Voor de sector kinderopvang voorziet het VIA6-akkoord (zesde Vlaams Intersectoraal akkoord voor social- en non-profitsectoren voor de periode 2021-2026) in middelen ter ondersteuning en versterking van de competenties van de kinderbegeleiders op de werkvloer. Deze maatregel komt tegemoet aan een dringende behoefte. Lokale besturen, organisatoren van erkende en vergunde groepsopvang baby en peuter en schoolgaande kinderen ontvangen zelf een jaarlijkse subsidie voor de aanwerving van pedagogische coaches. Voor de inzet van pedagogische coaches in de gezinsopvang en groepsopvang samenwerkende onthaalouders zijn de pools gezinsopvang verantwoordelijk.
Het doel van deze subsidie is bachelors in te zetten die kinderbegeleiders naar kinderen en naar zichzelf en de werking van de opvang leren kijken. Door trajectmatig werken streven de pedagogische coaches naar een zo groot mogelijke impact op het pedagogisch handelen van een individuele kinderbegeleider en hierdoor ook op de pedagogische kwaliteit van de opvang. Ondersteuning op de werkvloer staat centraal, omdat je zo de beste resultaten bereikt.
In dit artikel bundelen we de eerste inzichten en ervaringen van pedagogische coaches in de gezins- en groepsopvang voor baby’s en peuters en de groepsopvang voor schoolgaande kinderen gefinancierd met VIA6-middelen. De talrijke telefoongesprekken, ledenadviezen, online info- en welkommomenten, de eerste netwerkmomenten en thematische uitwisselingen zijn onze rijke bronnen.
Samen met de verantwoordelijke heb ik mijn planning voor de komende maanden opgemaakt. We hebben nagedacht over de noden bij de kinderbegeleiders en de inhoud van de trajecten bepaald. Na elk huisbezoek koppel ik steeds terug met de verantwoordelijke over mijn doel en de inhoud van het ondersteuningsmoment bij de kinderbegeleider. Dit gebeurt in alle transparantie naar de kinderbegeleider.
Claudia Stuer, Pedagogische coach gezinsopvang VVSG
Als pedagogische coach neem ik tijdens de eerste gesprekken de tijd om de kinderbegeleider beter te leren kennen. Zowel de opvanglocatie waar ze werkt, als haar persoonlijkheid. Waarom doet ze dit werk? Wat zijn haar talenten en interesses? Waar krijgt ze energie van? Hierdoor groeit het vertrouwen en krijg ik een beeld van de sterktes van de persoon. Dat is een goede basis voor de verdere coaching.
Joke Van Ham, Pedagogische coach gezinsopvang VVSG
Connectie met kinderbegeleiders én vertrouwen zijn basisvoorwaarden voor duurzame pedagogische ondersteuning. Meewerken in de groep (zonder jezelf voorbij te lopen en alles op te nemen, ook wat kinderbegeleiders vergeten) op uitgekozen momenten is hiervoor de sleutel. Stel je als pedagogische coach open voor alle verschillende reacties van kinderbegeleiders op jouw aanwezigheid in de groep. Treed hen onbevangen tegemoet en vraag: Hoe doe jij dit normaal? Waarom doe je dat zo?
Katrien Klewais, PC Ravot Boortmeerbeek
Om werkelijk bij te dragen aan de pedagogische kwaliteit is een gedragen beslissing over de plaats, de opdracht en het doel van de pedagogische coach op maat van de werking nodig.
Naast goede samenwerking met de verantwoordelijke is ook de samenwerking met de kinderbegeleiders doorslaggevend. Bouwen aan vertrouwen is de basis om te werken aan kleine of grote leer- en veranderingsprocessen die nodig zijn om de pedagogische kwaliteit te versterken.
Goede samenwerking tussen alle partijen – de pedagogische coach, de verantwoordelijke en de kinderbegeleiders – is dus noodzakelijk om een goede start te maken en op lange termijn goed met elkaar te kunnen samenwerken. Transparante communicatie, gemeenschappelijke doelen en duidelijke afspraken zijn de beste investeringen om de kwaliteiten van een team en van individuele kinderbegeleiders te versterken.
‘Dat het goed gaat met een kind. Dat is het mooiste dat je kunt bereiken voor het kind en voor zijn ouders. Zeker als je intens hebt moeten zoeken naar een passende aanpak, geeft het de kinderbegeleiders veel energie als ze zien hoe een kind openbloeit,’ glundert Diane Renders, deeltijds pedagogische coach (in combinatie met de functie coördinator) van IBO ‘t Sjamajeeke in Lummen. De ondersteuning van haar team(s) om warme en boeiende opvang te bieden is haar professionele drijfveer. Net daarom heeft ze de nieuwe VIA6-subsidie voor pedagogische ondersteuning aangegrepen om haar eigen takenpakket te herschikken.
Het welbevinden van de kinderen staat steeds centraal tijdens de ondersteuning door de pedagogische coach. De coach staat naast de kinderbegeleider en volgt diens tempo in de zoektocht naar een optimaal welbevinden van elk kind. De twee gaan samen op pad, experimenteren en reflecteren. Een pedagogische coach observeert het gedrag van de kinderbegeleider en de kinderen en vertrekt vanuit deze observaties om aan de slag te gaan. Het uiteindelijke doel? Dat het goed gaat met een kind.
Het huidige personeelstekort stelt de sector voor een dubbele uitdaging. Pedagogische coaches worden bij de locaties groepsopvang ter compensatie van het tekort aan kinderbegeleiders zo vaak ingezet op de werkvloer dat er nauwelijks tijd over is om ook echt als coach op te treden. Anderzijds springen kinderbegeleiders ook voor elkaar in, als er bijvoorbeeld iemand ziek is, en houden ze zelf soms weinig energie over om coaching te ontvangen en te reflecteren over hun pedagogisch handelen.
Ook hoge verwachtingen van kinderbegeleiders ten aanzien van de coach vormen een uitdaging. Kinderbegeleiders zijn bezorgd over de omgang met kinderen die ‘moeilijk gedrag’ vertonen en verwachten hulp. Pedagogische coaches hebben geen kookboeken met snelle recepten om deze kinderen te helpen. Samen zoeken naar een geschikte aanpak is een proces dat gezamenlijke inzet en tijd vraagt en waarin pedagogische coaches het voortouw nemen.
Ondanks de crisis in de kinderopvang, de hoge werkdruk en de frustrerende negatieve berichtgeving neemt de pedagogische coach samen met de verantwoordelijke, een waarderende houding aan om elke kinderbegeleider positief te erkennen en vanuit die positieve houding de kwaliteit te ondersteunen. Dat het goed gaat met een kinderbegeleider, dat heeft alleen een positief effect op elk kind en zijn gezin. —
Sara Toch is coördinator Mentoren en Pedagogische coaches gezinsopvang, VVSG-Steunpunt Kinderopvang en Hilde Van Rie is projectcoördinator pedagogische coaches, VVSG-Steunpunt Kinderopvang
Voor Lokaal 04 | 2023
