Doelstelling
De doelstelling was om binnen de looptijd van het project een voedselbos van 1 ha te ontwerpen en eventueel gedeeltelijk aan te leggen. De wens was dat dit participatief zou gebeuren. Intern werd het project opgevolgd door de deskundige milieu. De begeleiding gebeurde door Velt.
Het traject bestond uit verschillende participatiemomenten:
- Participatiemoment 1 (mei):
Uitnodiging werd verspreid via het gemeenteblad, sociale media, organisaties en verenigingen. De onmiddellijke buurtbewoners kregen een papieren uitnodiging. Bij het eerste moment werd uitgelegd wat een Voedselbos is en was er een eerste brainstorm in groepen van wat de mensen verwachten van wat het voedselbos moet worden en welke functies het moet vervullen. Er werden blanco plannen voorzien waar kon geschetst worden - Participatiemoment 2 (mei):
Uitnodiging werd verstuurd via mail naar alle aanwezigen van vorige momenten en mensen die hadden laten weten om dat ze op de hoogte wilden blijven. Op dit moment werd een vlekkenplan besproken die opgemaakt werd door Velt op basis van input uit het eerste moment. Dit gebeurde weer in groepen. - Participatiemoment 3 (juni):
Uitnodiging werd verstuurd via mail naar alle aanwezigen van vorige momenten en mensen die hadden laten weten om dat ze op de hoogte wilden blijven. Tijdens moment 3 werden de grote plantengroepen verder besproken. En werd er gediscussieerd welke taken er moeten gebeuren in een voedselbos en wie bereid is dit op zich te nemen. - Participatiemoment 4 (juli):
Uitnodiging werd verstuurd via mail naar een kleinere groep die had aangegeven te willen nadenken over precieze soorten en rassen er zouden moeten komen. Nadien kon de grote groep ook nog over een aantal zaken stemmen. - Participatiemoment 5 (november):
Uitnodiging werd verstuurd via mail naar alle aanwezigen van vorige momenten en mensen die hadden laten weten om dat ze op de hoogte wilden blijven. Tijdens dit moment werd gesproken over welke afspraken er moeten ingevoerd worden. De basis werd gelegd voor een reglement en werking die voor een groot stuk gedragen wordt door vrijwilligers. Er werd ook een brainstorm gedaan voor het bepalen van de naam. - Aanplant 1e fase (voorzien in december, maar door weersomstandigheden verplaatst naar januari):
Uitnodiging werd verstuurd via mail naar alle aanwezigen van vorige momenten en mensen die hadden laten weten om dat ze op de hoogte wilden blijven. De gemeente bestelde het plantgoed voor de zogenaamde ‘snelproductieve zone’ (laagstamfruit en kleinfruit). Dit was dan ook meteen de inhuldiging.
Hierna eindigde het officiële project, maar eigenlijk is dit pas de start van het voedselbos op het terrein.
Betrokken partijen
Volgende actoren waren betrokken:
- Provincie West-Vlaanderen: zorgde voor de helft van de financiering van het begeleidingstraject
- Velt: zorgde voor het participatietraject zelf
- Verschillende lokale organisaties en verenigingen die de uitnodiging mee hebben verspreid.
- De deelnemers aan het participatietraject. Het is de bedoeling dat uit deze groep de uiteindelijke vrijwilligers komen. Deze groep bestaat uit o.a. buurtbewoners, vertegenwoordigers verenigingen en heel veel enthousiaste inwoners
Resultaat
Volgende resultaten kwamen uit het project:
- Een concreet plan/ontwerp voor het voedselbos
- De aanplant van een van de 4 zones van het voedselbos: de snel-productieve zone (bestaande uit een 70-tal laagstambomen en kleinfruitstruiken)
- Een grote groep van ongeveer 60 enthousiaste vrijwilliger waarvan een groot deel zich verder wil engageren voor het voedselbos
Het voedselbos brengt toch een zekere bewustwording met zich mee rond biodiversiteit, zeker bij de mensen die deelnamen aan de participatiemomenten. Het gehele traject heeft ook als bijkomend effect dat er interactie is tussen de mensen. Op die manier vervult het voedsel bos ook zijn sociale functie.
Vanaf het eerste moment was er meteen een grote opkomst, waardoor het vervolg van het traject vrij vlot liep. De grote uitdaging is nu het verdere verloop van de aanleg en het onderhoud van het voedselbos door de vrijwilligers.
Bereik
Er zijn inwoners van de hele gemeente (en zelfs buiten de gemeente) bereikt. Van de direct aanpalende buren was wel bijna ieder gezin vertegenwoordigd.
Qua leeftijd gaat het eveneens om een goede mix. Zowel jonge gezinnen als gepensioneerden waren gelijkwaardig vertegenwoordigd in de groep.
Tips
Het is belangrijk om deelnemers voldoende inspraak te geven en hen echt te betrekken. Dit is belangrijk om een goed en gedragen ontwerp te krijgen, maar ook om in de toekomst voldoende medewerking te krijgen bij de aanleg en het onderhoud.
Je kan hen bijvoorbeeld al meteen betrekken bij de logistiek van de participatiemomenten of plantactie (helpen klaarzetten, helpen opruimen, helpen voorbereiden …).
Toekomstplannen
Gemeente Zedelgem kon een subsidie verkrijgen bij de VLM bij de projectoproep voor volkstuintjes.
De helft van het budget van dit project zal gebruikt worden voor de verdere aanleg en aanplant van het voedselbos. De andere helft zal gebruikt worden om verdere begeleiding van de vrijwilligers te organiseren zodat de groep gemotiveerd blijft en op zichzelf zal kunnen draaien. Deze begeleiding is voorzien voor 2 jaar.
Praktische informatie
- Martijn De Naegel – martijn.denaegel@zedelgem.be -050 288 349
- Looptijd: 1 jaar
- 18.150 euro waarvan de helft gefinancierd door de gemeente en de helft door provincie West-Vlaanderen via Gemeente voor de Toekomst + 800 euro plantgoed
