Zorg: Gepensioneerden in de zorg blijven aan het werk!

Wie werknemers na hun pensioen nog wat in dienst wil houden, moet met verschillende factoren rekening houden. Zo zijn er bijvoorbeeld grenzen aan wat gepensioneerden mogen bijverdienen. Die variëren naarmate het beroep dat je hebt uitgeoefend, of je in prepensioen of al 65+ bent, of je kinderen ten laste hebt en het type pensioen dat je hebt. Iemand jonger dan 65 jaar met een rustpensioen en zonder kinderen ten laste mag tot € 8634/jaar blijven verdienen. Geniet je een overlevingspensioen of heb je de leeftijd van 65 jaar bereikt, dan mag je meer verdienen, tot zelfs meer dan het dubbele. In de praktijk komt dit dus neer op een deeltijdse baan. Occasionele inzet voor de opvang van drukke piekmomenten of een afgebakend takenpakket zijn voorbeelden van hoe het kan. We laten hier enkele getuigen uit de zorgsector aan het woord. We beginnen in Heusden-Zolder.

‘Corona weegt nu al twee jaar door op onze dienst en dat laat zijn sporen na, zeker ook bij onze coördinatoren,’ getuigt Marc Vanpol, teamverantwoordelijke Team Thuis-, Woon- & Dagzorg van Heusden-Zolder. ‘Binnen de thuiszorg werken drie coördinatoren, waarvan er één nu al langere tijd in ziekteverlof is. Het is momenteel heel moeilijk om een maatschappelijk werker te vinden op de arbeidsmarkt. Bovendien moet je bij ons zo’n 150 gezinnen en 60 verzorgenden op heel korte termijn leren kennen. Dat maakt zoeken naar vervanging niet gemakkelijk. Dat bracht ons op het idee om even te overleggen met een oud-collega, een maatschappelijk werker binnen de thuiszorg die vorig jaar op pensioen ging. Vanuit haar vroegere werk kende ze vele verzorgenden en gezinnen. We stelden haar voor om de afwezigheid van de derde coördinator mee op te vangen door opnieuw 13 uur bij ons te komen werken. Veel bedenktijd had ze niet nodig. Een uur later konden we de praktische kant samen uitwerken binnen een contract van 13 uur per week!’

‘Om die 13 uur zo efficiënt mogelijk in te zetten bakenden we een duidelijk takenpakket af en werkt ze vooral ter ondersteuning van de twee vaste collega’s. Zo belt ze momenteel de mensen op de wachtlijst van de schoonmaakdienst op om daar de dossiers vlugger te kunnen opstarten en neemt ze de herzieningen van de dossiers gezinszorg op zich. We informeren haar over alles wat ze moet weten en beperken de vergaderingen voor haar tot een minimum. Op die manier kan ze haar expertise bij ons inzetten en zelf houdt ze nog voldoende vrije tijd over om bijvoorbeeld haar kleindochter op te vangen,’ zo vertelt Marc Vanpol enthousiast. ‘De stap om terug te keren was voor deze oud-collega eigenlijk niet zo groot. Maandelijks gaan wij samen met het team uit eten en ook de gepensioneerden nodigen we hierop uit. Zo blijven we informeel contact houden. De oudste collega is ondertussen al 84 jaar! Het was ook goed dat de collega in kwestie nog maar een jaar op pensioen was, want hoe langer op pensioen, hoe meer het werkveld veranderd is.’

‘Niet alleen in de gezinszorg hebben we al ervaring met een gepensioneerde medewerker,’ vertelt Geneviève Stratemans, clusterverantwoordelijke Interne Dienstverlening. ‘Ook op de ICT-dienst bleef er een collega na zijn pensioen wat langer werken. Toen hij op pensioen ging, bleek algauw dat ook dit geen evidente vacature was om in te vullen als lokaal bestuur. Gelukkig had de man nog geen zin om te stoppen en konden we hem na zijn officieel pensioen tijdelijk contractueel in dienst gehouden. Na een tijdje zoeken hebben we een geschikte opvolger gevonden en kan hij nu echt vertrekken. Op die manier hebben we voor onszelf wat tijd kunnen kopen om de selectieprocedure te hernemen. Het is voor ons als lokaal bestuur altijd een weloverwogen keuze, gebaseerd op een individueel dossier en een prangende nood om een gepensioneerde medewerker opnieuw aan te werven. Gemotiveerde gepensioneerden hebben natuurlijk een pak expertise, maar het blijven wel dure personeelsleden en we willen de jonge generatie ook kansen geven.’

Bijna gepensioneerden kennen de stiel en ze kunnen vlot ingezet worden. Niet iedereen komt hiervoor in aanmerking. De medewerkers met de juiste motivatie springen er zo uit. Maar de medewerker moet ook nog zelf expliciet akkoord gaan. Inzet van gepensioneerde medewerkers is dus een tijdelijke oplossing. En uiteindelijk heeft iedereen recht op een welverdiende rust.

‘Ook bij Zorgbedrijf Klein-Brabant in Puurs-Sint-Amands hadden we tijdens de coronapandemie extra hulp in onze woonzorgcentra nodig,’ beschrijft Bieke Verreth, businesspartner bij Zorgbedrijf Klein-Brabant. ‘Een gepensioneerde logistiek medewerker gaf aan dat ze ons uit de nood wilde helpen en zo ging zij bij ons opnieuw aan de slag. Ondertussen sprongen nog drie andere gepensioneerde zorgkundigen sporadisch in. Deze manier van werken is zeker aan te raden, want die medewerkers hebben amper tijd nodig om zich opnieuw in te werken. Ze kennen de job nog en werken hier met hart en ziel. Ze deden het echt vanuit een idealisme om ons uit de nood te helpen. Van onze kant proberen we dan ook maximaal rekening te houden met hun voorkeur. Daardoor moeten we soms wel nog meer puzzelen, maar het lukt wel.’

‘We zetten onze gepensioneerden opnieuw in via een raamovereenkomst bij Poolstok. Zo schakelen we hen enkel in op de dagen dat ze noodzakelijk zijn. Het uitzendbureau volgt alles wettelijk op en wij zijn zeker dat de gepensioneerden niet meer presteren dan maximaal is toegelaten. Die regeling is natuurlijk iets duurder dan via een regulier contract van bepaalde duur. Maar we zien het echt als noodoplossing. Meestal werken we enkel met studenten op interimbasis, omdat we het uitzendwerk ook zien als een instroom van potentiële nieuwe medewerkers. Studenten zijn natuurlijk iets goedkoper dan gepensioneerden maar ze hebben dan weer minder ervaring. Toch willen we de band met onze gepensioneerden zeker niet kwijt. We denken er momenteel over na om hen uit te nodigen op het jaarlijks personeelsfeest. En misschien zijn er wel mogelijkheden om hen in te zetten binnen het onthaalbeleid als peter of meter van nieuwe medewerkers. Maar hiervoor moeten we eerst nog wat praktische en budgettaire beperkingen oplossen,’ zo zegt Bieke Verreth.

Tot slot steken we ook nog ons licht op in Tremelo. Ook daar is de uitdaging om nieuwe medewerkers te vinden groot. Dit jaar gaan zes van de 23 schoonmaakkrachten op pensioen. Qua uitdaging kan dit wel tellen. Een verzorgende die vorig jaar op pensioen ging, vroeg zelf om haar vaste gebruikers te mogen blijven bedienen, in een uitdoofscenario zeg maar,’ vertelt Tine Aertgeerts, hoofdmaatschappelijk werker van de thuiszorgdienst. ‘Ze werkt momenteel vijftien uur per week, wat het fysiek haalbaar maakt. We hebben haar toen een contract van één jaar aangeboden. Ondertussen zijn we een jaar later en omdat beide partijen tevreden waren en we nog steeds mensen tekort hebben, hebben we het contract nog eens verlengd voor één jaar. Er zijn wettelijke beperkingen over het aantal opeenvolgende contracten. Daarna zal ze dus wel uit dienst gaan of anders moeten we andere opties verkennen. De gebruikers waar ze nu komt, worden er niet jonger op en zullen op termijn wegvallen. Dan zullen we moeten kijken hoe we haar uren verder opvullen of het contract afronden. Bovendien merken we dat de oudere verzorgenden vaker last hebben van lichamelijke klachten, zoals polsproblemen.’

‘Van de zeven medewerkers die dit jaar op pensioen gaan is niemand vragende partij om nog langer te blijven werken,’ weet Tine Aertgeerts nu al. ‘We gaan dit dan ook niet actief promoten. Mensen moeten het zelf zien zitten en ze moeten het werk nog fysiek aankunnen! Gepensioneerden opnieuw aannemen is geen structurele oplossing maar het kan je wel enige tijd uit de nood helpen. En zij hebben veel talenten natuurlijk, wat wel jammer is wanneer die de organisatie verlaten. Daarom willen we nu nog enkele vormingsdagen organiseren waarop onze “oude garde” binnen de gezinszorg een aantal technieken zoals verstelwerk van kleding of krulspelden indraaien, kan aanleren aan de jongere generatie.’ —

Joke Vandewalle is regionaal stafmedewerker gezinszorg West- & Oost-Vlaanderen en Mike Deschamps is stafmedewerker personeel in de zorg
Voor Lokaal 04 | 2022