Auteur: Maarten Tavernier
Gepubliceerd op: 13-07-2022
De herziening van de Europese Richtlijn inzake Hernieuwbare energie (RED II) bevat nieuwe bepalingen voor hernieuwbare energiegemeenschappen (of REC's – Renewable Energy Communities) en gemeenschapsenergie die het mogelijk maken voor burgers om deel te nemen aan de energiemarkt. De nationale en regionale beleidskaders en steunmechanismen moeten in overeenstemming worden gebracht met RED II. De lidstaten moeten de definities, rechten en plichten van hernieuwbare energiegemeenschappen omzetten en een kader creëren om hun ontwikkeling te bevorderen en te vergemakkelijken”. Daarnaast moeten de lidstaten "een beoordeling maken van de bestaande belemmeringen en het ontwikkelingspotentieel". Het Europese onderzoeksproject COME RES heeft als doel om lidstaten te informeren en te ondersteunen bij de uitvoering van deze taak.
Binnen het COME RES project werd een eerste, ruwe inschatting gemaakt van het potentieel voor REC's in verschillende landen, waaronder België. Voor de doelregio’s, met name de provincies Limburg en West-Vlaanderen, werd deze potentieel inschatting gemaakt door VITO/Energyville. Het potentieel wordt uitgedrukt als het aandeel van de investeringen in hernieuwbare-energieprojecten in de periode 2020-2030 dat door collectieve burgerinvesteringen zou kunnen worden ingevuld. De focus ligt op de productie van hernieuwbare energie via PV op de grond, PV op daken en windenergie op land. We gaan ervan uit dat de nabijheidsregel in de definitie van een REC inhoudt dat alleen natuurlijke personen, kleine en middelgrote ondernemingen of overheidsinstanties die in de doelregio wonen, mee kunnen investeren. Tot slot richten we ons op initiatieven die de burger centraal stellen.
In de provincies Limburg en West-Vlaanderen zijn al verschillende initiatieven door lokale overheden genomen om rechtstreekse burgerparticipatie in lokale hernieuwbare energieprojecten te bevorderen. Als we kijken naar het REC-potentieel voor wind op land in de periode 2020 - 2030, zou in beide doelregio’s 20% van de investeringen door collectieve burgerinvesteringen ingevuld kunnen worden, terwijl een hoger aandeel (i.e. in de orde van grootte van 50-100%) een grote uitdaging zal zijn. Wat PV betreft, streeft het Lokaal Energie- en Klimaatpact naar één bijkomend coöperatief of participatief project per 500 inwoners in Vlaanderen tegen 2030 (uitgaande van een gemiddeld PV-project van 18 kWp). Gegeven het investeringspotentieel voor REC PV-projecten in de periode 2020 - 2030, kunnen deze ambities als haalbaar worden beschouwd voor beide doelregio’s.
Het volledige rapport met de beoordeling van het potentieel voor hernieuwbare energiegemeenschappen in de verschillende doelregio’s kan hier geraadpleegd worden. Voor een beschrijving van de methodologie en resultaten voor de provincies Limburg en West-Vlaanderen verwijzen we graag naar p. 42 – p. 46 van het rapport.
Contact: Erika Meynaerts – VITO/Energyville (erika.meynaerts@vito.be)
