Kinderopvang gebruiken als hefboom voor lokaal beleid

Met kinderopvang bouw je aan een sterke kansrijke gemeente.

Kinderopvang speelt een belangrijke rol in het lokale beleid. Het zorgt voor duurzame oplossingen binnen de lokale samenleving. Bovendien draagt kinderopvang bij aan de lokale beleidsdoelstellingen.

Als je als lokale bestuur zelf kinderopvang organiseert, heb je het meeste invloed. Je kan inspelen op noden en gericht oplossingen bieden. Ook als je kiest voor de regierol kinderopvang en samenwerkt met partners, kan je veel bereiken.

Als lokaal bestuur heb je veel vrijheid om keuzes te maken, maar het begint altijd bij de noden van de burger. Luister naar wat de mensen nodig hebben en stem je beleid daarop af.

De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen zijn een mooie kapstok om een lokaal beleid te ontwikkelen.

Voor sommige kinderen zijn basisbehoeften zoals voldoende gezonde voeding, een gezonde leefomgeving en een veilige thuis niet vanzelfsprekend. Kinderopvang garandeert de toegang tot die basisrechten voor élk kind. Het is een krachtig instrument om kinderarmoede te voorkomen en gezinnen uit armoede te helpen.

Je doet dit door bijvoorbeeld de ouderbijdrage betaalbaar te houden, extra kosten te beperken, een sociaal tarief in het buitenschools aanbod te voorzien.
Door extra ondersteuning voor de ouders zoals een pamperbank, ruilwinkel of voordeelpas, maak je een verschil.

Door een toegankelijk aanbod en goed samen te werken met partners, werk je zichtbare en onzichtbare drempels weg en vinden kwetsbare gezinnen hun weg naar de opvang.

De basis voor een gezond leven leg je in de kindertijd. De ervaringen van kinderen in hun eerste levensjaren, hebben een positieve invloed op hoe ze zich later als volwassene voelen.

Via je eigen kinderopvang zet je bewust in op het welzijn van kinderen door een warme zorgzame omgeving in een ontspannen sfeer aan te bieden. Betrokken zorg en de juiste stimulatie zorgen voor een thuishaven waar jonge toekomstige burgers ruimte krijgen in hun (mentale) ontwikkeling. Je houdt rekening met de signalen van kinderen en geeft hen een stem bij belangrijke beslissingen die hen aangaan. Zo voelen kinderen zich goed in hun vel en is hun betrokkenheid hoger. Je besteedt intensief aandacht aan de vroege opsporing van mentale gezondheidsproblemen. Vroeg ingrijpen kan later veel problemen voorkomen.

Gezond eten en voldoende beweging zijn de basis van een gezonde leefstijl voor meer levenskwaliteit op korte en langere termijn. Door een gezond en gevarieerd voedingsbeleid en goede eetgewoontes aan te bieden in de kinderopvang, werk je hier van kleins af aan en ben je een voorbeeldfunctie voor ouders. De medewerkers in de kinderopvang realiseren dit via een bewust buitenbeleid (zoals buitenspelen en buitenslapen) of via een campagne rond voeding.

 Dankzij kinderopvang help je gezinnen om hun draagkracht te vergroten en hun leven terug op het spoor te krijgen.

Lokale besturen, die willen investeren in gelijke kansen, en integratie van kansengroepen, vinden in kinderopvang de ideale partner. Dat is de sociale functie van kinderopvang.

Met kinderopvang werk je aan de tewerkstellingskansen van mensen met zorgtaken (VIONA onderzoek 2023). Dat zijn meestal vrouwen, en vooral vrouwen met een migratieachtergrond. Kinderopvang creëert dus kansen voor deze groep, en draagt bij aan gendergelijkheid en emancipatie.

Met een eigen kinderopvang zet je in op toegankelijke kinderopvang en maak je werk van een passend aanbod voor kwetsbare gezinnen, kinderen met specifieke zorgbehoeften of bijzondere opvangvragen.
Zo creëer je kansen en kunnen mensen drempels overwinnen en actief maatschappelijk bijdragen.

Kinderopvang laat kinderen groeien en ontwikkelen. Ze verwerven er democratische waarden en oefenen op samenleven en leren er taal.
Dat is belangrijk in een kennismaatschappij waar levenslang leren en persoonlijke en sociale ontwikkeling centraal staan. Het is een fundament in het traject naar school, opleiding en alles wat erop volgt. In een kwaliteitsvolle kinderopvang voelt élk kind zich goed en krijgt het gelijke ontwikkelingskansen. Die effecten zijn voelbaar tot ver na de schooltijd.

In je eigen kinderopvang zorg je voor een stimulerende omgeving waar kinderen alle tijd, ruimte en aandacht krijgen om te ontdekken, taal te oefenen en te leren.

Om de overgang tussen kinderopvang en school vlotter te laten verlopen investeer je in een doorgaande lijn naar de kleuterschool.

Lokale besturen ondernemen verschillende acties om de tewerkstelling van hun inwoners te verhogen. Dat stimuleert de lokale economie en het werken in eigen streek, en draagt bij in de strijd tegen (kinder)armoede.

Investeren in de tewerkstellingskansen van ouders vraagt investeren in kinderopvang. Kinderopvang zorgt ervoor dat ouders hun gezin en hun job of opleiding kunnen combineren. Het draagt bij aan de maatschappelijke activering van mensen met een laag inkomen, werkzoekenden, inburgeraars, vrouwen met een migratieachtergrond en andere kwetsbare doelgroepen.

Door voldoende en betaalbare kinderopvang te voorzien, ook in de buurt van scholen en opleidingscentra, maak je het voor ouders makkelijker om zich bij te scholen of een inburgeringscursus te volgen. Je drukt de opvangkost voor de ouders en zorgt ervoor dat werken loont.

Vanuit je eigen kinderopvang werk je samen met toeleiders (OCMW, VDAB, opleidingscentra, verenigingen waar armen het woord nemen) en garandeer je een passende en flexibele oplossing als het nodig is.

Tegelijk creëert kinderopvang zelf werkgelegenheid.
Het lokale bestuur is een aantrekkelijke werkgever. Via eigen kinderopvang zet je in op zinvol werk waar je het verschil maakt.

Duurzaamheid wordt steeds belangrijker: aandacht voor onze leefomgeving, zuinig omspringen met energie, verantwoord consumeren, enzoverder.

Lokale besturen die strategische doelstellingen over duurzaamheid formuleren, schakelen vaak hun eigen kinderopvang in om daaraan bij te dragen.

• Je leert kinderen zorg dragen voor hun leefomgeving met aandacht voor duurzaam verbruik van energie en water, voedsel- en waterverspilling, recycleren, enzovoort.
• Je hebt een verantwoord, duurzaam aankoopbeleid. Je werkt samen met leveranciers met een fairtrade, een eco-, MSC- of biolabel. Voor de maaltijden koop je duurzaam geteelde voeding bij lokale handelaars.
• De buitenruimtes tover je om tot groene, natuurlijkvriendelijke speelplekken. Door te vergroenen en ontharden geef je biodiversiteit een duwtje in de rug.
• Je investeert in duurzame technieken, energiebesparende maatregelen en hernieuwbare energie.
• Je stelt de infrastructuur van de kinderopvang open. Denk aan lokalen, (moes)tuin of speelplek voor buren, verenigingen of scholen.

Kinderen groeien, zowel fysiek als emotioneel, veilig en zonder geweld op. Jonge kinderen zijn daarvoor erg afhankelijk van de volwassenen die voor hen zorgen. Het is belangrijk dat ze met de nodige liefde en aandacht worden omringd. Meestal loopt het in gezinnen vlot, maar soms valt het opvoeden ouders zwaar.

In de kinderopvang leer je gezinnen goed kennen. Als je je ongerust maakt over zaken in de thuissituatie, kan je door de contacten met de ouders vroeg ingrijpen. De ouders krijgen emotionele en sociale steun en zoeken samen (professionele) hulp. Zo zorg je ervoor dat elk kind kansrijk kan opgroeien.

Met kinderen werk je aan kinderparticipatie. Ze leren dat ze een stem hebben en gebruiken die bij voor hen belangrijke beslissingen. Zo groeien ze op met de juiste democratische principes.
In je kinderopvang creëer je een dialoog met de ouders door de opvoeding van thuis te respecteren, in te zetten op een sterk wenbeleid, te peilen naar tevredenheid en een aanspreekpunt voor ouders te zijn.

Kinderopvang biedt, makkelijker dan in andere sectoren, een kans om met ouders uit te wisselen, te overleggen en hen te ondersteunen. Dit resulteert in een publieke dienstverlening waar de tevredenheid hoog is.

In een diverse samenleving verandert het samenleven. Plekken, zoals de kinderopvang, dragen sterk bij aan de lokale verbinding van mensen in de buurt.

Kinderen komen met verschillende achtergronden naar de kinderopvang. De kinderopvang is bijgevolg een spiegel van de samenleving en de buurt. In de kinderopvang hou je rekening met die verschillen en zorg je ervoor dat iedereen zich thuis voelt.

Je speelt via kinderopvang in op de verschillende thuisomgevingen in de buurt. De kinderopvang is de geschikte locatie voor ouderparticipatie, ontmoeting tussen ouders en dialoog. Ouders lopen er geregeld langs en zien het als vertrouwde plek. Zo verbreed je het netwerk van de ouders. En, door samen te werken met de buurt stimuleer je de integratie.

Je zorgt dat je kinderopvang dicht genoeg bij de inwoners organiseert door bewust locaties te spreiden. Hierbij hou je rekening met de specifieke noden van jouw buurten en hun bewoners.

Het is ondertussen wel duidelijk dat een kind- en gezinsvriendelijk beleid over veel meer gaat dan enkel kinderopvang, maar kinderopvang is wel een onmisbare schakel. Complexe uitdagingen en noden vragen steeds vaker een beleidsoverschrijdende aanpak.

Door bij elke beleidsbeslissing te denken vanuit het standpunt van het kind hou je rekening met de impact ervan op het leven van kinderen en gezinnen.
Met deze kinderbril realiseer je positieve neveneffecten voor ouders, gezinnen en de bredere maatschappij in jouw stad of gemeente. Kinderopvang capteert kennis die eveneens inzetbaar is op andere beleidsdoelstellingen.

Vanuit je eigen Kinderopvang maak je verbindingen met andere diensten in de gemeente zoals onderwijs, vrije tijd, welzijn, tewerkstelling, wonen. Door constructief samen te werken verkrijg je een netwerk van ondersteuners en partners op het grondgebied. Zo maak je de kinderopvang toegankelijker en meer outreachend en bereik je ook de moeilijker bereikbare kinderen en gezinnen.

“It takes a village to raise a child”. Samen bouw je aan dat dorp zodat ouders zich omringd voelen met mensen bij wie ze terecht kunnen.