‘Als politicus heb ik niet de pretentie dat ik het altijd bij het rechte eind heb, ik ben eerder een procesbegeleider,’ zegt de Alkense schepen voor Participatie Frank Vroonen die het project indiende samen met gemeenteraadsvoorzitter Patrick Martens. Ook hij wil graag meer mensen in en buiten de gemeenteraad betrokken zien bij het beleid: ‘We willen niet uitsluitend in het gemeentehuis zitten. Als er een aanleiding is om extern te gaan en bij de mensen samen te komen, moeten we dat zeker doen.’ Er werd een regiegroep opgericht met leden van alle fracties en ook medewerkers van de gemeentelijke administratie. In oktober 2019 volgde een eerste proefbijeenkomst waarbij de raadsleden in kleine groepjes moesten werken. Op dat moment botste de participatie ook op de regels van de formele gemeenteraad, op het harnas met agendapunten en besluiten.
Gemeenteraadsvoorzitter Patrick Martens schorste de raad om de proefsessie te kunnen laten doorgaan. ‘Vervolgens gingen we dan weer over tot de orde van de gewone raadszitting. Een pragmatische toepassing van het huishoudelijk reglement maakt veel mogelijk. Later hebben we daarvoor het huishoudelijk reglement bijgesteld.’ Een aantal raadsleden gebruikten het moment om partijpolitieke spelletjes te spelen, wat Patrick Martens een ongemakkelijk gevoel bezorgde: ‘We hadden als doel om als gemeenteraad in zijn geheel naar buiten te treden en naar de mensen te luisteren om zo hun creativiteit te gebruiken. Maar veel raadsleden wisten amper wat participatie betekende.
Ondertussen hebben we allemaal geleerd dat je er niet lichtzinnig mee mag omspringen, want dat het alleen onder professionele begeleiding kan slagen.’ Dat participatie een vak is, zag ook Frank Vroonen tijdens het traject dat dankzij de steun van de Vlaamse overheid en de VVSG een methodische begeleider kon inzetten. ‘Dat was zeer nuttig. De echte begeleiding zat in het doorvragen; toen iemand een groot podium voorstelde werd hierop doorgevraagd waarom het groot moest zijn en zo, dat is het voordeel van een extern iemand met kennis van zaken.’
Nevenbestemming kerk
Tijdens die eerste proefsessie werd gekozen om als eerste project de nevenbestemming van de Onze-LieveVrouw-Onbevlekt-Ontvangenkerk in de deelgemeente Terkoest te onderzoeken. Volgens Frank Vroonen een geschikt project: ‘De toekomst lag open, er was geen enkele beslissing gevallen. Een kerk is bovendien beeldbepalend en staat dicht bij de mensen. Hierdoor was er een grote betrokkenheid en was het zowel voor de kerkraad als voor het gemeentebestuur belangrijk dat de uitkomst gedragen zou zijn.’ Om meer van hun kennis en kunde gebruik te maken kregen de raadsleden vooraf een korte opleiding om de gesprekken met burgers in goede banen te kunnen leiden. Zij zouden de vijftig mensen die voor de participatieavond half maart waren ingeschreven, in kleine groepjes begeleiden. Maar toen kwam corona en Alken werd in de eerste golf zeer zwaar getroffen, waardoor de avond op het laatste moment nog werd geannuleerd.
Participatiemarkt
Tussen maart en augustus was er alleen digitaal overleg mogelijk, uiteindelijk werd besloten om eind augustus een participatiemarkt te houden in en om de kerk. Op die namiddag begeleidde elk raadslid een groepje van drie of vier inwoners op het grote terrein langs een afgebakend parcours, met een rondleiding door de kerk, maar ook met uitleg van de kerkfabriek op de ene plaats en een kraampje van herbestemmingen van kerken op een andere plaats. In het gemeenschapscentrum kon het raadslid met zijn of haar groepje verder brainstormen over de neven/herbestemming van de kerk.
Ook het zangkoor dat repetitieruimte zocht, werd gehoord. Dranghekken en ontsmettingsgel maakten er een veilige namiddag van, een smoutebollenkraam maakte het ook nog gezellig. Voor schepen Frank Vroonen was het een zeer interessante ervaring. ‘Uiteindelijk hebben we zeventig ideeën. Toch kwamen we relatief gemakkelijk tot de consensus dat de nevenbestemming oog moet hebben voor cultuur en ontmoeting. Nu zal een bureau dat verder uitwerken.’
Tijdens de evaluatie kwam de suggestie naar boven dat het de moeite waard is om zo’n participatietraject te verankeren in het huishoudelijk reglement. ‘Sinds eind oktober hebben we dat in die zin veranderd: minstens één keer per bestuursperiode moet er zo’n participatietraject plaatsvinden. Zo kunnen we er altijd meer doen. Ook het idee van een regiegroep hebben we in het huishoudelijk reglement vermeld,’ zegt Patrick Martens. De gemeenteraad van Alken ziet herhaling mogelijk. ‘Tussen nu en 2024 komt er zeker nog zo’n kans op ons af,’ zegt Frank Vroonen, en Patrick Martens maakt zich sterk dat de bereidheid onder de raadsleden dan nog zal groeien. •
Marlies van Bouwel is hoofdredacteur van Lokaal
Voor Lokaal 01 | 2021
