Herbestemming Vetex-site in Kortrijk

Voor het stadsbestuur bood de oude Vetex-site mogelijkheden om het woonaanbod in Kortrijk uit te breiden, maar voor buurtbewoners komt deze ruimte tegemoet aan diverse noden. Om de belangen van beide partijen samen te brengen werd een participatietraject in gang gezet met een buurtinformatieavond, bevraging, inspraakmoment en een werkgroep met vertegenwoordiging van de buurt. Deze samenwerking tussen burgers en het stadsbestuur gaf vorm aan het nieuwe Masterplan 19.

Doelstelling

In 2018 werd de keuze gemaakt om de stap te zetten van communicatie naar participatie. De site was ondertussen immers nauw verweven met de buurt en uitgegroeid tot een belangrijke ontmoetingsruimte met festivals, Iftar’s, markten en een speelplein. Toen het gerucht ontstond dat er nieuwe, goedgekeurde plannen voor de site op tafel lagen, groeide de ongerustheid. De emoties mondden uit in een nieuwjaarsreceptie op de site, waar de buurt door middel van een wensboom haar wensen en bezorgdheden bundelde.

De buurt overhandigde al haar verzamelde ideeën aan de bevoegde schepen en om de verschillende belangen dichter bij elkaar te brengen, zette het stadsbestuur een buurtinformatieavond met bevraging op poten. Na dit moment werd ook een voortrekkersgroep opgericht van buurtbewoners, vertegenwoordiging van de buurtschool en plaatselijke architecten.

Om input vanuit de volledige buurt te verzamelen over de gewenste functies binnen de site, vond een inspraakmoment plaats voor de ruimere buurt. Tijdens de inspraakvond konden de buurtbewoners bij diverse standen terecht voor relevante thema’s, en die oefening genereerde heel wat nuttige input. Na goedkeuring van de samenvatting door het stadsbestuur en de voortrekkersgroep werd een werkgroep opgericht die twee jaar lang betrokken zou worden bij het uitwerken van het masterplan.

De werkgroep met vertegenwoordigers van de stad, buurt en bouwmaatschappij Matexi hield zich niet bezig met de bakstenen of kleuren bij de herbestemming, maar keek wel welke zones de site moest bevatten, van groene ruimte tot speelruimte voor kinderen. Waar de stad en buurt eerst nog tegenover elkaar stonden, zorgde de inschakeling van een architecten- en studiebureau ervoor dat er in 2019 een consensus kwam over het Masterplan 19.

Bij de terugkoppeling naar de buurt in september 2020 bleek het aantal negatieve reacties en bijkomende vragen beperkt en was de teneur een stuk constructiever dan de gemiddelde bewonersvergadering. Het stadsbestuur schrijft dit toe aan het voorafgaande participatietraject.

Betrokken partijen

Het stadsbestuur, onder andere door middel van de betrokken gebiedswerkers
De buurtbewoners, via de bevraging, voortrekkers- en werkgroep(en)
Bouwmaatschappij Matexi
Brugfiguren in de buurt en nabije scholen

Resultaten

Het resultaat van het participatietraject is het breed gedragen Masterplan 19 dat werd goedgekeurd, met enkele bijkomende voorwaarden als kanttekening. Het plan verbindt de vraag van het stadsbestuur om meer woonunits te voorzien in de Sint-Jan wijk met de vraag van de buurt om enkele belangrijke zones op hun geliefde site te behouden of creëren, en overstijgt zo de verschillen tussen beide partijen.

Bereik

Door de mix van participatiemethodes - van algemene info- en inspraakmomenten tot meer gerichte dialoog met individuele of groepen buurtbewoners - kon een aanzienlijk deel van de buurt rondom de site bij dit project betrokken worden. Via een webpagina van het stadsbestuur en buurtcollectief had iedereen ook online toegang tot relevante info en het laatste nieuws.

Rekening houdend met de diversiteit die kenmerkend is voor de buurt, werd ook een praatgroepje met anderstalige mama’s opgezet en was er ook een nauwe samenwerking met brugfiguren in de buurt en nabijgelegen scholen. Deze mix van algemeen toegankelijke infomomenten en gerichte inspanningen zorgde ervoor dat de inbreng van de moeilijker bereikbare groepen niet ontbrak in het Masterplan.

Tips

Als stadsbestuur kan je heel wat zaken in gang zetten om participatie te stimuleren, maar je hebt ook nood aan oren en ogen op locatie. Dankzij de hulp van fietsteams en een buurtwerker nabij de site hadden de buurtbewoners meerdere aanspreekpunten voor dit project en had je experten voor zowel de stedelijke- als buurtcontext.

Indien een participatieproject op een gegeven ogenblik wat moeizamer verloopt, kan het nuttig zijn om een extra partner of expert bij het project te betrekken. Zo gaven de DENC!-architecten met hun expertise op vlak van duurzaam bouwen een nieuwe schwung bij de creatie van het Masterplan.

Houd er rekening mee dat er soms ook een prijskaartje aan een participatietraject kan hangen. De herbestemming van de Vetex-site zou oorspronkelijk neerkomen op een break-even, terwijl nu extra investeringen nodig zullen zijn voor het project. Het grote voordeel is natuurlijk dat je tot een oplossing kan komen die werkt voor alle betrokken partijen.

Toekomstplan

Het Masterplan 19 is niet het slot van dit verhaal. Integendeel. Het plan moet nu uitkristalliseren in verschillende deelprojecten, waarbij werkgroepen zich ontfermen over concrete onderdelen als mobiliteit, groene ruimte en het centrale middengebouw op de site. Op deze wijze stopt de input van de buurt niet bij het opmaken van de plan en kunnen alle betrokken partijen ook hun stempel drukken op de concrete uitwerking.