Gemeenten hebben volgens artikel 26 van het Materialendecreet een regierol voor de inzameling en verwerking van het huishoudelijk afval. Zij dragen er, al dan niet in samenwerking met andere gemeenten, zorg voor dat de huishoudelijke afvalstoffen zo veel mogelijk worden voorkomen of hergebruikt, op regelmatige tijdstippen worden opgehaald of op een andere wijze worden ingezameld, en nuttig worden toegepast of verwijderd. Gemeenten organiseren het huishoudelijk afvalbeheer bij gemeentelijk reglement. Voor de uitvoering van die regierol kunnen gemeenten kiezen uit verschillende beheersvormen, van eigen beheer over intergemeentelijke samenwerking tot uitbesteding.