Ik geloof heel erg in de goede werking van burgerpanels en de effecten op beleid en deelnemers. Maar zorgt dit ook voor draagvlak bij de bredere bevolking? Hoe zijn de ervaringen daarrond?
Inderdaad, draagvlak bij de bredere bevolking bereik je niet vanzelfsprekend. Het zal ook afhangen van de mate waarin het lokaal bestuur kan aantonen dat het panel en de aanbevelingen ook een effect hebben op niet-participerende burgers.
Wat als de uitkomst van een bevraging via het burgerpanel zodanig verdeeld is dat je er als beleidsmaker eigenlijk weinig duidelijk in een bepaalde richting verder mee kan?
Uiteraard kan je niet verzekeren dat een gezamenlijk advies geformuleerd wordt, maar de bedoeling van dit soort panels is net om een (langer) traject van informatiedeling, delen van verschillende visies en luisteren naar elkaar, ... te doorlopen. Op die manier ontstaat er begrip voor de verschillende visies en kan er een gemeenschappelijke grond gevonden worden. Dat lijkt niet evident, maar internationale voorbeelden tonen toch wel dat dit kan.
In de overlegsessies over het Gents circulatieplan waren er 2 kampen. Wat met de besluiten die 1 kant kiezen? Werd dit teruggekoppeld naar de burgers? Was er dan begrip voor de keuze?
Alle adviezen werden voorgelegd aan volledig burgerkabinet en gewaardeerd. Dit werd ook zo doorgegeven aan het bestuur. De burgemeester en de betrokken schepen zijn ook twee keer naar het burgerkabinet gekomen om terug te koppelen over de adviezen. Meer info in het evaluatierapport.
Hebben jullie ook inzichten over de rol van de representatieve democratie ten opzichte van de participatieve democratie? Meer concreet: wat is de rol en de positie van de volksvertegenwoordiging in dit soort processen?
Dank, dit was geen centraal thema in ons onderzoek. Wat wel naar voor kwam is vanuit de internationale cases en het internationale onderzoek is dat het politieke niveau in het algemeen eerder positief staat ten opzichte van de panels zolang deze een eerder consulterend karakter hebben. Weerstand ontstaat echter snel zodra het dit consultatieve karakter overstijgt. Het onderzoek toonde ook dat dit integratie in de klassieke representatieve besluitvorming niet eenvoudig of evident maakt. Het gevaar blijft m.a.w. dat aanbevelingen moeilijk de weg vinden naar het formele beleidsproces.
Hoe bepaal je de nodige grootte van je burgerpanel/burgerkabinet?
Een moeilijke, zonder eenduidig antwoord. Bij ieder nieuw initiatief moet je de denkoefening opnieuw maken vanuit de doelstellingen van het traject.
Wat zijn in jullie ervaring de nadelen verbonden aan burgerparticipatie?
Wellicht vaak net het spiegelbeeld van wat we als positieve effecten verwachten: tegenover inclusie en empowerment, bijvoorbeeld, staat het risico dat bepaalde groepen in de gemeenschap ondanks alle inspanningen toch niet bereikt worden en dit de kloof net vergroot i.p.v. verkleint. Soortgelijk geldt dit risico voor vertrouwen tussen burger en bestuur: als het proces goed loopt, kan dit het vertrouwen versterken, als burgers (onderweg) teleurgesteld worden in het proces of de resultaten kan dit natuurlijk ook hier net het omgekeerde effect hebben. Vandaar bijvoorbeeld het belang om op voorhand duidelijk te communiceren over het proces en over hoe verder gewerkt zal worden met de resultaten/aanbevelingen van het panel.
Hoe ga je om met 'uitval' tussen de verschillende bijeenkomsten? Mogen mensen die afhaken, later terug aansluiten? En wat als een specifieke doelgroep meer afhaakt dan een andere doelgroep? Brengt dat de representativiteit in het gedrang?"
Er was in het traject veel uitval, meer hierover lees je in het uitgebreid evaluatierapport van het eerste Gentse burgerkabinet (20 december 2018).
Klopt het dat loting dus helemaal geen garantie geeft op representativiteit en dat er dus actief panelmanagement nodig is om dat bij te sturen?
Uiteindelijk zit er inderdaad toch zelfselectie als belangrijke factor die de organisator niet in de hand heeft. Vandaar dat je inderdaad 'vooraf' kan proberen sturen door bijvoorbeeld de steekproef te stratificeren, door positief te discrimineren en gericht te rekruteren.
Zijn er plannen dat adviezen bindend worden zodat participatie nog meer groeit en de burgers de samenleving als hun eigen creatie ervaren?
Die plannen zijn er bij ons in Gent niet. Uiteindelijk neemt het CBS de eindbeslissing. Maar ervaring met projecten als burgerbudget laat zien dat het college de adviezen wel serieus neemt.
Wordt er ook samengewerkt met zorg- en welzijnsdiensten om zo ook moeilijk bereikbare doelgroepen te bereiken?
Daar zetten we in Gent heel erg op. We hebben heel wat overeenkomsten met organisaties om ons hierbij te helpen. Maar dit blijft een moeilijke, en heel arbeidsintensief.
Hoe motiveer je mensen om eraan deel te nemen? Zeker de moeilijker bereikbare doelgroepen zoals kansarmen en anderstaligen.
Niet eenvoudig, en tegelijkertijd heel belangrijk. Door direct mensen aan te spreken, naar hen toe te stappen -wat bijvoorbeeld kan via tussenpersonen of organisaties die met deze doelgroepen samenwerken.
Hoe verhouden burgerpanels zich tot formele adviesorganen? Worden de thema's hierdoor beperkt?
Gecoro, Lokaal Overleg Kinderopvang, centrum van ons dienstencentrum hebben we in Huldenberg buiten de scope van nieuwe participatiereglement gehouden want op zich strak geregeld.
Welke legitimiteit hebben burgerpanels uiteindelijk? Want zij zijn niet verkozen en leggen dus ook geen verantwoording af, in tegenstelling tot lokale mandatarissen.
Heel goed punt en sluit aan bij een algemene opmerking naar alle types van burgerparticipatie toe te maken: zie de verhouding representatieve - participatieve democratie niet als een of-of verhaal, maar als twee aspecten die elkaar (idealitair) versterken. M.a.w. ALS burgerparticipatie een aanvulling kan zijn bij het werk van de representatieve organen, daarbij een inbreng kan bieden en voor een nauwere band/verstandhouding/wederzijds begrip en leren tussen bestuur en burger kan zorgen, dan wordt het een win-win verhaal, ook op het vlak van legitimiteit.
Worden in burgerpanels de bestaande adviesraden gemengd met burgers? Of zijn dat aparte vergaderingen? Waar komen al deze adviezen (burgers, adviesraden, politici, colleges ...) samen?
Leden van adviesraden kunnen in Huldenberg uiteraard ook deelnemen aan burgerpanels, maar ze zitten er al burgers, niet als vertegenwoordiger van... Adviezen komen op college en gemeenteraad terecht.
Heb je in Huldenberg het gevoel door de kleinere gemeente te zijn, een representativiteit te hebben zonder systematisch diversiteit op te zoeken? Of vult deze representativiteit zich aan door een soort van ambassadeurschap dat ontstaat en voldoende de 'gaten' kan vullen voor brede communicatie en feedback/gevoel van gehoord te zijn als buitenstaander?
Kan me voorstellen dat je in een grootstad meer 'l'embarras du choix' hebt dan in een kleine gemeente. We hebben op burgerpanels een maximum van 21 leden gezet (indien meer > loting) maar dat maximum nog niet overschreden. Representativiteit is wel moeilijker te bereiken inderdaad. Is iets wat ons wel bezighoudt. Hoe jongeren er meer bij betrekken, nieuwkomers
Wat is voor jullie in Huldenberg juist het verschil tussen die burgerpanels en de nieuwe adviesraden?
Heel kort gezegd: nieuwe panels werken meer tijds/projectgebonden, adviesraden werken op langere termijn rond thema's.
Begrijp ik het goed dat jullie dus iets minder geneigd zijn om naar bestaande online platformen te gaan?
In Huldenberg zijn we nog niet écht op het forum van Facebook en andere sociale media gestapt. We informeren er wel mee, maar zetten (nog) niet in op discussie en online interactie. Vaak ook ingegeven vanuit pragmatische beperkingen: halftijds partipicatie-ambtenaar en halftijds communicatie-ambtenaar. Het is praktisch onmogelijk ook nog de rol van moderator op te nemen op online fora van het lokaal bestuur.
Is het feit dat het bestuur de burgerpanels ""als stip met prioriteit heeft aangeduid"" geen voorwaarde om aan participatie kunnen te doen?
Klopt! In onze gemeente is er een grote bereidheid tot participatie bij het bestuur. Is inderdaad cruciaal. Is soms wat wennen, want is toch wel een 'moedige' keuze als bestuur om burgeradvies te vragen. Het engagement van het bestuur is om elk advies serieus te nemen = gemotiveerd antwoord op geven.
