Evenementenbeheer

In de marge van de nieuwe Wet Private Veiligheid werd in het voorjaar van 2018 een omzendbrief gepubliceerd over private bewaking bij evenementen en festivals. Bij evenementen en festivals kan men gebruik maken van drie vormen van private bewaking. De meest gekende vorm is het inzetten van bewakingsagenten uit een professionele bewakingsonderneming. Een andere mogelijkheid is private bewaking door een vergunde interne bewakingsdienst. De wet private veiligheid voorziet een aantal voorwaarden voor het verkrijgen van dergelijke vergunning. Daarnaast kan een organisator gebruik maken van een niet-vergunde interne bewakingsdienst.

Voor de laatste vorm voorziet de wet een uitzondering wanneer de organisator vrijwilligers of eigen medewerkers inzet. Zo mag de vereniging geen winstoogmerk hebben en moeten de medewerkers effectieve leden van de vereniging zijn of dienen deze op zijn minst een aanwijsbare band met de vereniging te hebben. Het is de taak van de burgemeester om na te gaan of aan deze voorwaarden voldaan is. De lokale politie dient na te gaan of de medewerkers voldoen aan deze voorwaarden. Organisatoren worden niet verplicht om voor één regime te kiezen.

In de marge van de nieuwe Wet Private Veiligheid werd verduidelijkt onder welke omstandigheden veiligheidscontroles van medewerkers festivals en evenementen uitgevoerd kan worden. De gemeenteraad kan in een politiereglement voorzien dat medewerkers bij publieke evenementen voorafgaand gescreend worden door de politie. Deze voorafgaande screening geldt niet voor bezoekers. Deze medewerkers hebben soms toegang tot gevoelige plaatsen of materiaal dat als wapen gebruikt kan worden. Zowel betaalde personeelsleden als vrijwilligers van de organisator, leveranciers, onderaannemers of andere dienstverleners vallen hieronder.

In praktijk kan de gemeente aan de organisator verplichten om clausules in de overeenkomst met medewerkers op te nemen. De burgemeester kan op basis van een politionele screening de nodige maatregelen nemen met een individuele en beperkte draagwijdte, gericht tot één bepaalde persoon of een beperkt aantal personen. De uitgevoerde screening moet conform de regels voor de verwerking van persoonsgegevens verlopen en de maatregel moet redelijk, proportioneel en doelmatig blijven.

De organisator bezorgt de persoonsgegevens ten laatste 6 weken voor aanvang van het evenement aan de politie. Daarna voert de politie de veiligheidscontrole uit. Als er tijdens het veiligheidsonderzoek elementen naar boven komen die aanleiding kunnen geven tot een negatief advies, dan moeten de politiediensten hierover overleggen met het openbaar ministerie, de Local Task Force en eventuele andere bevoegde adviesorganen. Na de veiligheidscontrole geven de politiediensten advies aan de burgemeester. Op basis hiervan neemt de burgemeester de uiteindelijke beslissing. Hij moet zijn beslissing aan de betrokkene motiveren op basis van het gevaar voor de openbare orde dat. De burgemeester mag hierbij geen melding maken van politionele gegevens.  De organisator is verplicht om de toegang van de betrokkene te weigeren bij een negatieve beslissing.

Een omzendbrief van juli 2017 legt uit welke regels gelden voor het gebruik van drones op zomerfestivals en welke bevoegdheid de luchtvaartautoriteiten en de burgemeesters daarbij hebben. Aanvullend moeten de bepalingen uit de Wet Verwerking Persoonsgegevens, de Camerawet en het KB gebruik op afstand bestuurde luchtvaartuigen gevolgd worden. De gemeentelijke veiligheidscel zal bij de risicoanalyse van het evenementen in de multidisciplinaire vragenlijst van het Crisiscentrum hiermee rekening moeten houden.

De nieuwe Wet Private Veiligheid maakt het mogelijk dat een bewakingsagent drones gebruikt op de openbare weg in opdracht van en onder toezicht van een opdrachtgever, voor zover die ze zelf mag gebruiken. Wanneer een private actor een drone ter beschikking stelt van een overheid zal de drone een burgerlijk staatsluchtvaartuig zijn indien er een samenwerkingsovereenkomst werd opgesteld tussen de partijen voor wat betreft vertrouwelijkheid bij de verwerking van persoonsgegevens en aspecten inzake verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid. Een toestemming van de beheerder van een plaats blijft ook steeds nodig.

De FOD Mobiliteit en Vervoer organiseerde in 2017 een informatiecampagne over het recreatief gebruik van drones waarmee ze vooral de recreatieve dronepiloten wil wijzen op enkele belangrijke do’s & don’ts bij het privégebruik van drones van maximum 1 kilogram opstijgmassa.

Op 1 juni 2018 trad een belangrijke wijziging van de Voetbalwet in werking. De oorspronkelijke Voetbalwet was al 20 jaar oud, werd vooral geschreven voor het kampioenschap Euro-2000 en om het hooliganisme in en rond stadions tegen te gaan.

In 2016 werden al wijzigingen aan de wet aangebracht, in 2018 diende de voorzitter van de Kamercommissie Binnenlandse Zaken een wetsvoorstel in voor een meer grondige hervorming. Naast de hervorming van het professionele voetbal werd de wet uitgebreid omwille van de voetbalcompetitie in lagere klassen, de toenemende belangstelling voor het vrouwenvoetbal en voor wedstrijden van jeugdelftallen van eersteklasseclubs. In het parlement werden opmerkingen gemaakt over de weerslag van de nieuwe bepalingen op de clubs en de uitbreiding van de bevoegdheid van de voetbalstewards.

Doorheen de wet valt op dat veel veiligheidsverplichtingen worden voorzien in de (eerste) amateurklasse. Daarbij staat een goede samenwerking met de lokale overheden voorop. Burgemeesters van gemeenten met amateurclubs houden best rekening met volgende richtlijnen.

1. Toepassing maatregelen op lagere klassen

De toepassing van de maatregelen werd uitgebreid naar 48u vóór en nà de wedstrijd en tot alle amateurklassen, de twee hoogste afdelingen van vrouwenvoetbal en de meeste jeugdwedstrijden van de twee hoogste jeugdcategorieën. Ook in die wedstrijden stellen zich veiligheidsrisico's. Het is mogelijk om stewards in te zetten en waarschuwingen of straffen op te leggen. De bepalingen rond veiligheidsmaatregelen in het stadion en de perimeter errond werden uitgebreid tot lagere afdelingen, zelfs als die niet (altijd) over een tribune of buitenomheining beschikken.

2. Toepassing op voetbalgerelateerde evenementen

Elk voetbalgerelateerd evenement dat door een profclub of de KBVB wordt georganiseerd op een publiek toegankelijke besloten plaats, kan een voetbalevenement zijn, zoals fandagen of het kijken naar een wedstrijd op een groot scherm in een stadion. Daarbij is de inzet van stewards mogelijk, mits een samenwerkingsakkoord tussen de organisator, de burgemeester en de politiezone. Er moet een duidelijk aanwijsbare link zijn met voetbal als sportief gegeven, zoniet moet de inzet van private bewakingsagenten overwogen worden.

3. Risicoanalyse en inzet van voetbalstewards

De inzet van stewards in amateurreeksen zal afhangen van de risicoanalyse die vooraf gemaakt wordt (enkel verplicht bij een hoog risico). Stewards kunnen ingezet worden in een perimeter rond het stadion. Ze kunnen instaan voor de begeleiding van bijvoorbeeld spelers en voor bezoekersonthaal op parkings van de clubs. Zij kunnen ook verboden voorwerpen afnemen (op basis van het huishoudelijk reglement).

4. Gebruik van camera's en verbod op seinvuurwerk

In de wet zelf werden bepalingen opgenomen rond de voorwaarden van het gebruik van camera's. Dat is verplicht voor een nationale of internationale voetbalwedstrijd georganiseerd door een club behorend tot de eerste twee nationale afdelingen of de KBVB. Het bezit en gebruik van pyrotechnisch materiaal (voetzoekers, seinvuurwerk of rookbommen) in (de perimeter rond) het stadion en tijdens verplaatsingen werd verboden.

5. Veiligheidsovereenkomst tussen stakeholders

In de eerste amateurklasse moet een veiligheidsovereenkomst opgesteld worden tussen de stakeholders, waaronder de clubs, de politie, de hulpdiensten en de lokale overheden. Dat moest al gebeuren vóór 21 juli 2018. Wanneer ze betrekking heeft op een specifieke wedstrijd, kan de overeenkomst tot 5 dagen vooraf afgesloten worden (provinciale afdelingen of amateursklassen die tegenover een grote club uit eerste klasse komen). Daarnaast kan een lokale adviesraad voor veiligheidsbeleid voorzien worden voor amateurklassen.

6. Verplichte veiligheidsverantwoordelijke voor de club

De verplichting om een gemandateerde veiligheidsverantwoordelijke voor de club aan te stellen in eerste amateurklasse (later mogelijks ook in tweede en derde amateurklasse) werd ingevoegd. Die moet belangrijke informatie over verplaatsingen uitwisselen met de politie.

7. Waarschuwingen voor first offenders

De nieuwe wet zal voorzien in een systeem van waarschuwingen door politie en door de Voetbalcel van de FOD Binnenlandse Zaken, naast de maatregelen en sancties die al in de wet vervat zaten. Daarmee krijgen first offenders een tweede kans na kleine overtredingen. De toepassing van sancties wordt overigens meer geüniformiseerd.

8. Verplichte Supporter Liaison Officer (SLO)

Fanclubs in eerste klasse A en B moeten een SLO aanduiden. Daarnaast kwamen er kwaliteitseisen inzake infrastructuur, werd het concept supportersscheiding verankerd (niet verplicht) en werd het uitdrukkelijk verboden om tickets te verkopen in thuisvakken door bezoekende supporters.

Naar aanleiding van de Europese- en wereldkampioenschappen voetbal wordt traditioneel een omzendbrief "grote schermen en evenementen gelieerd aan voetbal" gepubliceerd. Vertoningen op grote schermen brengen doorgaans een grote volkstoeloop met zich mee. De laatste omzendbrief dateert van 2018 en geeft een overzicht van de voornaamste toepasselijke regelgeving. Veel van deze regelgeving werd recent gewijzigd.

1. Burgemeester verzamelt nodige informatie

Elke burgemeester staat in voor het verzamelen van informatie over deze evenementen, in voorbereiding van een risicoanalyse. Daartoe bestaat een multidisciplinair beoordelingsformulier (federaal crisiscentrum), dat besproken kan worden in de lokale veiligheidscel. Zowel in het belang van het evenement, als in het belang van de openbare veiligheid kunnen de bevoegde gemeentelijke organen vervolgens maatregelen nemen.

2. Evenementen in voetbalstadions

Een evaluatie van risico's is lastiger bij ongeplande evenementen en hangt af van de evolutie van de wedstrijdkalender. Evenementen worden bij voorkeur georganiseerd in een voetbalstadion, waarbij voetbalstewards ingezet kunnen worden (art. 13 t.e.m. 17 Voetbalwet). De omzendbrief bevat een overzicht van hun bevoegdheden. Daarbij moet een samenwerkingsovereenkomst met de politiediensten worden afgesloten.

3. Evenementen buiten voetbalstadions

De meeste evenementen worden sporadisch georganiseerd buiten voetbalstadions, waar ook stewards ingezet kunnen worden, maar enkel op herkenbare wijze. Ze zijn enkel bevoegd voor sensibilisering en voor toegangscontrole en mogen niet overgaan tot controle van personen en bovendien mogen ze niet overgaan tot controle van voorwerpen. Voor dat laatste blijven de reguliere veiligheidsdiensten bevoegd en, in voorkomend geval, de private bewakingsagenten. Dit is in overeenstemming met de nieuwe Voetbalwet die op 1 juni 2018 in werking trad.

Onder meer het gemeentebestuur van Schoten werkte een bijzondere politieverordening "vertonen van TV-beelden WK Voetbal" uit.