Cameragebruik

Op 25.05.2018 trad de nieuwe Camerawet in werking. Niet toevallig werd op diezelfde dag de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van toepassing. We geven gemeenten, politiediensten en raadsleden tips voor een verantwoord gebruik van camera's op basis van de nieuwe spelregels.

TIP 1: doe de privacytoets

• Als beeldopnames een groot risico inhouden voor de privacy van de betrokkenen, is een Gegevens Beschermings Effect Beoordeling (GEB) nodig en moet de Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA) in bepaalde gevallen geraadpleegd worden. Een model GEB voor nummerplaatcamera's werd opgesteld door de federale politie.
• Toestemming van de betrokkene moet uitdrukkelijk zijn. De betrokkene moet in begrijpelijke vorm alle informatie krijgen, waarbij duidelijke en eenvoudige taal wordt gebruikt.
• De beelden moeten ter zake dienend zijn en beperkt blijven tot datgene wat minimaal nodig is en mogen niet langer bewaard worden dan nodig is.
• Uitsluitend wie de beelden maakt of de persoon(en) onder zijn gezag, heeft toegang tot de beelden. Wie gefilmd werd, mag de beelden opvragen.

TIP 2: breng de administratie in orde

• Aan de vereiste toestemming wordt voldaan door middel van een pictogram en soms volstaat het al dat een camera zichtbaar wordt gebruikt.
• Er moeten sinds 25.05.2018 méér vermeldingen op het pictogram komen, zoals een verwijzing naar de functionaris voor de gegevensbescherming.
• Tegen 11.12.2018 moesten de bestaande pictogrammen aangepast zijn. Voor camera's die gebruikt worden in het kader van LEZ of door de politie geldt een ander pictogram.
• De Gegevensbeschermingsautoriteit is niet langer belast met het ontvangen van aangiften. De aanmelding gebeurt uitsluitend nog via www.aangiftecamera.be.
• Wie camerabeelden wil verwerken, moet een register bijhouden. Voor de geïntegreerde politie is een ééngemaakt register in de maak.
• De gemeenteraad geeft advies bij het plaatsen van (tijdelijke) vaste bewakingscamera's en toestemming bij het gebruik van politiecamera's.

TIP 3: denk mee over een slimmere inzet van camera's

Op 6 februari 2018 werd het standpunt van VVSG gebracht in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken tijdens een hoorzitting over het wetsontwerp camerawet.

• Lokale besturen zijn belangrijke gebruikers van camera's. Het is belangrijk dat ze daar verder een (regie)rol in kunnen spelen.
• Camera's die gebruikt worden door de politiediensten, volgen de regels van de Wet op het Politieambt. Andere camera's volgen de Camerawet of specifieke spelregels.
• De VVSG heeft er mee voor gezorgd dat lokale besturen binnenkort gebruik kunnen maken van mobiele camera's voor parkeerhandhaving en handhaving van LEZ.
• Lokale besturen besteden veel zorg aan gegevensbescherming en laten hun cameragebruik valideren door de gemeenteraad. We leven het EU charter cameragebruik na.

TIP 4: ga de effectiviteit na en stuur tijdig bij

Zowat alle Vlaamse gemeenten maken vandaag gebruik van camera's. Vaste camera’s hangen niet in alle gemeenten en worden vaker gebruikt door particulieren of handelaren dan door gemeenten. Op openbare plaatsen hangen ze vooral bij publieke gebouwen, ontspanningsruimten, parkeerterreinen of fietsenstallingen. Vooral politiezones maken steeds vaker gebruik van ANPR-camera's. Het Expertisecentrum Maatschappelijke Veiligheid van VIVES onderzocht in 2013 of publiek cameratoezicht effectief is en dat blijkt niet altijd het geval te zijn. De gemeente en de gemeenteraad gaan bij voorkeur regelmatig de effectiviteit na en sturen tijdig bij.

TIP 5: volg infosessies en laat u ondersteunen

De VVSG gaf toelichting over camera's in de strijd tegen sluikstorten op een infosessie bij MooiMakers. Daarnaast organiseerde de VVSG een studiedag over de nieuwe camerawet.

• Stad Genk. Toenemende digitalisering, voortschrijdende technologische ontwikkelingen en nieuwe veiligheidsvraagstukken vragen om handvaten voor een doordacht en evidence-based camerabeleid. In deze stad wordt een visie ontwikkeld op het camerabeleid dat inspeelt op de wensen en noden van diverse stakeholders en aanzet tot het opstellen van beleidscontouren. Tegelijk worden gestandaardiseerde en regio-dekkende veiligheidsoplossingen (camera’s, ANPR, sensoren) uitgewerkt die “as a service” aangeboden worden aan Limburgse gemeenten, politiezones en hun partners. Dat kan zorgen voor schaalvoordelen en een veel beter gebruik van data.
• Politiezone TARL. In 2015 kondigde de federale regering pakketten van maatregelen aan in de strijd tegen terreur en gewelddadig extremisme. Het globaal plan voorziet in de plaatsing van 1.000 camera's op 270 vestigingen op de grote verkeersassen, de ringwegen, de verkeerswisselaars en de grensposten. Samen vormen ze een nationaal cameraschild. Intussen zijn de eerste lokale politiezones aangesloten op de nationale backoffice ANPR. Samenwerking en integratie tussen de federale politie en de lokale politie is meer dan nodig, maar levert ook een pak praktische vragen op. In deze politiezone slaagde men er reeds in om de lokale camera’s te koppelen aan het nationaal netwerk.
• Stad Turnhout. We nemen afstand van de camera’s en kijken naar een efficiënt en duurzaam gebruik van data in een slimme stad. Deze stad nam deel aan de projectoproep vanuit het Smart Flanders platform, waarbij bestaande lokale databronnen nog beter aangewend kunnen worden voor een slimmer lokaal beleid. Intussen werd een dataplatform uitgebouwd waarbij de bestaande ANPR-data van politiecamera’s aangewend kunnen worden voor mobiliteitsanalyse. Samen met het Kenniscentrum wordt gewerkt aan een behoefteanalyse en kennisuitwisseling over zowel de juridische en technische componenten als de politieke component.