Bedrijfsafval: een verantwoordelijkheid, ook voor gemeenten

Tegenwoordig zijn inzamelaars ook verplicht om visuele controles uit te voeren op bedrijfsrestafval om na te gaan of er voldoende selectief wordt ingezameld. Is dat niet het geval, dan wordt dat gemeld in een register. Daardoor brengen nogal wat steden en gemeenten momenteel hun eigen bedrijfsafvalinzameling op orde. Het grootste voordeel voor gemeenten is immers dat correct afgevoerd gemeentelijk bedrijfsafval niet meer wordt meegeteld in hun huishoudelijk afvalcijfer.

Om duidelijk te maken waaraan een gemeente moet voldoen hebben we alles opgesomd op de website van de VVSG. Je vindt er onder andere terug welke locaties onder de regelgeving vallen. Dat geldt niet alleen voor de administratieve gebouwen en de loodsen van technische diensten, ook voor het OCMW, culturele centra, autonome gemeentelijke bedrijven enzovoort is dat het geval.

Welke stromen moet het lokale bestuur selectief inzamelen? Er zijn 22 à 24 stromen die een gemeente als bedrijf selectief moet inzamelen. Het gaat hier om heel vertrouwde stromen, zoals papier en karton, KGA en PMD, maar ook om meer bedrijfsmatige stromen zoals landbouw- en secundaire kunststoffolies of afval van evenementen. De meest vastgestelde sorteerfouten komen voor bij fracties zoals papier en karton of folies. Zwerfvuil, veegvuil, sluikstorten en afval van vuilnisbakjes zijn dan weer geen bedrijfsafval en vallen dus niet onder deze regelgeving.

Op de website vind je een stappenplan om al je bedrijfsmatige stromen in kaart te brengen en correct in te zamelen. Ook veel intercommunales bieden ondersteuning voor hun vennoot-gemeentes. Voor specifieke situaties verstrekken we bijkomende uitleg: wat bijvoorbeeld met afval van uithuiszettingen, kerkhoven en begraafplaatsen, of strandafval? Gemeenten hebben, naast de verplichting om hun afval gesorteerd aan te bieden, ook een preventieverplichting. Ze mogen namelijk geen wegwerpdrank- en -eetmateriaal in hun eigen werking en op evenementen gebruiken.

Daarnaast is het soms ook mogelijk andere afvalstromen te voorkomen of te beperken, denk bijvoorbeeld aan groenafval. Bedrijfsrestafval dat in containers wordt aangeboden, moet ofwel los in de container worden gegooid ofwel in transparante zakken. Dit moet de visuele controle op het bedrijfsrestafval mogelijk maken.

Hoe organiseren gemeentes en steden dit nu? En hoe springt de afvalintercommunale ze bij voor deze taak? De gemeente Pelt legt bijvoorbeeld de klemtoon op het voorkomen van afval in de eigen werking. ‘Bij de verhuizing naar het nieuwe gemeentehuis werd veel aandacht besteed aan herbruikbare verpakkingen en eet- en drinkgerei,’ legt duurzaamheidsambtenaar Anja Snoekx uit. ‘Maar ook bij andere diensten zoals bibliotheken, culturele centra en buitendiensten wordt wegwerpmateriaal zoveel mogelijk gebannen. Ook onze eigen evenementen maken gebruik van herbruikbare bekers en dergelijke.

De banners en vlaggen met het oude logo van de gemeenten Neer- en Overpelt werden herwerkt tot herbruikbare draagtassen die aan de inwoners werden uitgedeeld tijdens een markt. Herbruikbare bekers en andere dingen die voor bepaalde diensten afval waren, hergebruikt de buitenschoolse kinderopvang vaak als knutselmateriaal.’ Daarnaast zamelt Pelt afval zoveel mogelijk selectief in. Duidelijke sorteerinstructies op praktische en centraal geplaatste sorteereilanden ondersteunen dit proces. Ook de technische diensten passen op steeds meer stromen selectieve inzameling toe. ‘Er zijn zeker nog aandachtspunten, zoals alle collega’s meekrijgen,’ zegt Anja Snoekx. ‘Maar het is een proces dat in gang is gezet en dat duidelijk ook positieve kantjes heeft. Zo gaat het opruimen en afval inzamelen veel gemakkelijker.’

De stad Leuven beschikt nog over eigen afvalinzameling door de stadsreiniging. Bruno Vanaenroyde is er diensthoofd Afvalbeheer en Openbare Netheid. ‘Het is deze dienst die het voortouw nam om het eigen stedelijke bedrijfsafval correct in te zamelen,’ vertelt hij. ‘Preventie van afval vormt de eerste stap:
door het gebruik van herbruikbaar cateringmateriaal wordt er minder afval opgehaald. Groenafval wordt maximaal verwerkt. Bouwmaterialen zoals hout worden gerecupereerd via de materialenbank.’ Voor fracties zoals papier en karton en bedrijfsrestafval organiseert de stadsreiniging aparte inzamelrondes. Daarvoor wordt de werkvloer ook zo ingericht dat alles makkelijk te sorteren is. Zo zijn individuele afvalmanden aan de bureaus weggenomen en wordt er gewerkt met sorteereilanden. ‘Voor een aantal kleinere fracties zoals KGA en AEEA zijn er brengpunten georganiseerd op centrale locaties,’ merkt hij nog op. ‘Andere grotere stromen, zoals sloophout, steenpuin of asbest haalt de stadsreiniging op afroep op; ze brengt die ofwel naar haar intercommunale EcoWerf, ofwel naar een andere verwerker.’ In sommige gevallen, zoals bij grote hoeveelheden asbest, worden de ophalingen door gespecialiseerde firma’s georganiseerd.

Afvalintercommunale Limburg.net biedt aan haar vennoot-gemeentes de mogelijkheid hun gemeentelijk bedrijfsafval op een gemakkelijke manier af te voeren via het recyclagepark of private inzamelaars. Manager Recyclageparken en Inzameling Katrien Bogaerts: ‘Kleinere hoeveelheden bedrijfsmatig afval kunnen op het recyclagepark aangeleverd worden. Ook hun sluikstortafval, zwerfvuil en afval van de straatvuilnisbakjes kunnen ze daar afleveren. Daarvoor hebben we een aparte manier van registreren ontwikkeld, zodat het afval steeds gewogen en toegewezen wordt aan de juiste afvalsoort. Bovendien hebben we een aparte container geïnstalleerd om deze zakken uit de grofvuilcontainers te houden, zodat de sorteerplicht voor de burger duidelijk blijft. De categorieën grofvuil en afval van sluikstorten-zwerfvuil worden strikt gescheiden.’ Voor grotere hoeveelheden kunnen de gemeentes gebruikmaken van de contracten van Limburg.net waartoe ze via een eenvoudige administratieve procedure toegang hebben. Op die manier moeten gemeentes voor fracties die niet vergelijkbaar zijn met het huishoudelijk afval, niet zelf allemaal aparte contracten afsluiten. —

Eva Gijsegom is VVSG-projectmedewerker Lerende Netwerken Afvalbeleid | Beelden IVBO
Voor Lokaal 06 | 2023

https://www.vvsg.be/kennisitem/vvsg/eigen-gemeentelijk-bedrijfsafval