Auteur: Mike Deschamps
Gepubliceerd op: 22-11-2023
Het actief opvolgen van het aanwezigheidsbeleid in woonzorgcentra is van cruciaal belang. Door een analyse van kort- en langdurig verzuim kan de focus verschuiven van een afwezigheidsbeleid naar een beleid dat de nadruk legt op preventie en het welzijn op de werkvloer. Momenteel ontbreken sectorgegevens in de openbare zorgsector en bij lokale besturen in het algemeen. We hebben daarom gegevens en informatie verzameld bij verschillende leden om zo een actueel beeld van de situatie te verkrijgen.
De VVSG ontvangt geregeld vragen met betrekking tot de cijfers over de aan- en afwezigheden van medewerkers in zorgdiensten, zoals woonzorgcentra. Een plotselinge toename van afwezigheden kan extra werkdruk veroorzaken voor de collega's die wel aan het werk zijn. Hoewel lokale besturen en hun HR-diensten gegevens bijhouden, hanteren ze vaak een eigen, specifieke registratiemethode. Hierdoor ontbreken algemene sectorcijfers. De VVSG heeft een enquête uitgevoerd onder haar leden, wat toch interessante informatie heeft opgeleverd.
Korte en lange afwezigheden
Er is een onderscheid tussen kortdurende en langdurige afwezigheden, wegens ziekte of andere redenen. De meeste besturen definiëren korte afwezigheden als minder dan 1 maand; niet toevallig de periode van het gewaarborgd loon bij contractanten. Langdurige afwezigheden telt men vanaf 1 maand afwezigheid. De definitie van afwezigheden verschillen naar gelang het bestuur.
De cijfers
Uit de opgevraagde cijfers blijkt er een gemiddeld kort verzuim van 5%. Dit cijfer stijgt tot 15% wanneer langdurige afwezigheden worden meegeteld. Onderlinge vergelijking tussen besturen is moeilijk. Sommigen tellen zwangerschapsrust bijvoorbeeld mee en anderen niet. Soms telt men in kalenderdagen of in werkdagen. Publieke woonzorgcentra zetten in op duurzame arbeidsrelaties, met een hogere anciënniteit van het personeel tot gevolg. Leeftijdsgebonden ziektes, zoals rug- en knieproblemen, kunnen het langdurig verzuim mogelijks deels verklaren. Een vergelijking met andere sectoren is niet eenvoudig te maken, omwille van diezelfde verschillen in definities en medewerkerskenmerken. We weten wel dat België in het algemeen bij de Europese koplopers is als het over langdurige afwezigheden gaat, ongeacht de definitie.
Geen post-coronapiek
In de verzamelde cijfers voor de publieke woonzorgcentra zien we geen spectaculaire veranderingen doorheen de jaren. Een detailanalyse toont aan dat de vermeende post-corona vermoeidheidspiek, die soms in andere sectoren waargenomen is, tot op heden uitblijft in de publieke woonzorgcentra. Het inzetten op een duurzaam aanwezigheidsbeleid loont. Publieke woonzorgcentra zetten relatief gesproken meer personeel is dan private voorzieningen.
Nood aan uniforme registratie
Het ontbreken van eenvormige definities en registraties bemoeilijkt het monitoren van absenteïsme. Het bijhouden van data is de eerste stap om oorzaken te analysen en gerichte acties op te zetten om het ziekteverzuim te voorkomen. Zo kan er een preventief welzijnsbeleid tot stand komen. De VVSG bekijkt momenteel hoe er een betere uniforme registratie kan gebeuren in de toekomst binnen het kader van de digitalisering van lokale besturen. De wijziging in de rechtspositie biedt alvast nieuwe mogelijkheden voor een moderne loonadministratie.
Opleidingen Diverscity
Veel lokale besturen zetten al jaren in op een HR- en welzijnsbeleid waarbij het voorkomen van ziekte en ongevallen de focus is. Op 11 december 2023 organiseert Diverscity een gratis webinar over een positief aanwezigheidsbeleid. Daarna volgen gedetailleerde werktafels over dit onderwerp in 2024. Deze events richten zich naar verantwoordelijken in lokale besturen; ruimer dan alleen de zorgsector dus. Er volgt een bootcamp rond re-integratie van langdurig afwezige medewerkers.
