Kinderopvangcheques Genk
Doelstelling
Onderzoek toont aan dat kinderopvang van goede kwaliteit een exponentieel ontwikkelingsvoordeel inhoudt voor kansarme kinderen. Daarom willen Stad Genk, Campus O³ (dit is een centrale ontmoetings-, informatie- en ondersteuningsplek voor ouders) en alle opvanginitiatieven voor deze doelgroep de drempels tot de kinderopvang reduceren. De meest maatschappelijk kwetsbare gezinnen die nog geen gebruik maken van kinderopvang ontvangen kinderopvangcheques waarmee ze gratis en met de nodige begeleiding kennis kunnen maken met de vergunde opvang in Genk.
Iets meer dan 30% van de 0 tot 3 jarigen kinderen geboren in Genk, wordt opgevangen in de Genkse opvanginitiatieven. In Genk wordt bijna een vierde van de kinderen geboren in een kansarm gezin. De meest kwetsbare gezinnen maken weinig tot geen gebruik van kinderopvang, ondanks wetenschappelijke bewijzen rond de positieve effecten. Onderzoek toont aan dat de kinderopvang in Genk specifiek maatregelen voor kansarme gezinnen moet nemen en dat er bij deze gezinnen nog een potentiele vraag zit die nu nog onbeantwoord is.
Doel van de kinderopvangcheques is:
- Meer kansarme kinderen toeleiden naar de vergunde opvang.
- De toegankelijkheid tot de reguliere professionele kinderopvang verbeteren zodat maatschappelijk kwetsbare gezinnen op een gemakkelijke en laagdrempelige manier van kinderopvang gebruik maken.
- Kansarme en ouders ervaren de voordelen van kinderopvang voor de ontwikkeling van hun kind.
- Toeleiding naar en continuering van reguliere kinderopvang. Via opvangcheques geven we niet alleen de kans om ‘te proeven’ van de voordelen van kinderopvang maar zetten we in op een lange termijn effect en willen we de voordelen van kinderopvang voor kansarme kinderen verduurzamen.
Bereik
Om deze groep af te bakenen werden gezinnen geselecteerd die voldoen aan de ‘kansarmoedecritera’ van Kind en Gezin. Op de website van Kind en Gezin vind je de cijfers voor jouw gemeente. Het gaat om gezinnen die beknot worden in hun kansen om voldoende deel te hebben aan maatschappelijk hooggewaardeerde goederen, zoals onderwijs, arbeid, huisvesting. Het gaat hierbij niet om een eenmalig feit, maar om een duurzame toestand die zich voordoet op verschillende terreinen, zowel materiële als immateriële met signalen van kansarmoede op 6 domeinen: het maandinkomen van het gezin, de opleiding van de ouders, het stimulatieniveau van de kinderen, de arbeidssituatie van de ouders, de huisvesting en de gezondheid. Wanneer een gezin zwak scoort op 3 of meer criteria, spreken we over kinderen die in kansarmoede leven. Bijkomend wordt er gelet op het ontbreken van een netwerk en de algemene indruk over de balans draagkracht - draaglast in het gezin.
Door samenwerking met diverse toeleiders (OCMW, VDAB, Huis van het Kind, Kind en Gezin, CKG…) kunnen we kwetsbare gezinnen bereiken. Dankzij de vertrouwensrol willen gezinnen toch kennismaken met kinderopvang, hoewel dit voor hen vaak onbekend terrein is. Toch zijn er ook gezinnen die nog niet opgevolgd worden door een of andere begeleidingsdienst. Deze gezinnen zijn onbekend bij de organisaties waarmee we samenwerken waardoor ze ook geen toeleiding krijgen tot de opvang.
We kiezen er voorlopig voor om het netwerk van toeleiders niet uit te. De inspanning die gevraagd wordt aan toeleiders is op dit moment erg groot en de samenwerking erg intensief. Het gaat niet om het aantal gezinnen dat wordt toegeleid, wel naar de kwaliteit van toeleiding en de opvolging van de gezinnen. Bovendien legt het opnemen van deze gezinnen in de opvang ook nieuwe uitdagingen bloot voor de opvangorganisaties zelf zoals bijvoorbeeld de draagkracht van de begeleiders.
Neveneffect
Genkse gezinnen kunnen zelf de voordelen ervaren van kinderopvang, voor zichzelf en voor hun kind. Bovendien geven toeleiders aan dat door het project zij eindelijk een concreet middel hebben waarmee ze kinderen en ouders een oplossing bieden. De opvang biedt ook kansen voor werk, een opleiding...
Naar aanleiding van het project kwamen we regelmatig samen met betrokken toeleiders, opvanginitiatieven, gebruikers en het loket kinderopvang. Door samen te werken en concrete casussen te bespreken, kreeg ook de sociale en pedagogische functie van kinderopvang meer aandacht en waardering, en niet enkel de economische.
De Genkse opvanginitiatieven voor baby’s en peuters en de stedelijke adviesraad Kinderopvang hebben de sociale functie al langer als prioriteit in hun beleid. Bovendien werd er in de werkgroep ‘opvang voor baby’s en peuters’ een visietekst sociale functie opgesteld, waarna ook op begeleidersniveau geïnvesteerd werd in het bijdragen aan deze sociale functie. Naast de bestaande inspanningen op initiatiefniveau, biedt het project Kinderopvangcheques de kansen om deze visie verder waar te maken, maar ook werkpunten bloot te leggen.
Dankzij het project geraakt de kinderopvang in het algemeen ook meer bekend en vinden toeleiders meer de weg naar het loket kinderopvang of naar de opvanginitiatieven. Bovendien verwijzen zij ook andere gezinnen makkelijk door naar het loket en dit om diverse redenen.
Hindernis
We stellen vast dat er ondanks de inspanningen en succeservaringen nog blijvende drempels en uitdagingen zijn:
- Veel werk en inspanningen voor de opvanginitiatieven en de toeleiders
- De draagkracht van de opvangbegeleiders in het omgaan met kansarme en kwetsbare kinderen en gezinnen
- Toeleiders die gezinnen niet doorverwijzen omdat verderzetting niet realistisch lijkt
- Ouders formuleren geen of een zeer impliciete vraag naar opvang omdat ze andere beslommeringen hebben
- Ouders ervaren een grote planlast (opvangregels, afspraak plannen, mobiliteit)
- De kostprijs en mobiliteit is voor ouders een blijvende drempel voor verderzetting
- De intensieve samenwerking tussen toeleiders en opvanginitiatieven voor gezinnen
- Uitbreiding naar opvang voor schoolgaande kinderen
Meer
Contactpersoon: Petra Peeters, medewerker dienst kinderopvang Genk
Contactgegevens: petra.peeters@genk.be
Brochure over kinderopvangcheques