Een diverse gemeenteraad na de lokale verkiezingen?

De gemeenteraadsverkiezingen in oktober naderen snel. Uit onderzoek van de universiteit Gent bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen bleek dat het aandeel kandidaat gemeenteraadsleden met een migratieachtergrond fors achterblijft. Daarom bieden de gemeenteraadsverkiezingen van oktober een kans om stappen te zetten naar meer diversiteit en inclusiviteit in de Vlaamse politiek.
 

Onderzoek in Nederland

Na de gemeenteraadsverkiezingen vorig jaar in Nederland blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam, in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, dat 5,9 procent van de verkozen gemeenteraadsleden een migratieachtergrond heeft. Dat percentage is de afgelopen zeven jaar vrijwel gelijk gebleven. In Nederland heeft 25,2 procent van de bevolking een migratieachtergrond, terwijl dit in Vlaanderen 27 procent is.

Hoewel we de situatie in Nederland niet volledig kunnen vergelijken met die in Vlaanderen, staan we voor soortgelijke uitdagingen. Ook in Vlaanderen blijft het aantal raadsleden met een migratieachtergrond achter bij de demografische realiteit. In grote steden zien we doorgaans meer diversiteit, maar in kleinere gemeenten is het verschil nog groter.
 

Waarom is diversiteit belangrijk?

Een representatieve democratie draait om het horen en vertegenwoordigen van alle burgers. Als bepaalde groepen systematisch ondervertegenwoordigd zijn in gemeenteraden, kan dat leiden tot een gevoel van vervreemding en uitsluiting. Politiek wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat diverse gemeenteraden niet alleen de belangen van meer groepen kunnen behartigen, maar ook belangrijke maatschappelijke thema's zoals discriminatie en gelijkheid vaker op de politieke agenda plaatsen. Bovendien kan een grotere diversiteit in de lokale politiek ook leiden tot meer politieke participatie bij ondervertegenwoordigde groepen. Wanneer zij zich beter vertegenwoordigd voelen, is de kans groter dat ze gaan stemmen of zelfs zelf kandidaat worden.
 

Wat kunnen we doen?

Om de diversiteit in onze gemeenteraden te vergroten, is er vooral in kleinere gemeenten extra aandacht nodig. Meer focus op het aantrekken van kandidaten met een migratieachtergrond zou een beleidsprioriteit moeten zijn. Het is aan lokale besturen, politieke partijen en maatschappelijke organisaties om actief werk te maken van een inclusieve verkiezingscampagne. Dat vraagt om bewuste keuzes, zowel in de selectie van kandidaten als in de manier waarop ze ondersteund en gestimuleerd worden om een actieve rol op te nemen in de lokale politiek.