De toekomst: Dialoog beter dan patstelling

‘Telraam is een klein apparaatje dat bewoners aan het raam van de eerste of tweede verdieping bevestigen en dat het voorbijgaande verkeer telt. Als je dit heel fijnmazig doet, krijg je een gedetailleerd beeld over het verkeer in de straat en hoe dat verkeer zich in verschillende straten in de buurt tot elkaar verhoudt.’

‘Er is niets verkeerd met de klassieke slangtellingen, ze zijn onmisbaar voor tellingen op complexe kruispunten zonder woningen of op plaatsen waar een aantal straten samenkomen, op T- of andere splitsingen. Maar in de meeste straten met tweerichtingsverkeer en met of zonder fietspad en trottoir is het goedkopere apparaatje van Telraam handiger en vollediger dan de klassieke tellingen. Een Telraam kost 125 euro, door de Brexit en leveringsproblemen van componenten uit Azië is het pas iets duurder geworden maar nog steeds vele malen goedkoper dan een meetslang.’

‘Het grootste verschil met de klassieke tellingen is echter dat je voor deze data de burgers inschakelt. Door zich voor zo’n meettraject kandidaat te stellen helpen ze mee aan een betere en veiligere verkeersomgeving.’

‘Nog een belangrijk verschil is dat je veel langer kunt tellen dan de een of twee weken waarin je normaal een slangtelling toepast. Zo kun je verschillen constateren tussen school- en vakantieperiodes. Hoeveel verkeer er precies door een bepaalde straat komt, dat wil je als lokaal bestuur weten.’
‘Meestal plaatsen we in een gemeente of stadsdeel tien tot dertig telramen. Ze registreren het aantal voetgangers, fietsers, auto’s en vrachtwagens, en dus niet alleen de auto’s en het zware verkeer. Als je op een bepaalde weg of route significant meer fietsers telt, kun je voorstellen doen om daar de veiligheid en doorstroming te verbeteren.’

‘Nog een groot verschil met de klassieke verkeerstellingen is dat je daarvan de gegevens achteraf moet uitlezen, terwijl je met Telraam de stromen live kunt volgen op de website. Als burger heb je geen wachtwoord nodig, je kunt op elk moment het verkeersvolume volgen in je eigen straat of op andere plaatsen waar een telraam is geactiveerd.’

‘We werken meestal samen met steden of gemeenten die hun mobiliteitsplan willen herwerken, een circulatieplan willen invoeren of die een verkeersleefb aarheidsplan willen opmaken. Zo hebben we trajecten lopen in Bornem, Merelbeke, Kortrijk, Ranst en Halle. Mobiliteitsambtenaren nemen met ons contact op omdat ze fi jnmazig willen meten. Naast een herziening van al bestaande plannen liggen ook infrastructuurwerken soms aan de basis van verkeerstellingen, bijvoorbeeld bij de bruggen over het Albertkanaal. De brug tussen Oelegem en Ranst moet voor de doorgang van de binnenscheepvaart verhoogd worden en dus is de verbinding onderbroken. De gemeente wil nu weten welk mobiliteitspatroon er ontstaat, in welke mate bewoners en doorgaand verkeer de omleidingen volgen en of er nieuw sluipverkeer is.’

‘Naast het bijspijkeren van het mobiliteitsbeleid helpt het ook de lokale handhaving. Met Telraam meten we ook de gemiddelde snelheid van auto’s. Zo kan de lokale politie weten waar er te snel wordt gereden. Met een fijnmazig netwerk kun je precies zien waar en op welk tijdstip in de loop van de dag de gemiddelde snelheid piekt.’

‘Naast lokale besturen of buurtcomités willen mensen soms individueel een telraam kopen. Voor hen is dat interessant omdat ze met die gegevens kunnen gaan praten met de mobiliteitsambtenaar, de bevoegde schepen, burgemeester of het Agentschap Wegen en Verkeer. Maar het wordt pas interessant als er meerdere telramen en dus meetpunten zijn. Soms vragen buurtcomités al vijft ien jaar om een herinrichting van hun straat en hebben ze al constructieve voorstellen ingediend aan het lokale bestuur of het gewest. Nu kunnen ze hun grieven documenteren aan de hand van objectieve data. Ze kopen een aantal telramen en gaan aan de slag. Dikwijls is de inzet van Telraam een concrete aanzet tot dialoog, want bewoners die al jaren klagen, kijken hierdoor anders naar de verkeersstromen. Zo is er een comité dat een knip vroeg, maar – dankzij de Telraamdata – algauw inzag welk nadelig eff ect dit zou hebben op de buurstraten. Telraam objectiveert op die manier het buikgevoel. Door zulke inzichten kunnen bewoners die na verloop van tijd geen zicht op verandering hadden en daardoor wat verzuurd werden, toch constructieve bondgenoten worden. Voor een lokaal bestuur is dat hoopvoller, want dialoog werkt beter dan een patstelling.’

‘Per straat is één telraam meestal voldoende, behalve als de straat heel lang is. In een woonstraat in een gesloten wijk is het dan weer niet relevant, want voor zo’n straat is doorgaand verkeer niet typisch. In het begin van een traject spreken we het aantal straten af en zo zoeken we nu veertig ramen in Machelen en een vijftiental in Pepingen. In Vilvoorde hangen we in zeven wijken telkens tien telramen op, en in een klein projectgebied in Wetteren een twintigtal. In de Luikse metropoolregio zijn we in een aantal randgemeenten begonnen met de uitrol van 240 telramen. Ook in Brussel is er veel interesse en starten er nog nieuwe wijken begin 2022. In Turnhout, Leuven, Mechelen en Hasselt zijn er grote projecten. In Aalst monitoren we de eff ecten van het circulatieplan en samen met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde starten we met Telraam in een tiental schoolomgevingen in Vlaanderen.’

‘Elk project krijgt een traject met telkens twee workshops. Eentje dient om de telramen te installeren, zo mag er geen lantaarnpaal of boom in het vizier staan. De tweede houden we na een zes maanden om uit de data samen een verkeersanalyse te fi lteren. We gaan dan samen met de mobiliteitsambtenaar, de bevoegde schepen en de burgers in dialoog om tot onderbouwde conclusies te komen en te zoeken naar suggesties om de verkeerssituatie te verbeteren.’ •

Marlies van Bouwel is hoofdredacteur van Lokaal
Voor Lokaal 10 | 2021

Telraam is een initiatief van Transport & Mobility Leuven NV, vzw Mobiel 21 en Waanz.in en werd begin 2021 verzelfstandigd als bedrijf onder de naam Rear Window BV.