Europees Parlement steunt voorstellen voor toekomstig cohesiebeleid

Het Europees Parlement keurde op 14 maart het zogenaamde ‘Novakovrapport’ goed. Het rapport bevat aanbevelingen voor het toekomstig cohesiebeleid, gebaseerd op een voorlopige analyse van de toepassing van het cohesiebeleid voor de periode 2014-2020. Deze tekst heeft relevantie voor lokale besturen, omdat het specifieke problemen benadrukt waarmee zij worden geconfronteerd bij het benutten van Europese cohesiefondsen.

• Het rapport legt een versterkte focus op het aanpakken van de negatieve effecten van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en milieuverdediging. Dit omvat verbeterd water- en afvalbeheer, verhoogde efficiëntie in het gebruik van hulpbronnen en energie, bevordering van rampenbestendigheid en risicobeheer, en passende ondersteuning om de sociaaleconomische uitdagingen van recente crises aan te pakken;
• Een verbeterde financieringstoegang voor lokale autoriteiten is essentieel om investeringen in lokale en regionale energietransitie mogelijk te maken. Dit omvat energie-efficiëntie, gedecentraliseerde energiedistributie, en een sterke nadruk op hernieuwbare energie en een duurzame circulaire economie;
• Er is nood aan een grotere bottom-up-aanpak, met verplicht overleg met de lokale besturen, bij de opmaak van de programma’s en bij de eventuele herbestemming van de prioriteiten. Vertegenwoordigers van lokale besturen moeten een betere toegang krijgen tot de toezichtscomités;
• Een betere afstemming tussen de fondsen is nodig door de afzonderlijke fondsspecifieke verordeningen te stroomlijnen;
• Het versterken van de capaciteiten binnen lokale administraties is cruciaal, met name voor deelname aan Europese subsidieprogramma's, met een specifieke focus op kleinere gemeenten. Het rapport pleit voor gerichte steun in de vorm van 100% EU-financiering voor technische, financiële en bestuurlijke capaciteitsopbouw en projectwerk;
• Vereenvoudiging van subsidieprogramma's is nodig, waaronder stroomlijning van procedures voor overheidsopdrachten, betere afstemming op staatssteunregels, het vergroten van het gebruik van vereenvoudigde kostenopties, en de implementatie van "one-stop-shops" (één centraal punt dat begeleidt gedurende het hele proces);
• Verdere stappen naar een meer resultaatgerichte uitvoering zijn noodzakelijk, gebaseerd op tastbare mijlpalen. Het rapport onderstreept dat een resultaatgerichte aanpak faalt als het lokale niveau geen zeggenschap heeft over het vaststellen van de streefdoelen die het succes van het beleid bepalen;
• Het verzoekt de lidstaten ervoor te zorgen dat kleine gemeenten ook toegang kunnen krijgen tot de EFRO-middelen die bestemd zijn voor de financiering van duurzame en geïntegreerde stadsontwikkelingsprojecten.

We wachten nu op de publicatie van het 9e Cohesierapport. De Europese Commissie zal in dit rapport de werking van de cohesiefondsen evalueren. De conclusies hiervan vormen de basis voor de voorstellen van de volgende Commissie voor de nieuwe programmaperiode 2028-2034. We kunnen deze voorstellen verwachten in de loop van 2025 en we hopen dat ze ook rekening houden met de aanbevelingen van het Novakovrapport.