Eigenlijk heeft een schepen individueel geen eigen bevoegdheid. Het college is zoals de naam het zegt een collegiaal orgaan. In de praktijk wordt dan wel vaak gesproken over "individuele schepenbevoegdheden", maar juridisch zijn dat geen effectieve bevoegdheden omdat een schepen zelf niet kan beslissen. Wel draagt de schepen een verantwoordelijkheid. Het woord schepenbevoegdheid is wat misleidend omdat het vooral gaat om interne werkafspraken/taakverdelingen binnen het college waarbij afgesproken wordt wie welke domeinen voor het college opvolgt, de standpunten voorbereidt, communiceert, etc. Maar het is steeds het college als orgaan dat beslist, en niet de individuele schepen. Het college verdeelt deze verantwoordelijkheden door een eenvoudige collegebeslissing. Voor het vast bureau gelden dezelfde principes.
Ook al gaat het eigenlijk niet om echte beslissingsbevoegdheid, toch gebruiken de meeste colleges deze klassieke “bevoegdheidsverdeling” nog steeds. De voornaamste reden is politiek: door die taakverdeling worden de individuele schepenen het politieke gezicht van een bepaald domein voor de burger en de media. “Bevoegde” schepenen worden daar dan ook vaak op aangesproken. Daarom dat voor de verdeling van de opvolging van de beleidsdomeinen onder de schepenen vaak zwaar onderhandeld wordt. Men wil immers de politieke evenwichten bewaren. Daarnaast zijn er ook grote budgettaire verschillen mogelijk tussen beleidsdomeinen en ook dat weegt soms door bij de verdeling.
In de praktijk zijn er veel thema’s die verschillende beleidsdomeinen raken en dus ook verschillende schepenen. Dat is geen probleem (want het college is als orgaan toch bevoegd). Maar om misverstanden en politieke spanningen te vermijden, zijn goede afspraken binnen het college aangewezen.
Steeds meer zien we ook andere taakafspraken ontstaan dan het verdelen van beleidsdomeinen onder de leden van het college. Schepenen worden dan niet meer “bevoegd” voor een beleidsdomein, maar voor bepaalde projecten. Het college definieert deze projecten en de schepenen worden politieke projectverantwoordelijken die de projecten opvolgen en daarover rapporteren op de collegevergaderingen. Dat kan ook gebeuren in duo.
Opgelet, in enkele gevallen hebben de leden van het college toch een eigen beslissingsbevoegdheid. Dat is zo voor:
- De burgemeester die wettelijk vele eigen bevoegdheden heeft.
- De schepen die ambtenaar van burgerlijke stand is. Dat kan als het college zou beslissen dat een schepen deze rol uitoefent in plaats van de burgemeester.
- De BCSD-voorzitter voor de taken die bij die functie horen.
- Sommige regelgeving spreekt toch van “de schepen bevoegd voor…”.
