Gepubliceerd op: 14-02-2023
De VVSG werd op 15 februari uitgenodigd op de Commissie voor Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid voor een gedachtenwisseling rond voedselregio's. Dit in het kader van de Conceptnota voor nieuwe regelgeving, ‘over de verankering van voedselregio’s in Vlaanderen’. De beelden kan je herbekijken op de website van het Vlaams Parlement.
Voedsel verbindt
Het was in de eerste plaats een moment om aan te tonen welke maatschappelijke doelstellingen voedsel kan realiseren. Er zijn inderdaad heel wat voedseluitdagingen maar voedsel biedt ook kansen voor een gezondere samenleving, hoger welzijn, verbonden gemeenschappen, een circulaire en duurzame economie, eerlijke prijzen, gezonde agro-ecosystemen, meer smaak.
De plaats van lokale besturen in voedselbeleid
Voor lokale besturen, die instaan voor het welzijn van hun burgers en voor duurzame ontwikkeling op hun grondgebied, die als overheidsniveau het dichtst bij de burgers staat, is voedsel een perfect thema om een aantal milieu-, gezondheids- en klimaatthema’s voor hun inwoners concreet te maken. Ze erkennen het verbindende belang van voedselbeleid en de onmisbare regie- en voorbeeldfunctie van lokale besturen in een voedselsysteem. Ook Vlaanderen erkent sinds 2016 de strategische rol van de lokale besturen en ondersteunt
daarom vanuit de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) de VVSG via een subsidie voor een stafmedewerker lokale voedselstrategie (2020-2022).
In de periode 2020-2022 hebben 150 lokale besturen deelgenomen aan 25 VVSG voedselactiviteiten. 62 % van de gemeenten is nu bezig met voedselbeleid, 1 op 4 heeft of zet een lokale voedselstrategie op. De lessen uit al deze activiteiten en praktijkvoorbeelden zijn gebundeld in een kookboek "De lokale honger stillen" en een engagementsverklaring om deze huidige positieve dynamiek verder te zetten.
Zo was gemeenteraadslid Wim van de gemeente Heist-op-den-Berg trekker van een korte keten platform, zet schepen Lalynn van de stad Leuven in op gezonde en duurzame voeding op scholen en wil Burgemeester Simon van de gemeente Gooik de relatie tussen landbouw en natuur tastbaar maken via een voedsellandschap.
Voedselbeleid is co-creatie
Maar de transitie naar een duurzaam voedselsysteem moet multi-actor, multidisciplinair en multilevel aangepakt worden. Er moet actief gezocht worden naar synergie met en complementariteit tussen alle voedselactoren, de diverse stakeholders; overheden, boeren, producenten, burgers, ondernemers, onderzoekers, … Van boer tot burger. En bovenlokale samenwerking is nodig om de krachten en middelen te bundelen met andere gemeenten. Zo kunnen lokale besturen hun regie en voorbeeldrol grootschaliger, regionaler inzetten. Voedsel stopt immers niet aan de gemeentegrenzen. Daarom ook dat Vlaanderen in haar Vlaamse voedselstrategie via deal 9 inzet op voedselstrategieën op lokaal, regionaal en provinciaal niveau.
Ook de voedselregio beschreven in de conceptnota ‘over de verankering van voedselregio’s in Vlaanderen’ is in dat opzicht een interessante piste. Na een terugkoppeling van gemeenten, de VVSG Bestuurlijke Commissie "kwaliteitsvol leven", de VVSG Algemene Vergadering en de VVSG Raad van Bestuur zijn we tot volgende aanbevelingen en conclusies gekomen:
- Lokale besturen bekijken het voedselverhaal breder dan korte keten (gezonde & duurzame voeding, voedselverspilling, ruimte voor voedsel, duurzame aanbestedingen). Lokale besturen zetten in op voedselstrategieën en geven aan dat ze hiervoor extra capaciteit (middelen) nodig hebben.
- Vertrek vanuit de bestaande lessons learned, ervaringen bij de lokale besturen
- Koppel het aan de lokale en regionale (ism streekintercommunales) VVSG facilitering rond voedselbeleid.
- Gebruik de VVSG engagementsverklaring
- Werk op maat van huidige regiowerking (referentieregio's, streekintercommunales, provincies, regionale landschappen, ...)
- Het herstellen van de stad-platteland link is primordiaal voor lokale voedselproductie & consumptie
- Koppel het ook aan de andere Vlaamse beleidsinitiatieven (Vlaamse voedselstrategie, GLB, Vlaamse voedselstrategie, Green deal eiwittransitie, Netwerk voedselverlies, Lokale ontwikkelingsstrategieën, Week van de korte keten)
- Koppel de voedseluitdagingen aan de klimaatuitdagingen en aan de Agenda 2030
- Kwantificeer de Vlaamse ambitie qua korte keten
De VVSG is dus voorstander om in de lokale voedselstrategie ook een regionale aanpak mee te nemen. We zijn momenteel geen voorstander van enkel een regionale aanpak rond voedsel want lokaal moet de eerste focus zijn. We zien de regionale aanpak als aanvulling en versterking van de lokale initiatieven.
