Ursula von der Leyen's 'State of the Union': impact op lokale besturen

Dinsdag 13 september heeft commissievoorzitster, Ursula von der Leyen, haar laatste ‘State of the Union’ gebracht voor de Europese verkiezingen van 9 juni 2024. Veel wetgevende initiatieven heeft ze, gezien het naderende einde van het mandaat van deze Commissie, niet aangekondigd. We trachten een kort overzicht te geven van de initiatieven die rechtstreeks en onrechtstreeks een invloed kunnen hebben op de lokale besturen. Het is vooral uitkijken naar de verdere uitvoering van de Green Deal.
 

Green deal

In haar speech bedrukte ze het belang van de Green Deal en verwees naar de Europese industrie die de transitie volop aan het maken is. De Commissie moet de komende maanden alles inzetten om de industrie hierin verder te ondersteunen. Een voorbeeld hiervan is het versnellen van het vergunningenbeleid voor de windmolensector. Ze wil hiervoor de komende maanden in dialoog gaan met elke industrietak om te kijken hoe de Commissie hen kan ondersteunen.

Echt concreet werd ze niet over de verdere uitvoering van de Green Deal. Op zich is dit niet verrassend omdat de meeste wetgeving voor de uitvoering van de Green Deal reeds goedgekeurd is of in de pijplijn. Toch is dit belangrijk omdat haar eigen fractie in het Europese parlement op de rem staat voor verdere maatregelen. Twee initiatieven relevant voor de lokale besturen, de natuurherstelwet en de nieuwe normen voor luchtkwaliteit, werden dan ook niet vermeld.

Ursula von der Leyen sprak, in het Duits, haar appreciatie uit voor de landbouwers en verwees naar de vele uitdagingen waarmee zij geconfronteerd werden. Toch benadrukte ze dat voedselveiligheid samen kan gaan met natuurbescherming. Ook hier kondigde ze aan in dialoog te willen gaan met de landbouwers voor het zoeken naar oplossingen.
 

Belgische voorzitterschap

Ze verwees tweemaal naar het Europees voorzitterschap van België, dat doorgaat tijdens de eerste helft van 2024. Samen met het Belgische voorzitterschap wil ze een top organiseren met de sociale partners om te kijken hoe de Europese sociale dialoog versterkt kan worden. De prioriteit is hier om te kijken hoe mensen die vandaag niet aan het werk zijn toch een job te kunnen geven.

Volgens de commissievoorzitster is zowel een verdieping als een uitbreiding van de Europese Unie noodzakelijk. Ze sprak haar overtuiging uit dat beide te combineren zijn. We mogen, volgens haar, voor een uitbreiding niet wachten op een verdragswijziging. De uitbreiding moet een katalysator zijn voor de verdieping. De Commissie zal, onder het Belgische voorzitterschap, bekijken welke impact een uitbreiding kan hebben op de werking van de EU en hoe de EU zich hierop kan voorbereiden. Een uitbreiding heeft geen directe impact voor de lokale besturen. Dit kan uiteraard wel een impact hebben als de besluitvorming van de Unie vertraagd wordt, zeker waar nu unanimiteit vereist is. De grootste impact zal waarschijnlijk zijn op de verdeling van de cohesiefondsen. De kandidaat-lidstaten hebben nog een lange weg af te leggen waardoor er minder financiële middelen kunnen overblijven voor onze lokale besturen.  
 

Initiatieven

Tot slot kort een aantal initiatieven die de Commissie alsnog wil realiseren:

• De Commissie wil kijken hoe ze de administratieve overlast voor KMO’s kan verlagen;
• Samen met experten, wetenschappers en bedrijven moet er een globale en gecoördineerde aanpak komen van AI;
• De commissievoorzitster riep het Europees parlement en de Raad op om het pact rond migratie en asiel goed te keuren. Dit migratiepact houdt onder andere een verplichte solidariteit in voor de opvang van asielzoekers. Lidstaten die geen asielzoekers willen opvangen zullen financieel moeten bijdragen;
• De tijdelijke bescherming van Oekraïners wordt verlengd.

Deze ‘State of the Union’ is de aanzet die in oktober moet uitmonden in het laatste werkprogramma van deze Commissie. Deze acties, en meer, zullen in dit werkprogramma verder uitgewerkt worden. Wordt vervolgd dus.

Elk jaar in september komt de voorzitter van de Europese Commissie naar het Europees Parlement om met de Europarlementsleden te bespreken wat de Commissie het afgelopen jaar heeft gedaan, wat de plannen voor het komende jaar zijn en wat haar visie voor de toekomst is tijdens het debat over de Staat van de Europese Unie.

Wil je meer weten? Lees de volledige speech en een overzicht van de aangekondigde maatregelen.