Nieuwe infrastructuur: Een duurzame werkplek voor iedereen

Begin 2019 verhuisden de VVSG, OVSG en GSD-V naar Huis Madou, strategisch gelegen aan de Brusselse kleine ring, op een boogscheut van het Vlaams en Federaal Parlement. Alle drie hebben de vzw’s hun specifieke expertise, maar hun leden zijn dezelfde: de lokale besturen en al wie voor hen werkt. Die lokale besturen staan centraal. Huis Madou werd daarom ‘hart van steden en gemeenten’ gedoopt. Een open ontmoetingsplek, een plek om samen te werken, om deskundige informatie te vergaren of ervaringen te delen over een van de lokale beleidsdomeinen.

De interne renovatie en herinrichting van de vijfde, zesde en zevende verdieping van het bestaande kantoorgebouw Madou Centre werd na een architectuurwedstrijd gegund aan a2d (architecture 2 design). De kantoorinrichting gebeurde op basis van duurzaamheid, toegankelijkheid en het principe ‘anders werken’. Na een doorgedreven behoeftestudie werden de effectieve werkplekken gehalveerd. De resterende oppervlakte werd ontworpen als ‘activity based workingplaces’ en ontmoetingsplekken om de kennisoverdracht tussen de verschillende werknemers te maximaliseren. Hierop voortbouwend kreeg de vijfde verdieping een publieke, gemeenschappelijke en multifunctionele invulling met onthaal, ontmoetingsruimtes, een koffiecorner en flexibele vergaderruimtes met akoestische wanden. De twee overige verdiepingen, zes en zeven, zijn opgevat als private delen voor de verschillende diensten van de drie vzw’s. Elke werkplek is er gesitueerd aan de buitenzijde van het kantoorplateau in functie van een optimale daglichttoetreding en een minimaal elektriciteitsverbruik. Alle gemeenschappelijke ruimtes, zoals sanitair, koffiehoeken, vergaderzalen en babbelboxen bevinden zich centraal tussen de werkplekken.

De warme natuurlijke materialen versterken het huiselijke en gezellige gevoel, naar het Deense begrip ‘hygge’.

Huis Madou moest toegankelijk zijn voor iedereen. De toepassing van universal design heeft geleid tot een ontwerp ‘voor allen’; ingrepen vallen niet op en dit komt ook personen met een beperking ten goede. Voor de meeste bezoekers ziet dit er als een normaal kantoorgebouw uit, maar dat is het niet. Sanitair voor personen met een beperking, een baliemeubel of koffiehoek waar je met een rolstoel onder kunt rijden, voldoende brede doorgangen en vergaderzalen, markeringen op de trap voor personen met een visuele beperking, contrasten op plinten en deuromlijstingen (wit/blauw) wijzen personen met een visuele beperking de weg, stuk voor stuk elementen die meegespeeld hebben bij de toekenning van het Inter-label toegankelijk kantoorgebouw A+.

Deze realisatie is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen Huis Madou en Inter Vlaanderen, een expertisecentrum in toegankelijkheid en universal design. Omdat Inter al zo vroeg bij de verbouwplannen betrokken was, kwamen er al van bij de start oplossingen en konden speciale en dure, stigmatiserende aanpassingen achteraf worden vermeden.

De renovatie bood meteen de kans om duurzaamheid te integreren in de opdrachten voor werken en diensten. En er werden meteen circulaire accenten gelegd van bezit naar gebruik of van aankoop naar dienst.

Samen met de mede-eigenaars werden eerst de technieken van de gemeenschappelijke delen gerenoveerd. De drie vzw’s investeerden extra in een warmtepomp zodat warmte of koelte wordt gerecupereerd. Voor de monitoring en regeling van de technieken voorzagen ze in een gebouwenbeheersysteem. Dit maakt het mogelijk om in één oogopslag de warmte, koeling, luchtkwaliteit op de minuut te volgen en aan te passen.

Bij de ontmanteling van de verschillende verdiepingen zijn alle waardevolle materialen gerecupereerd en opgehaald met als doel ze te hergebruiken in andere projecten. Voor de inrichting van de eigen verdiepingen is veel bestaand meubilair uit de vorige kantoren gerecycleerd en herwerkt. Archiefrekken werden omgebouwd tot bibliotheek, onderstellen van bureaus en vergadertafels kregen een laklaag en werden voorzien van een nieuw werkblad, tafelbladen van bestaande bureaus werden verwerkt in maatmeubilair voor de ontmoetingsruimte. Bijzondere stoelen staan nu in de ontmoetingsruimte.

Als een van de partners van de Green Deal Circulair Aankopen wilde de VVSG voortrekker zijn op het gebied van as-a-service. Zo werden licht en vloerbekleding niet aangekocht, maar werd gekozen voor een as-a-servicemodel waarbij de klant betaalt voor het gebruik van een product met bijhorende diensten. De tapijttegels bestaan gegarandeerd uit gerecycleerd materiaal; ze worden periodiek onderhouden en na negen jaar gegarandeerd gerecupereerd door de leverancier. Ook de bestaande vloerbekleding werd vakkundig ontmanteld en gerecycleerd. De lichtarmaturen bieden een gegarandeerde lichtopbrengst gedurende tien jaar met een verwachte energiebesparing van 70%. Huis Madou zelf wordt ontlast van alle verantwoordelijkheid voor onderhoud en reparatie. De jaarlijkse bijdrage is vrijwel gelijk aan de gerealiseerde besparingen vanaf het eerste jaar. Na tien jaar kan Huis Madou kiezen om de apparatuur terug te kopen en eigenaar te worden van de installatie, of om een nieuw contract af te sluiten. —

Katrien Gordts is redacteur van Lokaal
Voor Lokaal 12 | 2022