Vlaamse regering neemt extra maatregelen om ouders en lokale besturen te ondersteunen bij sluiting

De sluiting van een kinderopvangvoorziening door het Agentschap Opgroeien of door een organisator zelf, zorgt voor extra druk op de lokale besturen. Via het lokaal loket moeten zij op zoek naar nieuwe opvangplaatsen voor de getroffen ouders. Dit terwijl er in veel gemeenten al lange wachtlijsten zijn in de kinderopvang en de recente schaarste aan kinderbegeleiders er voor zorgt dat veel voorzieningen niet kunnen uitbreiden of overschakelen naar een verminderde dienstverlening. Lokale besturen willen de ouders wel helpen, maar wensen meer ondersteuning van het Agentschap Opgroeien en een betere communicatie.

De Vlaamse regering nam vrijdag 9 december 2022 een aantal beslissingen die ouders en lokale besturen moeten ondersteunen bij een sluiting en de zoektocht naar een alternatieve opvangplaats.

Noodmaatregelen

Om de huidige golf van sluitingen en schorsingen beter de baas te kunnen besliste de Vlaamse regering het volgende:

• de tijdelijke vervangcapaciteit, waarbij Opgroeien een subsidie van 70 euro per kind per volle dag geeft wanneer een kinderdagverblijf verplicht moet sluiten, is niet alleen meer van toepassing bij sluiting of schorsing door Opgroeien, maar ook wanneer een organisator zelf beslist om volledig te sluiten (na faillissement of na plotse stopzetting omwille van overmacht). De Vlaamse regering verlengt ook de mogelijkheid om beroep te doen op de subsidie van 6 maanden naar 18 maanden (12 maanden, verlengbaar met 6 maanden).
• het voorbehoud waardoor organisatoren gedurende 4 kwartalen hun recht op subsidie behouden wordt aangepast. Daardoor kunnen subsidies sneller vrijkomen en opnieuw ingezet worden. De vrijgekomen subsidie zal door Opgroeien ook terug in de buurt van de gestopte locatie ingezet kunnen worden.

De Vlaamse regering komt hiermee al deels tegemoet aan de bezorgdheden van lokale besturen waar een kinderopvang sluit.

Reactie VVSG: positief over bijkomende maatregelen bij sluiting kinderopvang, maar samenwerking tussen Opgroeien en lokaal bestuur blijft werkpunt

De VVSG is positief over de maatregelen die de Vlaamse regering neemt om lokale besturen en ouders sneller en beter te helpen bij de sluiting van een kinderopvangvoorziening:

• de uitbreiding van de tijd (van 6 maand naar 18 maand) waarin een subsidie tijdelijke vervangcapaciteit kan ingezet worden voor ouders die door een sluiting hun opvangplaats verliezen, moet meer organisatoren in staat stellen om deze tijdelijke noodopvang te realiseren. De uitbreiding van de subsidieperiode biedt ook meer kansen op kwaliteit en veiligheid: voor een baby of peuter is een stabiele kinderopvang met vertrouwde gezichten belangrijk en is het daarom ook beter om te investeren in een langdurige vervangoplossing.  
• de mogelijkheid om de subsidie tijdelijke vervangcapaciteit te gebruiken bij sluitingen door faillissement of overmacht zorgt er ook voor dat voor de ouders en kinderen die als gevolg daarvan hun opvangplaats verliezen er een alternatief kan uitgebouwd worden.
• dat de gesubsidieerde plaatsen die door allerlei omstandigheden stopgezet worden snel terug kunnen gerealiseerd worden in dezelfde gemeente moet er voor zorgen dat er minstens in elke gemeente een behoud is van het aantal gesubsidieerde plaatsen

Voor de VVSG blijft de pro-actieve en voldoende informatie aan lokale besturen in het geval van een sluiting door Opgroeien wel een werkpunt. De VVSG vraagt dat de lokale besturen veel sneller geïnformeerd worden wanneer er problemen zijn in een kinderopvang en een handhaving dreigt. Een lokaal bestuur krijgt de info over een sluiting vaak maar op hetzelfde moment als ouders die krijgen. Op dat moment moeten lokale besturen dus gaan uitzoeken waar er nog vrije plaatsen zijn of hoe extra opvang te realiseren, terwijl ouders – terecht – aan de deur kloppen en een dringende oplossing vragen.

De VVSG hoopt dat de intersectorale medewerkers die ingezet worden om de lokale besturen te ondersteunen effectief ter plaatse komen om mee de ouders, de kinderbegeleiders en het lokaal bestuur zelf ook te informeren en ondersteunen - en dat ook niet alleen op het moment van de beslissing tot sluiting, maar ook daarna. 

De VVSG was tenslotte vragende partij om - naast een crisisteam van Opgroeien - Opgroeien ook te laten voorzien in een kortdurende noodopvang. Een noodopvang die de tijd geeft aan het lokaal bestuur en de lokale organisatoren om van een meer structureel opvangalternatief werk te maken.

Maatregelen Septemberverklaring 2022 worden uitgerold

De Vlaamse regering heeft in de septemberverklaring ’22 bekend gemaakt dat er vanaf 2023 structureel 100 miljoen euro extra zal geïnvesteerd worden in de kinderopvang van baby’s en peuters.  De investeringen zullen als volgt ingezet worden:

• 9,5 miljoen zal gebruikt worden een hogere basissubsidie T1 
• 38 miljoen zal nodig zijn voor de realisatie van het financieel groeipad voor T2B-voorzieningen, zowel gezins- als groepsopvang. Organisatoren die vandaag nog de T2B-subsidie krijgen zullen die vanaf begin 2023 verhoogd zien naar het bedrag T2A. 
• 33 miljoen zal gebruikt worden voor de omschakeling van plaatsen met T1-subsidie naar plaatsen met T2A-subsidie en waar ouders een inkomensgerelateerde ouderbijdrage betalen. 

De Vlaamse regering gaf op 9 december 2022 haar principiële goedkeuring aan het besluit betreffende de basissubsidie, inkomenstarief en transitiesubsidie. Dit maakt de omschakeling vanaf 1 januari 2023 van T2B naar T2A voor alle plaatsen T2B gezins- en groepsopvang mogelijk. Vanaf 1 januari 2023 zal er dus maar een trap 2 meer bestaan en zullen alle plaatsen die inkomensgerelateerd werken en daarvoor gesubsidieerd worden de T2A-subsidie krijgen. We zetten hiermee een belangrijke stap in het creëren van een gelijk speelveld.

Voor opvanglocaties met enkel T1 subsidie wordt de subsidie T1 opgetrokken met 50%.

Verder besliste de Vlaamse regering ook over de energiepremie 2022. Voor de sector kinderopvang is een budget van 15,7 miljoen euro voorzien. Voor de opvang van baby’s en peuters bedraagt de premie 120 euro per vergunde plaats. Voor de opvang met het kwaliteitslabel kleuteropvang bedraagt de premie 70 euro per vergunde plaats. De Vlaamse regering wil hiermee tegemoetkomen aan de gestegen energiekosten.

Structurele maatregelen nodig om sector te laten groeien

De huidige situatie is een crisissituatie. En dat vraagt een passende aanpak. Toch blijft het vooral ook belangrijk om de kinderopvang structureel te versterken. De VVSG is dan ook sterk geëngageerd in het traject voor de toekomst dat Minister Crevits heeft aangevat. Het traject is gericht op grondige hervormingen op middellange en lange termijn, maar er zullen ook tijdens het traject tussenconclusies geformuleerd worden, die zullen resulteren in maatregelen op korte termijn. In dit traject zullen o.a. de personeelsnoden in de sector, de economische, sociale en pedagogische functie van de kinderopvang behandeld worden. Ook het aantal kinderen per begeleider ligt op tafel. De sector kinderopvang staat voor zeer grote uitdagingen: het garanderen van de veiligheid en kwaliteit, de personeelstekorten … Het zijn die puzzelstukken die samengelegd zullen moeten worden om de kinderopvang klaar te maken voor de toekomst. Binnen dit traject is er ook specifieke aandacht voor de gezinsopvang. Ook voor deze deelsector wordt gewerkt aan een duidelijk toekomstperspectief. Essentieel zullen daar de keuzes zijn die gemaakt worden rond het statuut van de onthaalouders.

De VVSG deed eerder al een aantal voorstellen om het huidig personeelstekort aan te pakken, zie: https://www.vvsg.be/kennisitem/vvsg/personeelsuitdagingen-in-de-kinderopvang