Nieuw toewijsbeleid voor sociale huurwoningen

Vlak voor het zomerreces keurde de Vlaamse regering een eerste keer principieel de nieuwe toewijzingsregels voor sociale woningen goed. Voor lokale besturen, die volgens de Vlaamse Codex wonen de regisseurs van het lokale woonbeleid zijn, is dit van groot belang. Eén van de opdrachten die de decreetgevever in de Vlaamse codex wonen aan het lokaal bestuur immers geeft, is om specifieke aandacht voor de meest kwetsbare woonbehoeftigen te hebben en te zorgen voor een betaalbaar en sociaal woonaanbod.

Eéngemaakt systeem

Vandaag wijzen sociale verhuurkantoren en sociale huisvestingsmaatschappijen sociale woningen toe volgens een verschillend toewijsmodel. Gezien zij tegen 2023 integreren tot één woonmaatschappij, kiest de Vlaamse Regering ook voor een ééngemaakt toewijssyteem. Het nieuwe model gaat sterk uit van een langdurige woonbinding, wat minimaal inhoudt dat een kandidaat-huurder de laatste tien jaar voor de toewijzing minstens vijf jaar onafgebroken in de gemeente heeft gewoond. Gemeenten kunnen ook - voor een toewijzing aan maximaal 1/3e van het patrimonium - doelgroepen bepalen waaraan woningen met voorrang kunnen toegewezen worden. Dit biedt een kans om het toewijzingsbeleid meer op maat van de gemeente te maken. Voor een vast aandeel van 20% van de toewijzingen is er geen lokale binding vereist. Zo wil het toewijsmodel mogelijkheden voorzien voor diverse kwetsbare doelgroepen, zoals bijvoorbeeld daklozen, personen met een geestelijk gezondheidsprobleem, jongeren die begeleid zelfstandig gaan wonen, …

De VVSG vraagt, opnieuw, om gedegen en realistische simulaties van de potentiële gevolgen van de voorgestelde wijzigingen. Cijfers uit de praktijk bij de sociale verhuurkantoren wijzen immers op het risico dat er onvoldoende toewijzingen kunnen gebeuren aan kwetsbare kandidaat huurders. Dit kan er dus toe leiden dat het lokale bestuur antwoorden zal moeten vinden om de mogelijke gevolgen van die aangekondigde wijzigingen op te vangen. 

Begeleiding

Het ontwerp van uitvoeringsbesluit geeft aan dat de verhuurder bij verschillende toewijzingen begeleiding kan opleggen aan de huurder. Het is aan de welzijns- en gezondheidsvoorzieningen om die op te nemen. De VVSG wil dan ook nogmaals pleiten dat de Vlaamse Overheid een engagement opneemt om ervoor te zorgen dat de diverse organisaties voldoende begeleidingscapaciteit hebben om hierop te kunnen ingaan. Een toewijsbeleid mag immers niet stranden op een tekort aan capaciteit van welzijnsvoorzieningen en andere actoren om huurders te begeleiden.

Digitalisering en lokale besturen als sociale verhuurder

De Vlaamse Regering wil binnen de sociale verhuur ook maximaal inzetten op digitalisering via de opmaak van een centraal inschrijvingsregister. Dit betekent dat lokale besturen die zelf nog sociale woningen verhuren wellicht ook aanpassingen aan hun software zullen moeten doen. Bovendien bepaalt dit uitvoeringsbesluit dat de lokale besturen dezelfde huurprijsberekening als de woonmaatschappijen zullen moeten toepassen. Op basis van de resultaten van een steekproef en eerdere ervaringen zou de basishuurprijs wellicht hoger zijn, zonder dat dit betekent dat de werkelijke huurprijs ook hoger zal liggen.

Meer sociale woningen

De VVSG wil ook nog eens benadrukken dat het vergroten van het aantal en de verbetering van de kwaliteit van sociale woningen in alle discussies en debatten rond sociaal wonen het uitgangspunt moet zijn. De gemeenten zijn dan ook tevreden dat de minister deze zomer een 6e oproep voor het afsluiten van een sociaal woonbeleidsconvenant lanceerde. 121 gemeenten gingen in het verleden al in op één of meer van de vijf vorige oproepen tot het afsluiten van een woonbeleidsconvenant voor in totaal 11 584 sociale woningen. Die cijfers geven aan dat vele gemeenten graag meer sociale woningen willen. De VVSG wil dan ook nogmaals pleiten om gemeenten die reeds 15% sociale woningen hebben toch toe te laten een woonbeleidsconvenant af te sluiten, zodat ook die gemeenten het sociaal woonaanbod nog kunnen uitbreiden. 

De teksten van het ontwerpbesluit rond de toewijzingsregels sociale huur vind je terug via volgende linken:

• BVR sociale huur
• bijhorende nota sociale huur