Grote sportevenementen moeten ook een breed maatschappelijk effect hebben. Voor het WK Wielrennen ligt het verband met dagelijks fietsgebruik voor de hand. Vlaanderen staat samen met Nederland en Denemarken immers in de top drie van Europese fietsregio’s. En als we tot 1955 teruggaan, stond Antwerpen ook al eens mee aan de top van Europese steden waar veel gefietst werd.
Van weekendfietsers naar weekfietsers
Na een stevige terugval in de tweede helft van de vorige eeuw groeit het dagelijkse fietsgebruik sinds een aantal jaren opnieuw. Maar het beeld dat Vlamingen vooral in het weekend op hun koersfiets springen, is sterk. Nu wil de Vlaamse regering dat die weekendfietsers ook in de week hun fiets van stal halen. Daarvoor heeft ze dit jaar al meer dan 300 miljoen euro veil voor investeringen in het fietsbeleid van de eigen agentschappen. Dat investeringsritme wordt al zeker aangehouden tot het einde van de legislatuur. Ook lokale besturen worden met het Kopenhagenplan – een onderdeel van de Vlaamse relancemaatregelen in verband met de coronacrisis – aangezet om te investeren in nieuwe, veilige fietsinfrastructuur. Ook daarvoor is 150 miljoen euro beschikbaar. De ambitie is dat we tegen 2025 een op de vier verplaatsingen met de fiets afleggen.
Meer mensen op de fiets? Deal!
De krachtlijnen van De Grote Versnelling werden al vóór de coronacrisis uitgetekend. Toch komt het nu allemaal in een scherper daglicht te staan. Veel Vlamingen hebben tijdens de lockdowns het fietsen herontdekt, voor anderen was het een reden om nog meer te fietsen dan ze al deden. Dat het de leefkwaliteit in onze dorpen en steden sterk kan verbeteren, is al reden genoeg om erop in te spelen. De Grote Versnelling nodigt alle betrokkenen – overheden, fietsindustrie, maatschappelijke initiatiefnemers en gebruikersorganisaties – uit zich te verenigen en samen fietsdeals te sluiten. Die deals drijven de innovatie in het brede fietsbeleid aan. Ze moeten ertoe leiden dat we nog meer maar ook nog veiliger kunnen fietsen. Onder andere door meer innovatie en door het aanspreken van nieuwe doelgroepen, maar ook door meer consolidatie en verspreiding van bewezen goede praktijken.
Praktisch, slim en wervend
Fietsdeals zijn praktische oplossingen, slimme ingrepen of wervende campagnes om het fietsen in Vlaanderen te stimuleren. Ze kunnen zich toespitsen op één concreet project, zoals een deal voor plaatselijke infrastructuur. Maar er kunnen ook thema’s gebundeld worden; zo kan een deal bestaan uit zowel de aanleg van een fietssnelweg, als het stimuleren van het gebruik ervan door naburige werkgevers en scholen, als het meten van de impact door onderzoekers. Fietsdeals zijn overeenkomsten tussen overheden, bedrijven, verenigingen, scholen of kennisinstellingen, hierbij staat het bundelen van krachten centraal: betrokkenen nemen een gezamenlijk engagement om meer en veiliger fietsen evident te maken. Iedereen krijgt de kans om een schaalsprong te maken.
Voor de fietsdeals bestaan er vier thema’s. Zo komt alles wat de fietsreflex versterkt, in aanmerking. Op die manier versnellen we de modal shift, het kiezen voor de fiets in plaats van de auto, al zeker voor korte verplaatsingen.
Een tweede thema is verkeersveiligheid. De afgelopen jaren daalde het aantal verkeersdoden in Vlaanderen fors. Maar elk slachtoffer is er een te veel. Het wegwerken van gevaarlijke kruispunten, het aanleggen van veilige fietsinfrastructuur, medewerkers voorzien van goed onderhouden fietsen kunnen in fietsdeals gegoten worden. Ten derde maken fietsnetwerken de keuze voor de fiets gemakkelijker. De fietsdeal kan het netwerk van routes, zowel op gemeentelijk, provinciaal als gewestniveau, vervolledigen. Maar ook het bijsturen van de fietsroutes, de juiste inrichting en veilige verkeersmaatregelen ter ondersteuning van het netwerk, kunnen een fietsdeal worden. Het vierde thema bestaat uit de knooppunten en de multimodale hubs, inclusief het fietsparkeren. Op de juiste plaatsen in fietsparking, deelfietsen, fietsherstelplaatsen voorzien, vraagt samenwerking. De fietsdeal kan innovatie op dit vlak stimuleren.
Een politieke stuurgroep, bestaande uit Vlaams minister Lydia Peeters, Vlaams-Brabants gedeputeerde Tom Dehaene en burgemeester Jan Vermeulen van Deinze, zit het hele traject voor. Ambtelijk zijn er werkgroepen die de projecten overzien. Zij begeleiden en valoriseren ideeën voor fietsdeals die meerdere partijen laten samenwerken aan concrete acties, innoverende initiatieven of nieuwe standaarden. Concrete acties, dat wil zeggen pilots op het terrein, proefprojecten in een fietsenstalling, concreet en praktijkgericht onderzoek of bijsturing van wetgeving, een campagne-insteek vanuit gezondheids- of sportbeleid in plaats van vanuit mobiliteit. •
Patrick D'Haese van studiebureau Traject begeleidt dit project
Voor Lokaal 05 | 2021
Verwant
