Het referentieadres kan een oplossing zijn. Een dakloze kan een referentieadres aanvragen bij het OCMW of bij een particulier persoon.
Sinds 7 juli 2023 is er een nieuwe omzendbrief die de regelgeving hierrond toelicht en alle vorige omzendbrieven vervangt!
In de praktijk is gebleken dat regelgeving en omzendbrieven op verschillende wijze geïnterpreteerd kunnen worden. Er zit vaak spanning op de lezing door de gemeenten en de lezing door de OCMW’s. We moedigen de betrokken partijen aan om met elkaar in dialoog te gaan en een op preventie gerichte houding aan te nemen om iedere uitval te voorkomen, die nog ergere gevolgen zou kunnen hebben. Het referentieadres is tegelijk een steunvraag bij het OCMW en een administratieve oplossing die daklozen zal toelaten opnieuw hun leven op orde te brengen en stabiliteit terug te vinden.
Een dakloze kan een referentieadres vragen bij een natuurlijke persoon. De persoon bij wie een referentieadres wordt genomen moet hiermee akkoord gaan, hij moet zelf op het adres zijn ingeschreven voor zijn hoofdverblijf en alle briefwisseling doorgeven.
De procedure voor het bekomen van een referentieadres is voor beide mogelijkheden gelijklopend. Ongeacht de keuze is steeds een tussenkomst van het OCMW vereist.
In de praktijk zijn maar weinig mensen bereid om hun adres te laten fungeren als referentieadres. Men is onder meer bang dat de dakloze schulden heeft en dat de gerechtsdeurwaarder ook de eigen goederen zal in beslag nemen (ten onrechte want beslag op een referentieadres is niet mogelijk).
Sinds maart 1997 kunnen daklozen een referentieadres krijgen op het adres van het OCMW. Voorheen was dit enkel mogelijk bij een particulier persoon volgens de en enkele omzendbrieven geven meer duiding aan de regelgeving. Sinds 7 juli 2023 is er een nieuwe omzendbrief die alle vorige omzendbrieven vervangt!
Om in aanmerking te komen een referentieadres bij een OCMW moet er voldaan zijn aan enkele voorwaarden. Hij of zij moet :
- Recht hebben op maatschappelijke dienstverlening.
- Dakloos zijn. Dit houdt in dat de aanvrager niet over een eigen woongelegenheid beschikt en ook een gebrek aan voldoende middelen heeft om dat te verwerven.
- Ambtshalve afgeschreven zijn uit de bevolkingsregisters. Een aanvraag tot referentieadres kan ook als men dakloos is, maar nog niet ambtshalve afgevoerd (zie verder).
De vraag tot het verkrijgen van een referentieadres als dakloze is al een vraag om maatschappelijke dienstverlening. Er is dus geen andere steunaanvraag
Als uit sociaal onderzoek blijkt dat de persoon aan al deze voorwaarden voldoet, zal het bijzondere comité van de sociale dienst van het OCMW beslissen om een referentieadres toe te staan. De betrokken dakloze krijgt dan de nodige formulieren mee waarmee hij zich bij de gemeente kan laten inschrijven als hebbende een referentieadres op de zetel van het OCMW. Mits akkoord van de betrokken persoon bezorgt het OCMW het attest op elektronische wijze rechtstreeks aan de dienst bevolking van de gemeente.
Ook indien het OCMW heeft vastgesteld dat de betrokken persoon nog ingeschreven is in de bevolkingsregisters van een gemeente, of werd afgevoerd in het buitenland, maar van oordeel is dat deze inschrijving of afvoering niet meer strookt met de werkelijkheid, kan het OCMW een attest afleveren voor de gemeente om aan betrokkene een referentieadres te bezorgen.
Minstens éénmaal per drie maand moet de persoon die een referentieadres bij het OCMW heeft, zich daar aanmelden. De effectieve inschrijving in en schrapping uit het bevolkingsregister blijft een bevoegdheid van de gemeente.
