:

Werk in co-creatie met de adviesraden aan een nieuwe structuur
Betrek ze van in het begin van het vernieuwingstraject;
Verhelder rollen en taken;
Zoek een formele link met andere (digitale) participatiekanalen;
Verlaag de drempel om deel te nemen; voorzie korte, ad hoc projecten voor open adviesraden
Breek silo’s open; te veel thema’s overschrijden tegenwoordig specifieke beleidsdomeinen

Herbekijk de webinar: adviesraden klaarstomen voor de 21ste eeuw

Op donderdag 13 januari 2022 organiseerde de VVSG de inspiratiewebinar: 'De adviesraden klaarstomen voor de 21ste eeuw'. Dit stond op het programma:

Inleiding - door Roman Cluytens, projectmedewerker Innovatieve Burgerparticipatie
Hoe kunnen adviesraden meer open, flexibel en projectmatig te werk gaan?
Door Wim Van Roy, De Wakkere Burger. Met De Wakkere burger bouwde Wim een grote expertise uit rond de werking van adviesraden. Zo geeft hij regelmatig één-op-één inspiratiesessies voor lokale besturen en begeleidt hij hervormingstrajecten van adviesraden.
Download hier de presentatie.
Drie casussen:
- Casus Stad Brugge door Ine Plovie, Beleidscoordinator Participatie - Stad Brugge ziet enorm de meerwaarde van de adviesraden, echter waren de adviesraden ook daar aan vernieuwing toe. Herwaardering en versterking zijn de kernwoorden van dit traject. Via een nieuwe afsprakennota werden wederzijdse taken, rollen en verwachtingen verhelderd. Daarnaast organiseert de stad kennisuitwisseling tussen de verschillende adviesraden. Ine legt uit wat de succesfactoren en de valkuilen kunnen zijn bij het toekomstproof maken van de adviesraden.
  Download hier de presentatie.
- Casus Gemeente Wetteren door Pieter Bracke, Directeur departement Beleven - De gemeente Wetteren ging ook aan de slag met haar adviesraden. Zij koos voor de introductie van een nieuw concept, de zogenaamde ‘Wetteraden’, waarbij niet de adviesrol, maar het organiseren en faciliteren van participatie centraal staat. De Wetteraden openen bovendien deuren om het draagvlak voor beleidskeuzes te vergroten en in te zetten op co-creatie. Benieuwd hoe deze theorie zich vertaalt in de praktijk? Pieter komt het uitleggen.
  Download hier de presentatie.
- Casus Gemeente Lanaken door Eric Eurlings, Afdelingshoofd Vrije Tijd - In Lanaken maakten ze op vlak van participatie een fameuze inhaalbeweging. De hervorming van de adviesraden was hier een onderdeel van. Eric legt uit hoe de adviesraden 2.0 tot stand kwamen, hoe ze functioneren en waarom ze het intern draagvlak voor de hervorming reeds hebben vergroot. Bovendien is er een vruchtbare kruisbestuiving tussen de adviesraden 2.0 en het digitaal participatieplatform.
  Download hier de presentatie.