Burgerpanels Paraadt in Huldenberg

Op welke manier betrek je burgers in een gemeente van 10.000 inwoners? Het gemeentestuur van Huldenberg tekende samen met zijn inwoners de krijtlijnen uit en valideerde dit participatiekader in zijn participatiereglement. Het reglement legt de spelregels vast voor burgerparticipatie in Huldenberg. Het lokaal bestuur wil de burgers alle kansen geven om in dialoog te treden. Naast de doorstart van bestaande adviesraden, plaveien burgers en bestuur samen aan nieuwe initiatieven waaronder burgerpanels.

Participatiereglement

Het gemeentebestuur geloofde in een participatieve aanpak voor de opmaak van het participatiereglement. Tijdens een infoavond bij de opstart van de nieuwe legislatuur riep het bestuur zijn inwoners op om mee te bouwen aan het gemeentelijk beleid. Nadat deze oproep ook op sociale media en via andere kanalen verspreid werd, gaven een 130-tal inwoners aan te willen samenwerken. Opvallend was dat deze oproep een ander segment van de bevolking aansprak dan klassiek bereikt wordt bij de samenstelling van de adviesraden. Dat vormde een mooie aanvulling op de leden van de bestaande, conventionele adviesraden die als bevoorrechte partners reeds betrokken zijn.

Een eerste test was samen met inwoners een participatiereglement uitschrijven. Een burgerpanel van 13 inwoners adviseerde het lokaal bestuur over hoe zijn participatiebeleid eruit kon zien. Ze bogen zich over kwesties als genderverhouding, rol van mandatarissen en gemeenteambtenaren, vergaderfrequentie, minimum/maximum aantal leden… bij participatie-initiatieven die de gemeente initieert. Dit ontwerp van participatiereglement kreeg in april 2020 groen licht van de gemeente- en OCMW-raad.

Deze ervaring werd zeer positief ervaren door inwoners en gemeentebestuur. Op dit elan wilde Huldenberg verder bouwen met een doorstart van de bestaande adviesraden en daarnaast innovatieve burgerpanels.

Burgerpanels op initiatief van het lokaal bestuur

Burgerpanels kunnen door het lokaal bestuur opgericht worden. De COVID-19 maatregelen zorgden ervoor dat ieder burgerpanel een eigen dynamiek volgde.

Het burgerpanel over de vergroening van de dorpskern van deelgemeente Huldenberg kon bijvoorbeeld live opstarten. Met een plattegrond in de hand hielden inwoners in kleine groep een eerste brainstorm over verzuchtingen en verlangens van de dorpskern. Tijdens een tweede bijeenkomst spraken externe experts online over vergroening maar ook over het belang van toegankelijkheid, de impact van omgevingsgeluid, overlast…  Op een derde (online) bijeenkomst zullen de inwoners hun brainstorm verdiepen tot een adviesnota voor het bestuur.

Het burgerpanel over de herbestemming van de kerken kon omwille van de COVID-19 maatregelen niet fysiek doorgaan. Dat rond het Lokaal Mondiaal Beleid dan weer wel. Dat burgerpanel kreeg als opdracht de prioriteiten scherp te stellen over dit beleidsthema. Hiermee ging het panel reeds online aan de slag in twee vergaderingen.

Erkende burgerpanels op initiatief van de inwoners

Burgers nemen het initiatief om zich te verenigingen rond een bepaald thema of grondgebied. Ze kunnen ervoor kiezen erkend te worden door het lokaal bestuur. Daarbij volgen ze het kader van het participatiereglement, worden verslagen en vergaderingen openbaar maar krijgen ze ook logistieke ondersteuning en expertise aangeboden door ambtenaren en/of lokale politici. De ondersteuning kan bestaan uit een vergaderzaal, de onkosten terugbetalen om een expert in te huren, de participatie-ambtenaar die helpt een stevig dossier samen te stellen als advies naar het bestuur of een vakambtenaar die zijn expertise deelt. Het College en gemeenteraad nemen ook het engagement op een geargumenteerd antwoord te formuleren op alle adviezen die het burgerpanel formuleert. Daarbij is een belangrijke afweging hoe gedragen de adviezen zijn door een groot deel van de bevolking.

Voorbeeld zijn de dorpsraden, het burgerpanel rond gezondheid, over natuur en milieu en over het bermbeheer en voetwegen.

De gemeente Huldenberg voert zijn participatiebeleid zelf uit en bundelt de expertise die in de gemeente aanwezig is. In 2019 werd een deeltijdse participatie-medewerker aangeworven om de ambitie van het nieuwe bestuur in de praktijk uit te rollen.

Huldenberg zette in op 3 fronten:

• Een doorstart van de bestaande adviesraden
• Opstarten van enkele burgerpanels op initiatief van het lokaal bestuur
• Erkennen en ondersteunen van enkele burgerpanels op initiatief van de burgers zelf

Het kader om dit mogelijk te maken, het vernieuwde participatiereglement, werd ook samen met de inwoners vorm gegeven. Dit zorgde, samen met de oproep naar de brede bevolking om de koppen bij elkaar te steken, voor een vliegende start van burgerparticipatie in Huldenberg, ondanks de uitdagingen die COVID-19 met zich meebracht

Het gemeentebestuur deed een laagdrempelige oproep naar de inwoners om mee na te denken over het lokaal beleid. Diegenen die interesse toonden, worden telkens persoonlijk gecontacteerd wanneer het bestuur een participatie-initiatief neemt.

Daarnaast worden alle inwoners opgeroepen zelf een burgerpanel te vormen, een erkenning aan te vragen en daardoor ook ondersteuning te ontvangen van de gemeente.

Bij de adviesnota’s neemt het College en de gemeenteraad steeds de brede gedragenheid van de nota mee als criterium. De burgerpanels zijn niet representatief samengesteld maar op basis van vrijwilligheid en interesse. Maar de adviesnota’s worden steeds afgewogen aan het algemeen belang van alle inwoners in de gemeente.

De oproep om als inwoners mee betrokken te worden bij het lokale beleid gebeurde erg laagdrempelig. De geïnteresseerden moeten zich niet verbinden tot een langdurig engagement, ze kiezen zelf over welke thema’s of concrete dossiers ze hun hoofd wilden buigen, er wordt geen ellenlange kalender van overlegmomenten vastgelegd.

Een succesfactor van de burgerpanels is de goede verhouding tussen de oudgedienden die de knepen van het vak kennen door hun jarenlange ervaring in een adviesraad, en een frisse wind van inwoners die willen meedenken. 

Het burgerpanel dat het participatiereglement uitdacht, heeft zich ook meteen voorgenomen om de participatiedynamiek regelmatig te evalueren en bijsturingen voor te stellen waar mogelijk.

Tom Vanhoren, communicatie- en participatiemedewerker Huldenberg

02 302 43 56  - 0474 84 11 94 - Tom.vanhoren@huldenberg.be

Meer info op https://www.huldenberg.be/participatie