Toewijzen van sociale woningen
Niet zomaar iedereen kan in een sociale woning wonen. Je moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Vanaf 1 oktober 2023 geldt er een nieuw eenvormig toewijssysteem dat alle woonmaatschappijen moeten toepassen. Deze presentatie toont de hoofdlijnen van dit nieuwe systeem. Tot dan is er een verschillend toewijzinsgsysteem voor SVK's en sociale huisvestingsmaatschappijen
De Vlaamse codex wonen en het bijhorend uitvoeringsbesluit legt een kader vast met daarin ruimte voor lokale of regionale invulling door de (toekomstige) woonmaatschappijen, toewijzingsraden en lokale besturen. Dit toewijzingsmodel gaat sterk uit van een langdurige woonbinding (= de laatste tien jaar voor de toewijzing minstens vijf jaar onafgebroken in de gemeente wonen), gecombineerd met de mogelijkheid om lokaal of regionaal bepaalde doelgroepen met voorrang toe te wijzen.
Binnen het vastgestelde kader kan een betere sociale mix in (grotere) sociale huisvestingsprojecten nagestreefd worden. De gemeente kan bepalen dat tot de helft van het totale aantal sociale huurwoningen in de gemeente met voorrang wordt toegewezen aan specifieke doelgroepen. Voor een deel daarvan geldt geen lokale binding.
Het toewijzingssyteem bestaat uit 4 zogenaamde pijlers, waarbij telkens lokaal mogelijkheden zijn om deze verder in te vullen.
De eerste pijler zijn de standaard toewijzingen waarbij er een absolute voorrang geldt voor gezinnen die lokale binding kunnen aantonen door gedurende de laatste tien jaar minstens vijf jaar onafgebroken bewoning te kunnen aantonen. Vervolgens wordt rekening gehouden met de chronologie van inschrijving (ook de historische inschrijving bij het SHM of SVK). De gemeenteraad kan deze lokale binding nog strenger maken en er kan lokaal ook de keuze gemaakt worden om de algemene lokale binding toe te passen op het niveau van het werkingsgebied van de woonmaatschappij.
De tweede pijler van toeleiding is de versnelde toewijs. Dit houdt in dat er 20% van de toewijzingen verplicht moet gebeuren aan een afgebakende groep. Het betreft mensen met (dringende) dak- & thuisloosheid, jongeren die zelfstandig gaan wonen, mensen met geestelijke gezondheidsproblemen en mensen die nu slechte huisvesting hebben. De categorie dak- & thuisloosheid en wonen in slechte huisvesting wordt bovendien verder gespecifieerd. ok kunnen kandidaat huurders op basis van bijzondere omstandigheden van sociale aard een woning toegewezen krijgen in kader van deze pijler. Lokale binding is bij deze toewijzingen niet van toepassing.
De derde pijler bestaat eruit dat de woonmaatschappij maximaal een derde van het patrimonium (aantal woningen) kan voorzien voor toewijzingen aan specifieke doelgroepen. Dit zijn woningen die specifiek aangepast zijn aan bepaalde bewonersgroepen, zoals senioren of mindervaliden of personen met specifieke zorg-of begeleidingsnoden. Maar ook woningen die bij voorrang aan een doelgroep worden toegewezen. Een lijst van doelgroepen die algemeen gekend is en gebaseerd is op de huidige lokale toewijsreglementen werd opgenomen in het besluit bij de Vlaamse codex wonen.
Het betreft senioren, een jongere die zelfstandig gaat wonen, een kandidaat huurder met een beperking, mensen voor beschut wonen of een tewerkstelling-programma volgen, bij geestelijke gezondheidsproblematiek, of bij (dreigende) dakloosheid. Een aantal doelgroepen overlappen met de doelgroepen versnelde toewijs, maar met dit verschil dat voor de categorie specifieke doelgroepen de lokale binding wel van toepassing is. De woonmaatschappij en de gemeente(n) kunnen ook nog zelf andere doelgroepen benoemen en motiveren.
Ten slotte is er de vierde pijler, met name de interne mutaties. Dit zijn sociale huurders die naar een andere sociale huurwoningen verhuizen vanwege bijvoorbeeld renovatie of onderbezetting.
Een centrale rol wordt toebedeeld aan de toewijzingsraad. Er is een toewijzingsraad per werkingsgebied, of per deelgebied als de woonmaatschappij daarvoor kiest. De toewijzingsraad wordt opgericht door de woonmaatschappij en is samengesteld uit vertegenwoordigers van de verhuurders, de lokale besturen en de relevante huisvestings- en welzijnsactoren uit het werkingsgebied van de woonmaatschappij. De eindbeslissing over de samenstelling van de toewijzingsraad komt toe aan het bestuursorgaan van de woonmaatschappij. Het lokaal bestuur kan een vertegenwoordiger afvaardigen via een gemeenteraads- of collegebeslissing. Agentschap Wonen in Vlaanderen heeft daar een modelbeslissing (link naar de website) voor opgemaakt.
Die toewijzingsraad heeft een beleidsvoorbereidende en een operationele opdracht. Enerzijds is het de toewijzingsraad die een ontwerp van toewijzingsreglement maakt, anderzijds zal de toewijzingsraad die toewijzingsregels moeten praktisch uitvoeren.
De toewijzingsraad functioneert als een forum waar actoren en gemeenten in het (deel)werkingsgebied hun aanpak en beleid kunnen afstemmen. Het is de bedoeling dat de toewijzingsraad een consensus bereikt over het ontwerp van toewijzingsreglement.
Leidraad en handvaten nieuw toewijzingssysteem
VVSG, VVH en HUURpunt werken momenteel samen aan inspiratie- en ondersteuningsmateriaal om aan de slag te gaan met het nieuwe toewijzingsmodel. Hieronder vind je documenten op basis van werksessies met een aantal lokale besturen, SVK's en SHM's.
- Tijdslijn van proces om toewijzingsreglementen op te maken , met een overzicht van in de regelgeving vastgelegde beslissingen en deadlines
- Een overzicht van rol en bevoegdheid per actor bij de uitwerking van het toewijsmodel
- Synthesenota over de voorbereiding en samenstelling van de toewijzingsraad
- Een leidraad bij het nieuwe toewijzingsmodel, opgemaakt door de koepelverenigingen VVH, HUURpunt en VVSG. Deze leidraad dient ter inspiratie en bevat handvaten en ondersteuning inzake de uitwerking en implementatie van het nieuwe toewijzingsmodel
- Een simulatietabel met toewijzingscijfers 2021, om de impact van het nieuwe model te kunnen inschatten voor het aantal toewijzingen aan kwetsbare huurders in dringende nood. (HUURpunt)
- Een wegingskader voor versneld toewijzen (HUURpunt)
Ook Agentschap Wonen in Vlaanderen heeft een aantal documenten opgemaakt ter ondersteuning van de lokale besturen en de andere betrokken actoren in het nieuwe toewijzingssysteem. Eveneens staat er een uitgebreide FAQ en aantal webinars ter beschikking.
Nieuwsberichten over nieuw toewijsmodel
