Kortrijk beschouwt kinderen en jongeren als een goede barometer om te weten hoe het gaat met de lokale samenleving en levert inspanningen om hen bij het beleid te betrekken. Tijdens de vorige bestuursperiode werd voor het eerst het programma Kortrijk Kinderrijk opgezet, het kreeg een vervolg in de lopende legislatuur. Hannes Vanmeenen, programmaregisseur Kortrijk Kinderrijk, legt uit op welke manier de speerpunten van het programma worden bepaald: ‘De eerste insteek zijn gesprekken met en belevingsonderzoeken bij kinderen en jongeren. Wat leeft bij hen? De tweede is het lokale beleid. Waar kunnen wij impact op hebben? De derde is innovatie. Op welke vlakken zien wij kansen om te vernieuwen? Op die manier komen we tot vijf prioritaire thema’s. Burgerschap, publieke ruimte en mobiliteit zijn er al voor de tweede keer bij, vrije tijd en welbevinden zijn erbij gekomen in de huidige legislatuur. Aan elk van die speerpunten koppelen we acties en projecten.’
Burgerschap als rode draad
Burgerschap gaat over kinderen en jongeren een plaats geven in het beleid over thema’s waar zij van wakker liggen. Hannes Vanmeenen: ‘Het is veeleer een basishouding dan een speerpunt, het is de rode draad door alle andere thema’s en zal altijd een prioriteit zijn. Zo hebben we een zeer toegankelijke webapplicatie waar kinderen en jongeren hun ideeën en voorstellen kwijt kunnen en waar ze kunnen reageren op voorstellen van anderen.
Via een digitaal platform informeren we hen over de lopende projecten in de stad, ook deze die niet expliciet voor hen bedoeld zijn. Daarnaast nemen we ook allerhande offline initiatieven, bijvoorbeeld via wijkteams en veldwerkers die voeling houden met wat bij kinderen en jongeren leeft. Onder het thema vrije tijd vallen initiatieven in de richting van een meer vraaggestuurd aanbod dat we samen met de kinderen en jongeren ontwikkelen.
Andere acties spitsen zich toe op de cross-over met het onderwijs waarbij vrije tijd en scholen elkaar versterken in het ontwikkelen van de talenten van kinderen en jongeren, en het werken rond het thema ‘Goed in je vel’. Welbevinden is er als derde thema bijgekomen, nog vóór corona, omdat we voelden en in de cijfers zagen dat veel kinderen en jongeren met mentale problemen kampen. Daaronder vallen acties voor mediawijsheid of het ontwikkelen van digitale en sociale skills, maar evengoed het inzetten op een positief schoolklimaat of het verbeteren van hun fysieke leefomgeving, omdat die een grote invloed hebben op het mentale welbevinden.’
Praten over mobiliteit met college
Op het thema publieke ruimte is tijdens de voorbije tien jaar veel vooruitgang geboekt, oordeelt Hannes Vanmeenen. ‘Bij alle projecten op het publieke domein wordt de blik van kinderen en jongeren van bij het begin meegenomen door alle betrokken stadsdiensten. We zetten instrumenten zoals budgetgames en andere methodieken in om kinderen en jongeren mee te trekken in het verhaal. Op het vlak van mobiliteit staan we nog niet zo ver. In onze visie is de vrijheid om zich zelfstandig te bewegen belangrijk voor de zelfredzaamheid en de fysieke, mentale en sociale ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Er is nu een nieuw mobiliteitsplan in opmaak, dat wellicht in de volgende bestuursperiode zal landen. We zullen kinderen en jongeren daar een stem in geven, onder meer via een bevraging in scholen. We willen hen onder meer meenemen in concepten als de 15-minutenstad, trage wegen, deelmobiliteit. Ook het programma Jonge Wegweters past in die visie. Jongeren volgden een begeleid traject waarvan het resultaat een actieprogramma was dat ze aan de lokale beleidsvoerders hebben voorgesteld. Het debat tussen jongeren en politici was zeer verrijkend voor beide groepen.’ —
Bart Van Moerkerke is redacteur Lokaal | Beeld GF
Voor Lokaal 06 | 2023
Jonge Wegweters in Kortrijk
Hoe spreek je met kinderen en jongeren over mobiliteit en het mobiliteitsbeleid? Het is een thema waar veel lokale besturen mee worstelen. Bataljong (de vroegere Vereniging Vlaamse Jeugddiensten) en Kind en Samenleving hebben een toolbox ontwikkeld om met jongeren en kinderen te werken. De voorbije jaren werden methodieken getest en stappenplannen ontwikkeld in trajecten in Limburg en de vervoerregio Mechelen. In het voorjaar liep er een project in Kortrijk.
‘De eerste fase is altijd het verzamelen van zoveel mogelijk gegevens over de verplaatsingen van jongeren,’ zegt Wim Soontjens van Bataljong. ‘Voor Kortrijk brachten 16- en 17-jarigen data in over hun verplaatsingen naar school en in hun vrije tijd en koppelden er een beoordeling aan. Daarna gingen we met een focusgroep van een twintigtal jongeren op het terrein om die data uit te diepen.’ De tweede stap was een gesprek van een groep jongeren met de stedelijke mobiliteitsexpert Marina de Vet.
Zij vertrok van drie cases die de jongeren zelf hadden aangedragen. ‘Het waren drie moeilijke punten in de stad waarover wijzelf ook al vaak het hoofd hebben gebroken, waar de ruimte beperkt is of het verkeer zeer druk en een oplossing niet voor de hand ligt. Het was interessant om van de jongeren te horen hoe zij een kruispunt ervaren op de fiets of op de bus. Ik kon op kruispuntniveau aanreiken waarover de stad nadenkt. En we overlegden samen over mogelijke alternatieve fietsroutes om een gevaarlijke straat of kruising te vermijden.’ Het viel Marina de Vet op dat de stad wel wat meer mag inzetten op educatie. De kennis van verkeersborden, verkeers- en voorrangsregels kan beter. Ook opmerkelijk was het belang dat jongeren hechten aan (sociale) veiligheid en fietsen in het groen.
In de derde fase zette Bataljong verschillende methodieken in om de jongeren tot een reeks generieke en meer actiegerichte beleidsaanbevelingen voor de stad te laten komen, bijvoorbeeld:
- Maak kruispunten en oversteekplaatsen conflictvrij en duidelijk leesbaar voor ons als actieve weggebruikers.
- Betrek ons bij het Kortrijkse mobiliteitsbeleid. Wij geven graag advies via dit soort participatietrajecten.
- Zorg voor een goed en duidelijk bewegwijzerd fietsnetwerk dat in elk seizoen wordt onderhouden.
- Informeer en sensibiliseer alle weggebruikers over de verkeersregels. Werk met educatieve pakketten vanuit onze leefwereld.
- Neem ons mee in de kwestie van deelmobiliteit door ons de mogelijkheden te leren kennen en ervaren
- Die aanbevelingen waren de insteek voor een gesprek met de stedelijke beleidsverantwoordelijken. Zij engageerden zich om er rekening mee te houden in het stedelijke mobiliteitsbeleid. Alle informatie over de toolbox Jonge Wegweters. Een uitgebreider artikel over het project Jonge Wegweters in Kortrijk: www.fietsberaad.be
Verwant
Jeugdbeleid: Dwalen met een doel: nieuwe wegwijzers voor kindvriendelijk beleid
