Lokale besturen cruciale speler bij overheidsopdrachten: senaatscommissie hoort stem VVSG

Op 6 november mocht de VVSG een uiteenzetting geven in de Senaatscommissie Transversale Aangelegenheden. We spraken daar over de pijnpunten in de overheidsopdrachtenwetgeving waar lokale besturen mee geconfronteerd worden.

De commissie kan nu met deze punten aan de slag om een informatieverslag op te stellen over de verbetering van de procedures voor overheidsopdrachten. Dit verslag heeft als doel om te wijzen op een aantal praktische en reglementaire aspecten die nader moeten worden onderzocht.

We bespraken de volgende punten:

• De wet overheidsopdrachten is slechts een deel van de regelgeving waaraan lokale besturen moeten voldoen. De regels over overheidsopdrachten zijn verspreid over verschillende wetten en KB's, waaronder de wet rechtsbescherming en wet uitdrukkelijke motivering bestuurshandelingen. Daarnaast moeten lokale aanbesteders ook rekening houden met andere wetgeving zoals btw, elektronische facturatie, GDPR en vergroening van aankopen, wat het voor aankopers in lokale besturen complex maakt om op de hoogte te blijven. Dit zou hen kunnen ondersteunen bij het strategisch inzetten van hun overheidsopdrachten en hen op die manier ook in staat te stellen hun opdrachten meer klimaatvriendelijk, circulair, innovatief en sociaal rechtvaardig  te maken. Dat kan vanuit de federale of regionale overheid gestuurd en gevoed worden, zij beschikken namelijk al over een opgezette structuur.
   
• Lokale besturen zijn cruciale spelers in overheidsopdrachten, omdat ze het eerste aanspreekpunt zijn voor ondernemers en dicht bij hen staan. Het negeren van lokale besturen in de wetgeving kan leiden tot problemen voor ondernemers en vertragingen in de aankoopprocedures, wat essentieel is voor een succesvolle overheidsopdracht. Lokale ambtenaren moeten ondernemers ondersteunen bij offerte-indiening en facturering om een soepel verloop van het proces te garanderen.
   
• Lokale besturen worstelen met een trage informatiedoorstroom over recente wetswijzigingen, verkregen via diverse bronnen zoals nieuwsbrieven en overheidscommunicatie. Ze ervaren vertraging en streven naar beter inzicht en meer tijd om zich aan te passen aan juridische veranderingen. Belangenverenigingen pleiten bovendien voor openbaarmaking van notulen en adviezen van de federale Commissie voor Overheidsopdrachten.
   
• Overheidsopdrachten moeten een middel blijven om aan behoeftes te voldoen, zonder onnodige complicaties in de aankoopprocedures. Lokale besturen ervaren moeilijkheden bij het vinden van gekwalificeerd personeel voor deze taken, terwijl procedures steeds complexer worden. Ondanks de sterke wil om milieuvriendelijke praktijken toe te passen, beperken beperkte middelen vaak de mogelijkheden van lokale besturen.
   
• De verbetering van toegang tot overheidsopdrachten voor kleine en middelgrote ondernemingen wordt positief ontvangen, maar de middelen die de federale overheid hiervoor inzet, roepen minder enthousiasme op. Lokale besturen ervaren een toenemende administratieve last en strengere eisen. Vooral het verplichte gebruik van het e-procurementplatform en de verplichte elektronische facturatie (vanaf 1/3/24) zorgen voor bezorgdheden bij het aantrekken van de kleine(re) ondernemers. De nieuwe regels voor borgtocht, die op 1 november 2023 van kracht zijn gegaan, worden echter verwelkomd vanwege hun eenvoud en duidelijkheid.
   
• De VVSG, de Union des Villes et Communes de Wallonie en Brulocalis uitten al eerder hun bezorgdheden over de kortere verificatie- en betalingstermijnen overheidsopdrachten.
   
• We hebben de aandacht gevestigd op wetgevingshiaten, met name het ontbreken van een KB dat de delegatiedrempel aan het politiecollege bepaalt en het feit dat gelegenheidsaankopen niet zijn opgenomen in het KB Plaatsing klassieke sectoren, in tegenstelling tot het KB Plaatsing speciale sectoren. We vragen actie op deze punten.

Assia Van Brandt - stafmedewerker VVSG