De lokale democratie versterken: welke kansen biedt de afschaffing van de opkomstplicht?

Op 13 juni nam de VVSG deel aan de parlementaire hoorzitting in de Commissie Binnenland over de afschaffing van de opkomstplicht. Hoewel de afschaffing van de opkomstplicht lokale besturen voor diverse uitdagingen stelt, ziet de VVSG ook opportuniteiten. 
 

Uitdagingen

• Mogelijke afname politieke betrokkenheid en interesse in het publieke debat: burgers met een eerdere beperkte interesse in politiek zijn geneigd om toch eens partijprogramma’s door te nemen, deel te nemen aan een stemtest… als ze hun stem moeten uitbrengen.
   
• Minder gedragenheid en legitimiteit voor verkozen mandatarissen en genomen beleidsbeslissingen: hoe groter de opkomst, hoe groter het mandaat voor verkozenen.
   
• Beperktere representativiteit: een hoge opkomst zorgt voor een grotere afspiegeling van de samenleving. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met een migratie-achtergrond, met een fysieke beperking, een laag opleidings-of inkomensniveau als eerste afhaken. Ook leeftijd speelt een rol.

In tijden waar het vertrouwen in de politiek reeds onder druk staat (het vertrouwen in het lokale bestuursniveau is echter nog steeds het hoogst) is het extra belangrijk dat er voldoende werk wordt gemaakt van initiatieven die een zo groot mogelijke opkomst kunnen bewerkstelligen.

Ook lokale besturen kunnen initiatieven nemen om de opkomst zo groot mogelijk te maken.

Vier het feest van de lokale democratie

Tijdens de hoorzitting gaven we enkele voorbeelden, geïnspireerd op de toelichting die Professor Bram Wauters van de UGent gaf tijdens een sessie over de lokale democratie op ons event Expeditie K.

• Maak van de verkiezingen een feest! Nodig verenigingen uit om een markt, een optreden… te verzorgen;
• Doe een beroep op de burgerzin van burgers door hen persoonlijk te benaderen- Uit onderzoek blijkt dat een brief van de burgemeester zijn effect niet mist;
• Kies zorgvuldig de locaties van stembureaus: nabijheid is belangrijk;
• Informeer de burgers en breng hun vaardigheden bij;
• Wees transparant over genomen beleidsbeslissingen: kiezers begrijpen beter waarom ze gaan stemmen en dat zou een positief effect hebben op de opkomst.
   

Marian Verbeek - Stafmedewerker VVSG