Ga eens op datawalk

‘Door je bewust te zijn van wat artificiële intelligentie rondom jou aan het mijnen is, ga je niet per se huiverig staan tegenover deze vooruitgang, maar weet je wel wat er precies gebeurt, wat de beste manier is of welke voordelen het oplevert. Zo hebben leveranciers vaak een badge om de paaltjes in het centrum in de grond te doen zakken, dat is in elk geval veel privacy-vriendelijker dan nummerplaatherkenning, wat ook gebeurt,’ vertelt Michiel Vaes van het Kenniscentrum Data & Maatschappij en de onderzoeksgroep imec-SMIT. VUB. Tot voor kort organiseerde hij wandelingen in steden, maar die zijn ondertussen zo populair dat het centrum een kaartensysteem heeft ontwikkeld, waardoor iedereen zelf zo’n wandeling kan organiseren.

‘Om gegevens van je te verzamelen hoef je niet zo nodig een smartphone te bezitten,’ zegt Michiel Vaes. ‘Zelfs met een ouderwetse telefoon kun jij perfect gelokaliseerd worden dankzij de data van de zendmasten. Ook met de gegevens van Proximus, Visa en Mastercard kan een stad precies weten uit welke streek de bezoekers komen en hoeveel ze uitgeven. Dat is ideaal voor een gerichte marketingcampagne. Dat is eigenlijk oude technologie, daar komt geen artificiële intelligentie aan te pas, net zomin als bij de traditionele klantenkaarten van de supermarkten. Ken je het verhaal van die vrouw van wie de supermarkt door haar veranderde aankoopgedrag met direct mailing al babyspullen begon aan te bieden, terwijl zij zelf niet eens wist dat ze zwanger was?’

Dat is al behoorlijk ingrijpend, wat voegt de artificiële intelligentie hier nog aan toe? Michiel Vaes: ‘In het Brusselse City 2 hangt er niet alleen een camera-sticker maar ook een waarschuwing dat er “beacons” en “sniffers” worden gebruikt. Op elke etalage hangt een bluetooth-tracker die probeert met jouw bluetooth contact te maken en daardoor precies weet hoelang jij voor een bepaalde etalage blijft hangen. Dat is vooral voor City 2 interessant, want voor de plaatsen waar jij langer blijft staan, kunnen zij een hogere huurprijs vragen. Dat is al redelijk privacygevoelig. De anonimiteit schuilt erin dat de code niet aan je ID is gekoppeld.’

Toch wil Michiel Vaes ons geen angst aanjagen, hij wil ons rationeel informeren. ‘De huur van deelsteps dekt amper de kosten van aankoop, herstel en verplaatsing van de steps, het verdienmodel zit in het verkopen van de trajecten aan bedrijven en aan steden. Bij de heraanleg van straten zijn de gegevens van die steps handig om te weten waar fietspaden breder moeten worden. Je kunt die gegevens dus nuttig gebruiken voor je stadsplanning.’ Hij kan zo nog een aardig voorbeeld uit de mouw halen. ‘Denk aan de slimme vuilnisbak. Een domme zegt niet dat hij vol is, een slimme laat dat wel weten en dat is handig voor de ophaaldienst. Al kun je er ook een drone voor inzetten die aangeeft waar er vuilnis ligt.’ —