Burgerparticipatie: experimentlijn uitdaagrecht in de startblokken

De VVSG organiseert in samenwerking met het ABB en de Vlaamse Regering het Labo Burgerparticipatie. Via het labo inventariseren, analyseren en verspreiden we innovatieve praktijken rond burgerparticipatie in Vlaanderen. In het regeerakkoord 2019-2024 toont de Vlaamse Regering de ambitie om op het lokale bestuursniveau aan de slag te gaan met het Right to Challenge, het zogenaamde ‘uitdaagrecht’ of ‘recht om uit te dagen’. Deze vorm van burgerparticipatie verschaft bewoners van een buurt, wijk of gemeente, verenigingen van burgers en andere maatschappelijke organisaties het recht om een lokaal bestuur uit te dagen en op die manier een taak over te nemen die voorheen - eventueel in samenwerking met professionele dienstverleners - door of voor deze overheid wordt uitgevoerd.

Met het Labo Lokale Burgerparticipatie onderzoeken we de geleerde lessen die we kunnen meenemen naar de Vlaamse context. De vraag is hierbij  vooral of dit binnen de Vlaamse context kan en zinvol is. Om dat te achterhalen werken we aan een experimentlijn rond het Right to Challenge. Vier lokale besturen lieten weten bereid te zijn te experimenteren met het Right to Challenge, namelijk: Wevelgem, Hasselt, Mechelen en Oud-Turnhout. Ter ondersteuning biedt de VVSG communicatieve, inhoudelijke en procesmatige begeleiding. Zo brengen we bijvoorbeeld de deelnemende besturen samen om hun ervaringen te delen, in de nabijheid van experts en ervaringsdeskundigen die mee ondersteunen.

De taken die overgenomen worden variëren:

• In Hasselt, waar het Right to Challenge principe al gehanteerd wordt voor de strijd tegen onkruid, breiden ze het principe het nu ook uit naar een het beheer van sportinfrastructuur. Daarnaast plannen ze om de uitbating van een ontmoetingscentrum ook te laten overnemen door een groep inwoners.
• Wevelgem plant een mobiliteitsuitdaging aan te pakken via Right to Challenge. Door wegenwerken is een belangrijk bedrijventerrein binnenkort moeilijk bereikbaar. Een vereniging uit het terrein gebruikt daarom het Right to Challenge om de mobiliteitscommunicatie te bevorderen.
• Mechelen en Oud-Turnhout plannen dan weer om het Right to Challenge toe te passen op het domein van de publieke ruimte. Zo zou in Oud-Turnhout de aanleg, het onderhoud en de beveiliging van een speelplein worden overgenomen door een groep inwoners.

Enkele interessante vragen die uit de eerste adviesgesprekken met de deelnemers al naar boven kwamen gaan over hoe continuïteit gegarandeerd kan worden, hoe  intern draagvlak te zoeken, welke beleidsdomeinen zich wel en niet lenen voor Right to Challenge, het spanningsveld tussen vrijwillig en betalend engagement,… Daarnaast lijkt het erop dat het Right to Challenge hier en daar al toegepast wordt, weliswaar onder een andere noemer. We blijven dus waakzaam om eventueel interessante lessen uit deze praktijken niet over het hoofd te zien. Een belangrijke les die we al hebben geleerd is dat de collegebeslissing voldoende ruimte moet laten om volwaardig te experimenteren. Doorheen het traject kunnen onverwachte uitdagingen en opportuniteiten opduiken die niet te voorzien zijn in reglementen.

We kijken uit naar de inzichten die nog komen boven drijven. Deze zullen we dan ook ruim verspreiden. Voor meer informatie over het labo burgerparticipatie kan je hier terecht. Op de VVSG-website vind je bovendien extra duiding het Right to Challenge.